Patristic Interpretation of the Anger Prohibition in Matthew 5:22a
Leon Nieścior
University of Cardinal Stefan Wyszyński in Warsaw , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-4988-9667
Abstract
The radical condemnation of anger in Matthew 5:22 raises some fundamental questions: Does this first antithesis of the Sermon on the Mount actually interpret or change the Old Law? How is this radical prohibition of anger fulfilled? Is anger really put on the same level as murder? Is all anger banned? Collecting the answers to these fundamental questions of Greek and Latin early Christian writers, the author of the article reconstructs a patristic propaedeutic for a detailed interpretation of Matthew 5:22, and pays special attention to the contribution of St. Augustine in this field.
Keywords:
Matthew 5:22, Sermon on the Mount, patristic exegesis, anger, Augustine of HippoReferences
Ambrosius Mediolanensis, Expositio de Psalmo CXVIII, ed. M. Petschenig, CSEL 62, Wien 1913.
Apophthegmata Patrum. Collectio alphabetica, PG 65, 71-440, tł. M. Borkowska, Apoftegmaty Ojców Pustyni, t. 1: Gerontikon, ŹMon 4, Kraków 2004.
Aristoteles, Rhetorica, ed. W.D. Ross, Aristotelis ars rhetorica, Oxford 1959, s. 1-191 (1354a1-1420a8).
Athanasius Alexandrinus (?), Epistulae ad Castorem, PG 28, 849-905.
Augustinus Hipponensis (?), Solutiones diversarum quaestionum ab haereticis obiectarum, ed. B. Schwank, CCL 90, Turnhout 1961, s. 149-223.
Augustinus Hipponensis, Contra Faustum, ed. J. Zycha, CSEL 25, Wien 1891, s. 251‑797, tł. J. Sulowski, Augustyn, Przeciw Faustusowi, PSP 55: I-XXI, 56: XXII-XXXIII, Warszawa 1991.
Augustinus Hipponensis, De sermone Domini in monte, ed. A. Mutzenbecher, CCL 35, Turnhout 1967, tł. C. Ryznar – J. Sulowski, Św. Augustyn z Hippony, O kazaniu Pana na Górze, PSP 48, Warszawa 1989, s. 21-130.
Augustinus Hipponensis, Retractationes, ed. P. Knöll, CSEL 36/1, Wien 1902.
Augustinus Hipponensis, Sermones, ed. G. Morin, Miscellanea Agostiniana, t. 1-2, Roma 1930-1931.
Basilius Caesariensis, Asceticon magnum, PG 31, 1052-1305, tł. J. Naumowicz, Św. Bazyli Wielki, Reguły krótsze, ŹrMon 6, Kraków 1995.
Basilius Caesariensis, Homilia adversus eos qui irascuntur, PG 31, 353-372.
Basilius Caesariensis, Moralia, PG 31, 700-879, tł. J. Naumowicz, Św. Bazyli Wielki, Reguły moralne, w: Św. Bazyli Wielki, Pisma ascetyczne, t. 1, ŹMon 5, Kraków 1994, s. 97-247.
Chromatius Aquileiensis, Tractatus in Mathaeum, ed. R. Étaix – J. Lemarié, CCL 9A, Turnhout 1974, s. 185-489, 624-636.
Clemens Romanus (?), Homiliae, ed. B. Rehm, GCS 42, Turnhout 1953.
Cyrillus Alexandrinus, Commentarius in XII prophetas minores, ed. P.E. Pusey, Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in XII prophetas, t. 1-2, Oxford 1868.
Cyrillus Alexandrinus, Expositio in Psalmos, PG 69, 717-1273.
Cyrillus Alexandrinus, Thesaurus de sancta consubstantiali trinitate, PG 75, 9-656.
Epiphanius Constantiensis, Panarion, ed. K. Holl, GCS 37, Leipzig 1933, s. 2-229, 232‑414, 416-526.
Epiphanius Latinus, Interpretatio Evangeliorum, ed. A. Erikson, Lund 1939.
Eusebius Caesariensis, Commentarii in Psalmos, PG 23, 76-1393.
Eusebius Caesariensis, Demonstratio evangelica, ed. I.A. Heikel, GCS 23, Leipzig 1913, s. 2-496.
Filastrius Brixiensis, Diversarum hereseon liber, ed. V. Bulhart, CCL 9, Turnhout 1957, s. 217-324.
Gregorius Magnus, Homiliae in Hiezechihelem prophetam, ed. M. Adriaen, CCL 142, Turnhout 1971, tł. A. Wilczyński, Grzegorz Wielki, Homilie na Księgę Ezechiela, ŹMon 81/82, Kraków 2019.
Hieronymus Stridonensis, Commentarii in evangelium Matthaei, ed. D. Hurst – M. Adriaen, CCL 77, tł. J. Korczak, Hieronim ze Strydonu, Komentarz do Ewangelii według św. Mateusza, ŹMT 46, Kraków 2008.
