Methods of resisting the evil spirit in the teaching of st. John Chrysostom
Adam Zmuda
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , PolandAbstract
In the opinion of Saint John Chrysostom man can resist the demon through the adoption of the sacrament of Baptism and the Eucharist and through the practice of penance: prayer, fasting and almsgiving. In the Sacrament of Baptism, all works of the devil are removed, man becomes an heir of heaven, marrying the son of God takes place, the Holy Spirit begins to dwell in man. In the Eucharist, Christ together with the person who welcomed him in Holy Communion, fights with the devil, just like in the times when he walked on the earth, throws out the evil spirit, kindles the heart of the believer and gives grace to fight. After the fall, that is after the cooperation with the devil, man immediately has to take to the works of penance, to return to unity with betrayed God. Not doing works of penance equals condemning himself. One should fight by prayer – during which one asks God for strength to fight, by fasting – which extinguishes the evil passions and „moves so much evil away from us” and by almsgiving – which removes the lust, opens the gates of heaven, takes away sins.
Keywords:
devil, spiritual fight, John ChrysostomReferences
Akanthopoulou K., Le catechesi battesimali di Giovanni Crisostomo. Approcciocomuni¬cativo, w: Historiam prescrutari. Miscellanea di studi offerti al prof. Ottorino Pasquato, ed. M. Mari-tano, Biblioteca di Scienze Religiose 180, Roma 2002, 723-746
Andrén O., On works of charity in the homilies of St. John Chrysostom, w: Kyrkorna och dia-konien. Nagra Ekumeniska och Internationelle Perspektiv. Festskrift till diakonissan Inga Bengt¬zon, ed. G. Swensson, Uppsala 1985, 39-52
Astruc-Morize G., Éthique, liturgie et eschatologie chez Saint Jean Chrysostome, w: Li¬turgie, éthique et peuple de Dieu. Conférences Saint Serge XXXVII semaine d’études liturgiques, Paris 26-29 juin 1990, ed. A.M. Triacca – A. Pistoia, Roma 1991, 33-51
Attwater D., St. John Chryzostom. Pastor and Pre¬acher, London 1959
Augustin P., Pour une histoire du texte de l’homélie chrysostomienne «In kalendas » (CPG 4328). Réflexions en marge d’une nouvel¬le édition”, w: Giovanni Crisostomo: Oriente e Occidente tra IV e V secolo, XXXIII Incontro di Studiosi dell’Antichità Cristiana, „Augustinianum” 6-8 maggio 2004, Roma, Studia Ephemeridis Augustinianum 93, Roma 2005, 231-277
Baán I., L’aspect pneumatologique de la vie morale du chrétien selon Jean Chrysostome, „Augustinianum” 37 (1997) 327-331
Bardy G., Interprétation: Exégese patristique, w: Dictionnaire de la Bible – Supplément, ed. L. Pirot – A. Robert – H. Cazelles, IV, Paris 1949
Benedykt XVI, Św. Jan Chryzostom (1), „Insegnamenti” 3/2 (2007)
Bosio G., Preghiera e Eucarisitia: via a Dio in S. Gio¬vanni Crisostomo, „Seminarium” 9 (1969) 654-678
Bouchet J.R., Jean Chrysostome. Le Christ, les pauvres et la prédication, VS 140 (1986) 89-100
Boularand E., La necessité de la grâce pour arriver à la foi d’après Saint Jean Chrysostome, „Gregorianum” 19 (1938) 515-542
Braniste E., L’explication du bapteme dans les catéchèses baptismales de Jean Chryso¬stome, StTh 22 (1979) 509-527
Brändle R., „Sunkatabasis” als hermeneutisches und athisches Prinzip in der Paulusauslegung des Johannes Chysostomus, w: Stimuli: Exegese und ihre Hermeneutik in Antike und Christentum. Festschrift für Ernst Das¬smann, ed. G. Schöllgen – C. Scholten, Münster 1996, 297-307
Burnish R.F.G., Baptismal preparation under the ministry of St. John Chrysostom in fourth-century Antioch, w: Baptism, the New Testa¬ment and the Church: historical and contemporary studies in honour of R.E.O. White, ed. S.E. Por¬ter – A.R. Crosss, Sheffield 1999, 379-401
Cattenoz J.-P., La philanthropie divine dans l’oeuvre de Jean Chrysostome, w: Recher¬ches et traditions. Mélanges pastristiques offerts à Henri Crouzel, Théologie Historique 88, Paris 1992
Ceresa-Gastaldo A., Teoria e prassi nella catechesi battesimale di S. Giovanni Crisostomo, w: Catechesi battesimale e riconcilizaione nei Padri del IV secolo, ed. S. Felici, Biblioteca di scienze religiose 60, Roma 1984, 57-63
Ciarlo D., Pentimento, conversione, penitenza: «metánoia» in Giovanni Crisostomo, „Atti della Accademia Ligure di Scienze e Lettere” 7 (2004) 143-169
Cioffi A., Un témoignage de „sygkatábasis” pastorale: l’usage de la maxime dans „Quod nemo laeditur nisi a seipso” de Jean Chrysostome, StPatr 16/2 (1985) 449-455
Ciofti A., La preghiera nelle omelie di Giovanni Crisostomo sulla 1 Tm, w: Historiam prescrutari. Miscellanea di studi offerti al prof. Ottorino Pasquato, ed. M. Mari¬tano, Biblioteca di Scienze Religiose 180, Roma 2002, 723-746
Cocchini F., Abramo, DPAC I 12-13
Covito A., La dottrina sul battesimo di Giovanni Crisostomo, w: Dizionario di spiritualità biblico-patristica, VI: Battesimo – purificazione – rinascita, ed. S.A. Pa¬nimolle – A. Bonato – F. Cocchini – V. Grossi, Roma 1993
Covolo E. dal, Le catechesi battesimali di san Giovanni Crisostomo, „Salesianum” 63 (2001) 157-167
Cuttenoz J.-P., Le baptême, mystère nuptial: théologie de saint Jean Chrysostome, Ve¬nasque 1993
Częsz B., Eucharystia w nauczaniu Jana Chryzostoma, TPatr 5 (2008) 101-115
Drączkowski F., Rewaloryzacja idei postów w nauczaniu Ojców Kościoła, w: Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. W. Słomka, Homo Meditans III, Lublin 1985, 125-136
Falanga M., Il pensiero pedagogico di Giovanni Crisostomo, Bari 1984
Forsyth N., Satan and the Combat Myth, Prin¬ceton 1987
Frank G., L’eucharistie et la mémoire sensorielle selon Jean Chrysostome, w: Pratiques de l’eucharistie dans les Églises d’Orient et d’Occident, ed. N. Bériou – B. Caseau – D. Rigaux, II, Paris 2009, 765-777
Gordon B., The Economic Problem In Biblical and Patristic Thought, Leiden – New York 1989
Hartney A., John Chrysostom and the Transformation of the City, London 2004
Hill R.C., On looking again at „synkatabasis”, „Pru¬dentia” 13 (1981) 3-11
Hill R.C., The Art of Prayer (Chrysostom on Psalm 4): Antioch’s Recipe for the Spiritual Life, w: Prayer and Spirituality in the Early Church, IV: The Spiritual Life, ed. W. Mayer – P. Allen – L. Cross, Strathfield 2006, 1-18
Historia teologii, I: Epoka patrystyczna, ed. A. Di Berardino – B. Studer, Kraków 2003
Jaśkiewicz G., „Synkatabasis” w rozumieniu Jana Chryzostoma na podstawie „Homilii na Ewangelię według św. Mateusza”, TPatr 5 (2008) 49-62
Joannes Chrysostomus, Adversus Judaeos, PG 48, tłum. J. Iluk: Św. Jan Chryzostom, Mowy przeciwko judaizantom, Żydom i Hellenom, ŹMT 41, Kraków 2007