Hieronymus Stridonensis, Commentarii in IV epistulas Paulinas, PL 26, 331-656.
Hieronymus Stridonensis, Dialogi contra Pelagianos, ed. C. Moreschini, CCL 80, Turnhout 1990.
Hieronymus Stridonensis, Tractatus LIX in Psalmos, ed. G. Morin, CCL 78, Turnhout 1958, s. 3-352.
Hilarius Pictaviensis, Commentarius in Matthaeum, PL 9, 917-1078, tł. E. Stanula, Hilary z Poitiers, Komentarz do Ewangelii św. Mateusza, PSP 63, Warszawa 2002.
Hilarius Pictaviensis, Tractatus super Psalmos, ed. A. Zingerle, CSEL 22, Wien 1891.
Irenaeus Lugdunensis, Adversus haereses, PG 7, 437-1224.
Joannes Cassianus, Collationes, ed. M. Petschenig, CSEL 13, Wien 1886, tł. A. Nocoń – A. Wilczyński, Rozmowy z Ojcami, ŹMon 28, 70, 80, Kraków 2002-2017.
Joannes Cassianus, De institutis coenobiorum et de octo principalium vitiorum remediis, ed. M. Petschenig, CSEL 17, Wien 1888, s. 3-231.
Joannes Chrysostomus, Adversus oppugnatores vitae monasticae, PG 47, 319-386.
Joannes Chrysostomus, De laudibus sancti Pauli apostoli, ed. A. Piedagnel, SCh 300, Paris 1982.
Joannes Chrysostomus, De virginitate, ed. B. Grillet – H. Musurillo, SCh 125, Paris 1966, s. 92-394.
Joannes Chrysostomus, Expositiones in Psalmos, PG 55, 39-498.
Joannes Chrysostomus, In epistulam ad Hebraeos homiliae, PG 63, 9-236.
Joannes Chrysostomus, In illud: Filius ex se nihil facit, PG 56, 247-256.
Joannes Chrysostomus, In illud: Habentes eundem spiritum, PG 51, 271-302.
Joannes Chrysostomus, In Joannem homiliae, PG 59, 23-482.
Joannes Chrysostomus, In Matthaeum homiliae, PG 57-58, tł. J. Krystaniacki – A. Baron, Św. Jan Chryzostom, Homilie na Ewangelię według św. Mateusza, cz. 1-2, ŹMT 18, 23, Kraków 2000-2001.
Joannes Chrysostomus (?), Epistula ad monachos, ed. P.G. Nicolopoulos, Αἱ εἰς τὸν Ἰωάννην τὸν Χρυσόστομον ἐσφαλμένως ἀποδιδόμεναι ἐπιστολαί, Athens 1973, s. 481-493.
Joannes Damascenus (?), Commentarii in epistulas Pauli, PG 95, 441-1033.
Lactantius, De ira Dei, ed. Chr. Ingremeau, SCh 289, Paris 1982.
Lucifer Calaritanus, Quia absentem nemo debet iudicare nec damnare, ed. G.F. Diercks, CCL 8, Turnhout 1978, s. 3-132.
Methodius Olympius, De lepra ad Sistelium, ed. G.N. Bonwetsch, GCS 27, Leipzig 1917, s. 451-474.
Origenes, Commentarii in Ephesios (fragmenta e catenis), ed. J.A. Gregg, The Commentary of Origen upon the Epistle to the Ephesians, „Journal of Theological Studies” 3 (1902) s. 234-244, 398-420, 554-576. (Crossref)
Origenes, De principiis, PG 11, 115-414, tł. S. Kalinkowski – K. Augustyniak, Orygenes, O zasadach, ŹMT 1, Kraków 1996.
Origenes, Fragmenta in Jeremiam, ed. E. Klostermann, Origenes Werke 3, GCS 6, Leipzig 1901, s. 199-232.
Origenes, In epistulam Pauli ad Romanos, PG 14, 833-1292, tł. S. Kalinkowski, Orygenes, Komentarz do Listu św. Pawła do Rzymian, PSP 57/1-2, Warszawa 1994.
Petrus Chrysologus, Collectio sermonum, ed. A. Olivar, CCL 24, 24A, 24B, Turnhout 1975.
Tertullianus, De oratione, ed. G.F. Diercks, CCL 1, Turnhout 1954, s. 257-274, tł. W. Kania, Tertulian, O modlitwie, PSP 5, Warszawa 1970, s. 114-132.
Tertullianus, De patientia, ed. J.G. Borleffs, CCL 1, Turnhout 1954, s. 299-317, tł. E. Stanula, Tertulian, O cierpliwości, PSP 5, Warszawa 1970, s. 155-192.
Theodoretus, Quaestiones in Octateuchum, PG 80, 76-528.
Zeno Philosophus, Testimonia et fragmenta, ed. J. von Arnim, Stoicorum veterum fragmenta 1, Leipzig 1905, s. 3-71.