Joannes Chrysostomus, Catecheses ad illuminandos, ed. A. Wenger, SCh 50bis, Paris 1970, tłum. W. Kania: Jan Chryzostom, Katechezy chrzcielne (Homilie katechetyczne do tych, którzy mają być oświeceni oraz do neofitów), U źródeł katechumenatu 1, Lublin 1993
Joannes Chrysostomus, De cruce et latrone hom., PG 49
Joannes Chrysostomus, De diabolo tentatore hom., PG 49
Joannes Chrysostomus, De eleemosyna 6, PG 51
Joannes Chrysostomus, De libello repudii, PG 51
Joannes Chrysostomus, De Lazaro, PG 48
Joannes Chrysostomus, De mutatione nominum, PG 51
Joannes Chrysostomus, De paenitentia hom., PG 49, tłum. T. Sinko w: Św. Jan Chryzostom, Dwadzieścia homilij i mów, Złoty wiek myśli chrześcijańskiej 2, Kraków 1947
Joannes Chrysostomus, De sacerdotio, ed. A.-M. Malingrey, SCh 272, Paris 1980, tłum. W. Kania: Św. Jan Chryzostom, Dialog „O kapłaństwie”, BOK 1, Kraków 1992
Joannes Chrysostomus, In diem natalem, PG 50, 361, tłum. W. Kania w: Św. Jan Chryzostom, Homilie i kazania wybrane, PSP 8, Warszawa 1971
Joannes Chrysostomus, In Epistulam I ad Timotheum hom., PG 62
Joannes Chrysostomus, In epistulam II ad Timotheum hom. 6, 4, PG 62
Joannes Chrysostomus, In epistulam ad Romanos hom., PG 60, tłum. T. Sinko: Św. Jan Chryzostom, Homilie na list św. Pawła do Rzymian, I/2, Kraków 1998
Joannes Chrysostomus, In illud: Habentes eundem spiritus hom., PG 51
Joannes Chrysostomus, In illud: Vidua eligatur, PG 51
Joannes Chrysostomus, In Isaiam, PG 56
Joannes Chrysostomus, In Joannem hom., PG 59
Joannes Chrysostomus, In Kalendas hom., PG 48
Joannes Chrysostomus, In Matthaeum hom., PG 57, tłum. J. Krysty¬niacki: Jan Chryzostom, Homilie na Ewangelię według św. Mateusza, cz. 1: Homilie 1-40, ŹMT 18, Kraków 2000
Joannes Chrysostomus, Liturgia (Ordo Divini Sacrificii), PG 63, tłum. J. Czerski, w: tenże, Boska liturgia świętego Jana Chryzostoma. Wprowadzenie liturgiczno-biblijne do liturgii euchary¬stycznej Kościoła Wschodniego, Opole 1998
Jungmann J.A., Die Steuung Christi im liturgischen Gebet, Münster 1925
Kelly J.N.D., Złote usta. Jan Chry¬zostom – asceta, kaznodzieja, biskup, tłum. K. Krakowczyk, Bydgoszcz 2001
Klinger J., Geneza sporu o epiklezę, Warszawa 1969
Królikowski J., Maryja w pamięci Kościoła. Mariologia, I, Tarnów 1999
La dottrina eucharistica di Giovanni Crisostomo, ed. G. Di Nola, Città del Vaticano
Laird R., The theology of grace in the thought of St John Chrysostom as discerned in his Homilies on First Corinthians, New South Wales 1989
Lawrens M.E., The Christology of John Chysostom, New York 1997
Leclercq H., Antioche (archéologie), DACL I/2 2372-2373
Leroux J.-M., Saint Jean Chrysostome: Mission de l’esprit dans le salut du monde, „Spiritus” 19 (1964) 149-156
Leyerle B., John Chrysostom on almsgiving and the use of money, HTR 87 (1994) 29-47
Marsaux J., Pour une nouvelle approche de l’eucharistie chez Jean Chrysostome à partir de la pragmatique, StPatr 37 (2001) 565-570
Michaud E., St. Jean Chrysostome et l’Eucharistie, „Revue internationale de théologie” 11 (1903) 93-111
Milewski I., Pieniądz w greckiej literaturze patrystycznej IV wieku. Na przykładzie pism Kapadockich Ojców Kościoła i Jana Chryzostoma, Gdańsk 1999
Miranda A., Le preghiere paoline nell’esegesi di Giovanni Cri¬sostomo, w: La preghiera nel tardo antico. Dalle origini ad Agostino, Roma 1999, 221-228