Betz H.D., The Sermon on the Mount. A Commentary on the Sermon on the Mount, including the Sermon on the Plain (Matthew 5:3-7:27 and 6:20-49), Minneapolis 1995.
Black D.A., Jesus on Anger: The Text of Matthew 5:22a revisited, „Novum Testamentum” 30/1 (1988) s. 1-8. (Crossref)
Czyż S., Interpretacyjny i wzorcowy charakter antytez w relacji do postulatu wypełniania prawa (Mt 5, 17-48), Poznań 2008.
Fogleman A., Anger, Prayer, and the Transformation of Desire: Augustine’s Catechumenate as an Emotion-Shaping Institution, „Church History” 91/2 (2022) s. 227-244. (Crossref)
Gillette G., Four Faces of Anger: Seneca, Evagrius Ponticus, Cassian and Augustine, Lanham 2010.
Harris W.V., Restraining rage. The Ideology of Anger Control in Classical Antiquity, Cambridge 2009.
Hinterberger M., Basil of Caesarea and Gregory of Nazianzus Speaking about Anger and Envy: Some Remarks on the Fathers’ Methodology of Treating Emotions and Modern Emotion Studies, w: Papers Presented at the Seventeenth International Conference on Patristic Studies held in Oxford 2015, red. M. Vinzent – Y. Papadogiannakis, Studia Patristica 83, Leuven 2017, s. 313-341.
Hiżycki S., Trzy twarze gniewu. Jak Jan Kasjan pisał na nowo o starym temacie, „Verbum Vitae” 34 (2018) s. 315-335. (Crossref)
Isnardi Parente M., Stoici, epicurei e il ‘motus sine causa’, „Rivista Critica di Storia della Filosofia” 35/1 (1980) s. 23-31.
Konstan D., Aristotle on anger and the emotions: the strategies of status, w: Ancient Anger: Perspectives from Homer to Galen, red. S. Braund – G.W. Most, Cambridge 2004, s. 99-120. (Crossref)
Konstan D., The emotions of the ancient Greeks, Studies in Aristotle and classical literature 5, Toronto 2006. (Crossref)
Królikowski J., Czy gniew zawsze jest grzechem?, „Verbum Vitae” 33 (2018) s. 445-461. (Crossref)
Kubiś A., Morderczy gniew. Intertekstualna lektura Mt 5,21-22, „Verbum Vitae” 34 (2018) s. 249-287. (Crossref)
Mattison W.C., Jesus’ Prohibition of Anger (Mt 5:22): The Person / Sin Distinction from Augustine to Aquinas, „Theological Studies” 68 (2007) s. 839-864. (Crossref)
Metzger B.M., St. Jerome’s Explicit References to Variant Readings in Manuscripts of the New Testament, w: New Testament Studies: Philological, Versional, and Patristic, red. B. Metzger, New Testament Tools and Studies 10, Leiden 1980. (Crossref)
Mrugalski D., Bóg niezdolny do gniewu. Obrona ‘apathei’ Boga w teologii aleksandryjskiej: Filon, Klemens i Orygenes, „Verbum Vitae” 33 (2018) s. 279-314. (Crossref)
Paciorek A., Ambrozjańskie inspiracje egzegezy biblijnej, „Vox Patrum” 34-35 (1998) s. 95-105. (Crossref)
Paczkowski M., Anatomia gniewu według Bazylego Wielkiego, „Verbum Vitae” 34 (2018) s. 291-313. (Crossref)
Rozumna Y., ‘Be Angry and Do Not Sin’. Human Anger in Evagrius of Pontus and Gregory of Nyssa, w: Papers Presented at the Seventeenth International Conference on Patristic Studies held in Oxford 2015, red. Y. Papadogiannakis, Studia Patristica 83, Leuven 2017, s. 103-114.
Szczur P., Gniew w nauczaniu homiletycznym św. Jana Chryzostoma. Analiza Homilii na Ewangelię według św. Mateusza, „Vox Patrum” 82 (2022) s. 185-220. (Crossref)
Szram M., Teatralna wizualizacja ludzkich emocji jako retoryczny środek perswazji w homiliach Bazylego Wielkiego o ludzkich wadach, „Vox Patrum” 82 (2022) s. 73‑88. (Crossref)
Wessel S., A Comparative Study of Anger in Antiquity and Christian Thought, „Journal of Ethics in Antiquity and Christianity” 2 (2020) s. 40-49.
Westerholm S., Law in the Sermon on the Mount: Matt 5: 17-48, „Criswell Theological Review” 6/1 (1992) s. 43-56.
Witherup R.D., Współczesna krytyka literacka, czy powrót do egzegezy patrystycznej, „Vox Patrum” 16 (1989) s. 179-190.
University of Cardinal Stefan Wyszyński in Warsaw https://orcid.org/0000-0003-4988-9667
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