Młotek A., Św. Jan Chryzostom jako nauczyciel moralności, CT 47 (1977) z. 1
Paczkowski M.C., Analogie i paradygmaty sakramentu chrztu w przepowiadaniu kate-chetycznym Jana Chryzostoma, w: Myśl teologiczna Jana Chryzostoma, red. B. Częsz, Poznań 2008
Pasquato O., Catecumenado (sec. II-IV), „Actualidad Catequética” 160 (1993) 101-113
Pasquato O., Catecumenado antico (sec. II-IV): punti nodali e qualità pastorali, „Lateranum” 60 (1994) 323-341
Pasquato O., Crisostomo Giovanni, w: Dizionario di Catechetica, ed. J. Gevaert, Torino 1986
Pasquato O., Eucaristia e chiesa in Giovanni Crisostomo, EL 102 (1988) 240-258
Pasquato O., Gli spettacoli in S. Giovanni Crisostomo. Paganesimo e Cristianesimo ad Antiochia e Costantinopoli nel IV secolo, Orientalia Christiana Analecta 201, Roma 1976
Pasquato O., I laici in Giovanni Crisostomo. Tra Chiesa, famiglia e città, Roma 2001
Plassmann O., Das Almosen bei Johannes Chrysostomus, Münster 1961
Rentinck P., La cura pastorale in Antiochia nel IV secolo, Roma 1970
Rylaarsdam D., The Adaptability of Divine Pedagogy: „Synkatabasis” in the Theology and Rhetoric of John Chryso¬stom, Indiana 1999
Sartore D., Il misterio del battesimo nelle catechesi di S. Giovanni Crisostomo, „Lateranum” 50 (1984) 358-395
Simmons E.C., David’s prayer in St. John Chrysostom’s explanations of the Psalms, GOTR 38 (1993) 351-367
Skimina S., De Johanne Chrysostomo „demagogo”, PT 4 (1923) nr 1, 34-47
Starowieyski M., Eucharystia pierwszych chrześcian. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii, OŻ 7, Kraków 1987
Szczur P., Modlitwa dziękczynienia w świetle „Homilii na 1 List do Tymoteusza” św. Jana Chryzo¬stoma, w: Modlitwa dziękczynienia, red. J. Misiurek – J. Popławski – K. Burski, Lublin 2005, 73-81
Szczur P., Modlitwa liturgiczna w Kościele bizantyjskim. Refleksje nad „Boską Liturgią świętego ojca naszego Jana Chryzostoma”, w: Modlitwa liturgiczna, red. J. Popławski – J. Misiurek – J. Miczyński, Lublin 2010, 43-60
Szczur P., Nauka Jana Chryzostoma o modlitwie w świetle „Homilii na 1 List św. Pawła do Tymoteusza”, w: Myśl Teologiczna Jana Chryzostoma, red. B. Częsz, Poznań 2008
Szczur P., Problematyka społeczna w późnoantycznej Antiochii na podstawie nauczania homiletycznego Jana Chryzostoma, Lublin 2008
Szczur P., Warunki wysłuchania modlitwy indywidualnej na przykładzie modlitwy Dawida w „Objaśnieniach Psalmów” św. Jana Chryzostoma, w: Modlitwa wspólnotowa i indywidualna, red. J. Popławski – J. Misiurek – J. Miczyński, Lublin 2011, 17-37
Uciecha A., Grzechy główne i metody walki z nimi w „Homiliach” św. Jana Chryzosto¬ma „Na I List św. Pawła do Koryntian”, VoxP 21 (2001) t. 40-41, 247-261
Wenger A., Introduction, w: Jean Chrysostome, Huit catéchéses baptismales inédites, SCh 50bis, Paris 1970, 66-73
Widok N., Troska Jana Chryzostoma o grzeszników, w: Czasy Jana Chryzostoma i jego pasterska pedagogia, red. N. Widok, Opolska Biblioteka Teologiczna 105, Opole 2008
Włodarczyk S., Człowiek obrazem Boga według Jana Chryzostoma, RBL 43 (1990) 121-127
Włodarczyk S., Rola synkatabasis w interpretacji Pisma Św. według Jana Chryzostoma, RBL 27 (1974) 246-252
Zagórski D., Współpraca człowieka z łaską Bożą w ujęciu Jana Chryzostoma, TPatr 5 (2008) 27-46
Zineone S., Valore e funzione della preghiera comunitaria secondo Giovanni Crisostomo, „Augustinianum” 35 (1995) 705-713
Zmuda A., Działanie złego ducha i walka z nim w ujęciu św. Jana Chryzostoma, Poznań 2012
Żelazny J., Etapy nawrócenia według Jana Chryzostoma, Studium fragmentów „IX Homilii do Listu do Hebrajczyków”, VoxP 17 (1997) z. 32-33
Że¬lazny J., Praktyka eucharystyczna w Konstantynopolu, w: Czasy Jana Chryzostoma i jego pasterska pedagogia, red. N. Widok, Opolska Biblioteka Teologiczna 105, Opole 2008
Żurek A., Bóg miłosierny i do miłosierdzia wzywający, w: Myśl teologiczna Jana Chryzostoma, red. B. Częsz, Poznań 2008
Żurek A., Jan Chryzostom – „biskup jałmużnik”, w: Przebóstwiać to co ludzkie, red. S. Sojka – J. Stala, Tarnów 2007, 567-576
Andrén O., On works of charity in the homilies of St. John Chrysostom, w: Kyrkorna och dia-konien. Nagra Ekumeniska och Internationelle Perspektiv. Festskrift till diakonissan Inga Bengt¬zon, ed. G. Swensson, Uppsala 1985, 39-52
Astruc-Morize G., Éthique, liturgie et eschatologie chez Saint Jean Chrysostome, w: Li¬turgie, éthique et peuple de Dieu. Conférences Saint Serge XXXVII semaine d’études liturgiques, Paris 26-29 juin 1990, ed. A.M. Triacca – A. Pistoia, Roma 1991, 33-51
Attwater D., St. John Chryzostom. Pastor and Pre¬acher, London 1959
Augustin P., Pour une histoire du texte de l’homélie chrysostomienne «In kalendas » (CPG 4328). Réflexions en marge d’une nouvel¬le édition”, w: Giovanni Crisostomo: Oriente e Occidente tra IV e V secolo, XXXIII Incontro di Studiosi dell’Antichità Cristiana, „Augustinianum” 6-8 maggio 2004, Roma, Studia Ephemeridis Augustinianum 93, Roma 2005, 231-277
Baán I., L’aspect pneumatologique de la vie morale du chrétien selon Jean Chrysostome, „Augustinianum” 37 (1997) 327-331
Bardy G., Interprétation: Exégese patristique, w: Dictionnaire de la Bible – Supplément, ed. L. Pirot – A. Robert – H. Cazelles, IV, Paris 1949
Benedykt XVI, Św. Jan Chryzostom (1), „Insegnamenti” 3/2 (2007)
Bosio G., Preghiera e Eucarisitia: via a Dio in S. Gio¬vanni Crisostomo, „Seminarium” 9 (1969) 654-678
Bouchet J.R., Jean Chrysostome. Le Christ, les pauvres et la prédication, VS 140 (1986) 89-100
Boularand E., La necessité de la grâce pour arriver à la foi d’après Saint Jean Chrysostome, „Gregorianum” 19 (1938) 515-542
Braniste E., L’explication du bapteme dans les catéchèses baptismales de Jean Chryso¬stome, StTh 22 (1979) 509-527
Brändle R., „Sunkatabasis” als hermeneutisches und athisches Prinzip in der Paulusauslegung des Johannes Chysostomus, w: Stimuli: Exegese und ihre Hermeneutik in Antike und Christentum. Festschrift für Ernst Das¬smann, ed. G. Schöllgen – C. Scholten, Münster 1996, 297-307
Burnish R.F.G., Baptismal preparation under the ministry of St. John Chrysostom in fourth-century Antioch, w: Baptism, the New Testa¬ment and the Church: historical and contemporary studies in honour of R.E.O. White, ed. S.E. Por¬ter – A.R. Crosss, Sheffield 1999, 379-401
Cattenoz J.-P., La philanthropie divine dans l’oeuvre de Jean Chrysostome, w: Recher¬ches et traditions. Mélanges pastristiques offerts à Henri Crouzel, Théologie Historique 88, Paris 1992
Ceresa-Gastaldo A., Teoria e prassi nella catechesi battesimale di S. Giovanni Crisostomo, w: Catechesi battesimale e riconcilizaione nei Padri del IV secolo, ed. S. Felici, Biblioteca di scienze religiose 60, Roma 1984, 57-63
Ciarlo D., Pentimento, conversione, penitenza: «metánoia» in Giovanni Crisostomo, „Atti della Accademia Ligure di Scienze e Lettere” 7 (2004) 143-169
Cioffi A., Un témoignage de „sygkatábasis” pastorale: l’usage de la maxime dans „Quod nemo laeditur nisi a seipso” de Jean Chrysostome, StPatr 16/2 (1985) 449-455
Ciofti A., La preghiera nelle omelie di Giovanni Crisostomo sulla 1 Tm, w: Historiam prescrutari. Miscellanea di studi offerti al prof. Ottorino Pasquato, ed. M. Mari¬tano, Biblioteca di Scienze Religiose 180, Roma 2002, 723-746
Cocchini F., Abramo, DPAC I 12-13
Covito A., La dottrina sul battesimo di Giovanni Crisostomo, w: Dizionario di spiritualità biblico-patristica, VI: Battesimo – purificazione – rinascita, ed. S.A. Pa¬nimolle – A. Bonato – F. Cocchini – V. Grossi, Roma 1993
Covolo E. dal, Le catechesi battesimali di san Giovanni Crisostomo, „Salesianum” 63 (2001) 157-167
Cuttenoz J.-P., Le baptême, mystère nuptial: théologie de saint Jean Chrysostome, Ve¬nasque 1993
Częsz B., Eucharystia w nauczaniu Jana Chryzostoma, TPatr 5 (2008) 101-115
Drączkowski F., Rewaloryzacja idei postów w nauczaniu Ojców Kościoła, w: Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. W. Słomka, Homo Meditans III, Lublin 1985, 125-136
Falanga M., Il pensiero pedagogico di Giovanni Crisostomo, Bari 1984
Forsyth N., Satan and the Combat Myth, Prin¬ceton 1987
Frank G., L’eucharistie et la mémoire sensorielle selon Jean Chrysostome, w: Pratiques de l’eucharistie dans les Églises d’Orient et d’Occident, ed. N. Bériou – B. Caseau – D. Rigaux, II, Paris 2009, 765-777
Gordon B., The Economic Problem In Biblical and Patristic Thought, Leiden – New York 1989
Hartney A., John Chrysostom and the Transformation of the City, London 2004
Hill R.C., On looking again at „synkatabasis”, „Pru¬dentia” 13 (1981) 3-11
Hill R.C., The Art of Prayer (Chrysostom on Psalm 4): Antioch’s Recipe for the Spiritual Life, w: Prayer and Spirituality in the Early Church, IV: The Spiritual Life, ed. W. Mayer – P. Allen – L. Cross, Strathfield 2006, 1-18
Historia teologii, I: Epoka patrystyczna, ed. A. Di Berardino – B. Studer, Kraków 2003
Jaśkiewicz G., „Synkatabasis” w rozumieniu Jana Chryzostoma na podstawie „Homilii na Ewangelię według św. Mateusza”, TPatr 5 (2008) 49-62
Joannes Chrysostomus, Adversus Judaeos, PG 48, tłum. J. Iluk: Św. Jan Chryzostom, Mowy przeciwko judaizantom, Żydom i Hellenom, ŹMT 41, Kraków 2007
Joannes Chrysostomus, Catecheses ad illuminandos, ed. A. Wenger, SCh 50bis, Paris 1970, tłum. W. Kania: Jan Chryzostom, Katechezy chrzcielne (Homilie katechetyczne do tych, którzy mają być oświeceni oraz do neofitów), U źródeł katechumenatu 1, Lublin 1993
Joannes Chrysostomus, De cruce et latrone hom., PG 49
Joannes Chrysostomus, De diabolo tentatore hom., PG 49
Joannes Chrysostomus, De eleemosyna 6, PG 51
Joannes Chrysostomus, De libello repudii, PG 51
Joannes Chrysostomus, De Lazaro, PG 48
Joannes Chrysostomus, De mutatione nominum, PG 51
Joannes Chrysostomus, De paenitentia hom., PG 49, tłum. T. Sinko w: Św. Jan Chryzostom, Dwadzieścia homilij i mów, Złoty wiek myśli chrześcijańskiej 2, Kraków 1947
Joannes Chrysostomus, De sacerdotio, ed. A.-M. Malingrey, SCh 272, Paris 1980, tłum. W. Kania: Św. Jan Chryzostom, Dialog „O kapłaństwie”, BOK 1, Kraków 1992
Joannes Chrysostomus, In diem natalem, PG 50, 361, tłum. W. Kania w: Św. Jan Chryzostom, Homilie i kazania wybrane, PSP 8, Warszawa 1971
Joannes Chrysostomus, In Epistulam I ad Timotheum hom., PG 62
Joannes Chrysostomus, In epistulam II ad Timotheum hom. 6, 4, PG 62
Joannes Chrysostomus, In epistulam ad Romanos hom., PG 60, tłum. T. Sinko: Św. Jan Chryzostom, Homilie na list św. Pawła do Rzymian, I/2, Kraków 1998
Joannes Chrysostomus, In illud: Habentes eundem spiritus hom., PG 51
Joannes Chrysostomus, In illud: Vidua eligatur, PG 51
Joannes Chrysostomus, In Isaiam, PG 56
Joannes Chrysostomus, In Joannem hom., PG 59
Joannes Chrysostomus, In Kalendas hom., PG 48
Joannes Chrysostomus, In Matthaeum hom., PG 57, tłum. J. Krysty¬niacki: Jan Chryzostom, Homilie na Ewangelię według św. Mateusza, cz. 1: Homilie 1-40, ŹMT 18, Kraków 2000
Joannes Chrysostomus, Liturgia (Ordo Divini Sacrificii), PG 63, tłum. J. Czerski, w: tenże, Boska liturgia świętego Jana Chryzostoma. Wprowadzenie liturgiczno-biblijne do liturgii euchary¬stycznej Kościoła Wschodniego, Opole 1998
Jungmann J.A., Die Steuung Christi im liturgischen Gebet, Münster 1925
Kelly J.N.D., Złote usta. Jan Chry¬zostom – asceta, kaznodzieja, biskup, tłum. K. Krakowczyk, Bydgoszcz 2001
Klinger J., Geneza sporu o epiklezę, Warszawa 1969
Królikowski J., Maryja w pamięci Kościoła. Mariologia, I, Tarnów 1999
La dottrina eucharistica di Giovanni Crisostomo, ed. G. Di Nola, Città del Vaticano
Laird R., The theology of grace in the thought of St John Chrysostom as discerned in his Homilies on First Corinthians, New South Wales 1989
Lawrens M.E., The Christology of John Chysostom, New York 1997
Leclercq H., Antioche (archéologie), DACL I/2 2372-2373
Leroux J.-M., Saint Jean Chrysostome: Mission de l’esprit dans le salut du monde, „Spiritus” 19 (1964) 149-156
Leyerle B., John Chrysostom on almsgiving and the use of money, HTR 87 (1994) 29-47
Marsaux J., Pour une nouvelle approche de l’eucharistie chez Jean Chrysostome à partir de la pragmatique, StPatr 37 (2001) 565-570
Michaud E., St. Jean Chrysostome et l’Eucharistie, „Revue internationale de théologie” 11 (1903) 93-111
Milewski I., Pieniądz w greckiej literaturze patrystycznej IV wieku. Na przykładzie pism Kapadockich Ojców Kościoła i Jana Chryzostoma, Gdańsk 1999
Miranda A., Le preghiere paoline nell’esegesi di Giovanni Cri¬sostomo, w: La preghiera nel tardo antico. Dalle origini ad Agostino, Roma 1999, 221-228
Młotek A., Św. Jan Chryzostom jako nauczyciel moralności, CT 47 (1977) z. 1
Paczkowski M.C., Analogie i paradygmaty sakramentu chrztu w przepowiadaniu kate-chetycznym Jana Chryzostoma, w: Myśl teologiczna Jana Chryzostoma, red. B. Częsz, Poznań 2008
Pasquato O., Catecumenado (sec. II-IV), „Actualidad Catequética” 160 (1993) 101-113
Pasquato O., Catecumenado antico (sec. II-IV): punti nodali e qualità pastorali, „Lateranum” 60 (1994) 323-341
Pasquato O., Crisostomo Giovanni, w: Dizionario di Catechetica, ed. J. Gevaert, Torino 1986
Pasquato O., Eucaristia e chiesa in Giovanni Crisostomo, EL 102 (1988) 240-258
Pasquato O., Gli spettacoli in S. Giovanni Crisostomo. Paganesimo e Cristianesimo ad Antiochia e Costantinopoli nel IV secolo, Orientalia Christiana Analecta 201, Roma 1976
Pasquato O., I laici in Giovanni Crisostomo. Tra Chiesa, famiglia e città, Roma 2001
Plassmann O., Das Almosen bei Johannes Chrysostomus, Münster 1961
Rentinck P., La cura pastorale in Antiochia nel IV secolo, Roma 1970
Rylaarsdam D., The Adaptability of Divine Pedagogy: „Synkatabasis” in the Theology and Rhetoric of John Chryso¬stom, Indiana 1999
Sartore D., Il misterio del battesimo nelle catechesi di S. Giovanni Crisostomo, „Lateranum” 50 (1984) 358-395
Simmons E.C., David’s prayer in St. John Chrysostom’s explanations of the Psalms, GOTR 38 (1993) 351-367
Skimina S., De Johanne Chrysostomo „demagogo”, PT 4 (1923) nr 1, 34-47
Starowieyski M., Eucharystia pierwszych chrześcian. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii, OŻ 7, Kraków 1987
Szczur P., Modlitwa dziękczynienia w świetle „Homilii na 1 List do Tymoteusza” św. Jana Chryzo¬stoma, w: Modlitwa dziękczynienia, red. J. Misiurek – J. Popławski – K. Burski, Lublin 2005, 73-81
Szczur P., Modlitwa liturgiczna w Kościele bizantyjskim. Refleksje nad „Boską Liturgią świętego ojca naszego Jana Chryzostoma”, w: Modlitwa liturgiczna, red. J. Popławski – J. Misiurek – J. Miczyński, Lublin 2010, 43-60
Szczur P., Nauka Jana Chryzostoma o modlitwie w świetle „Homilii na 1 List św. Pawła do Tymoteusza”, w: Myśl Teologiczna Jana Chryzostoma, red. B. Częsz, Poznań 2008
Szczur P., Problematyka społeczna w późnoantycznej Antiochii na podstawie nauczania homiletycznego Jana Chryzostoma, Lublin 2008
Szczur P., Warunki wysłuchania modlitwy indywidualnej na przykładzie modlitwy Dawida w „Objaśnieniach Psalmów” św. Jana Chryzostoma, w: Modlitwa wspólnotowa i indywidualna, red. J. Popławski – J. Misiurek – J. Miczyński, Lublin 2011, 17-37
Uciecha A., Grzechy główne i metody walki z nimi w „Homiliach” św. Jana Chryzosto¬ma „Na I List św. Pawła do Koryntian”, VoxP 21 (2001) t. 40-41, 247-261
Wenger A., Introduction, w: Jean Chrysostome, Huit catéchéses baptismales inédites, SCh 50bis, Paris 1970, 66-73
Widok N., Troska Jana Chryzostoma o grzeszników, w: Czasy Jana Chryzostoma i jego pasterska pedagogia, red. N. Widok, Opolska Biblioteka Teologiczna 105, Opole 2008
Włodarczyk S., Człowiek obrazem Boga według Jana Chryzostoma, RBL 43 (1990) 121-127
Włodarczyk S., Rola synkatabasis w interpretacji Pisma Św. według Jana Chryzostoma, RBL 27 (1974) 246-252
Zagórski D., Współpraca człowieka z łaską Bożą w ujęciu Jana Chryzostoma, TPatr 5 (2008) 27-46
Zineone S., Valore e funzione della preghiera comunitaria secondo Giovanni Crisostomo, „Augustinianum” 35 (1995) 705-713
Zmuda A., Działanie złego ducha i walka z nim w ujęciu św. Jana Chryzostoma, Poznań 2012
Żelazny J., Etapy nawrócenia według Jana Chryzostoma, Studium fragmentów „IX Homilii do Listu do Hebrajczyków”, VoxP 17 (1997) z. 32-33
Że¬lazny J., Praktyka eucharystyczna w Konstantynopolu, w: Czasy Jana Chryzostoma i jego pasterska pedagogia, red. N. Widok, Opolska Biblioteka Teologiczna 105, Opole 2008
Żurek A., Bóg miłosierny i do miłosierdzia wzywający, w: Myśl teologiczna Jana Chryzostoma, red. B. Częsz, Poznań 2008
Żurek A., Jan Chryzostom – „biskup jałmużnik”, w: Przebóstwiać to co ludzkie, red. S. Sojka – J. Stala, Tarnów 2007, 567-576
Zmuda, A. (2013). Sposoby przeciwstawiania się złemu duchowi w ujęciu św. Jana Chryzostoma. Vox Patrum, 59, 151–178. https://doi.org/10.31743/vp.4021
Adam Zmuda
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
License
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
