The Principle of Translation according to Jerome in Theory and Practice
Abstract
Zasada przekładu według Hieronima w teorii i praktyce
Hieronim ze Strydonu (347-419), jeden z czterech wielkich Ojcόw Kościoła
Zachodniego, przeszedł do historii jako tłumacz Biblii. Jego zainteresowanie Pismem
Świętym, oczytanie w dziełach wczesnych pisarzy chrześcijańskich oraz znajomość języka
greckiego i hebrajskiego sprawiły, że był uważany przez wspόłczesnych za eksperta w
dziedzinie egzegezy biblijnej. Dzięki korespondencji z papieżem Damazym zrodziła się idea
rewizji wielu istniejących, rόżniących się od siebie przekładόw Ewangelii na podstawie
tekstόw źrόdłowych. Wkrόtce jednak rozpoznano konieczność rozszerzenia prac rewizyjnych
rόwnież na księgi Starego Testamentu, ktόre Hieronim postanowił tłumaczyć, opierając się na
tekstach hebrajskich, a nie jak dotychczas na LXX. Innowacyjność tego przedsięwzięcia
napotkała na krytykę i sprzeciw w wielu kręgach kościelnych. Obawiano się ogromnego
wpływu, jaki Hieronim mόgł wywrzeć na kształt Biblii dzięki swojemu nowemu przekładowi
opierającemu się na oryginalnych tekstach źrόdłowych i zachowującemu sens przekazywanej
zbawczej treści a nie zachowującemu jej dosłownego brzmienia, co byłoby rόwnoznaczne z
detronizacją Septuaginty.
Keywords:
Jerome, translation, BibleReferences
AUGUSTINUS – HIERONYMUS, Epistulae mutae, lateinisch-deutsch = Briefwechsel/ Augustinus – Hieronymus, übers. A. Fürst, FC 41, Turnhout 2002.
HIERONYMUS, Chronicon, hrsg. R. Helm, GCS 47, Eusebius Werke VII, Berlin³ 1984.
HIERONYMUS, Commentarius in Ionam prophetam, lateinisch-deutsch = Kommentar zu dem Propheten Jona / Hieronymus, übers. S. Risse, FC 60, Turnhout 2003.
HIERONYMUS, Epistula 57 ad Pammachium, BKV, übers. Ludwig Schade, https://www.unifr.ch/bkv/kapitel3348.htm
HIERONYMUS, Epistulae, ŹMT 54, 55, 61, 63, 68 [wyd. łacińsko-polskie, tekst łac. i oprac. H. Pietras, tłum. J. Czuj, oprac. M. Ożόg, t. 1-5], Krakόw 2010-2013.
HIERONYMUS, Opera exegetica 2, Commentariorum in Esaiam Libri I-XI, CChr. SL 73, hrsg. M. Adriaen, Turnhout 1963.
BIRNBAUM E., Der Koheletkommentar des Hieronymus, Einleitung, revidierter Text, Übersetzung und Kommentierung, CSEL Extra Seriem, Berlin – Boston 2014.
DURST M., Art. Hieronymus, LThK 5, 91-93.
BROWN D., Vir Trilinguis. A Study in the Biblical Exegesis of Saint Jerome, Kampen 1992.
FÜRST A., Kürbis oder Efeu?, in: BN 72 (1994) 12-19. (Crossref)
FÜRST A., Art. Hieronymus, in: LACL³ (2002) 323-331.
FÜRST A., Hieronymus. Askese und Wissenschaft in der Spätantike, Freiburg im Breisgau, 2003.
GRÜTZMACHER G., Hieronymus – Eine biographische Studie zur alten Kirchengeschichte in 3 Bänden, SGTK 10, Aalen 1969.
HENNINGS R., Der Briefwechsel zwischen Augustinus und Hieronymus und ihr Streit um die Auslegung von Gal. 2, 11-14, VCSup 21, Leiden 1994. (Crossref)
KRAMER B., Art. Didymos der Blinde, LThK 3, 213.
MÜLKE M., Der Autor und sein Text. Die Verfälschung des Originals im Urteil antiker Autoren, Berlin 2008. (Crossref)
OPELT I., Hieronymus` Streitschriften, Heidelberg 1973.
REBENICH S., „Vir Trilinguis“ and the „Hebraica Veritas”, VigChr47 (1993) 50-77. (Crossref)
REVENTLOW GRAF H., Epochen der Bibelauslegung Bd. II. Von der Spätantike bis zum angehenden Mittelalter, München 1994.
SCHADE L., Die Inspirationslehre des Heiligen Hieronymus. Eine biblisch-geschichtliche Studie, BSt 15, Freiburg 1910.
SCHULZ-FLÜGEL E., Hieronymus, Feind und Überwinder der Septuaginta? Untersuchungen anhand der Arbeiten an den Psalmen, in: A. Aejmelaeus, U. Quast (hrsg.), Septuaginta-Psalter und seine Tochterübersetzungen, MSU 24, Göttingen 2000, 33-50.
SCHULZ-FLÜGEL E., Hieronymus – Gottes Wort. Septuaginta oder hebraica Veritas, in: W. Kraus, S. Kreuzer (hrsg.), Die Septuaginta – Text, Wirkung, Rezeption, WUNT 325, Tübingen 2004, 746-758.
Weigert S., Hebraica Veritas. Übersetzungsprinzipien und Quellen der Deuteronomiumübersetzung des Hieronymus, BWANT 11/7, Stuttgart 2016.
Uniwersytet Opolski https://orcid.org/0000-0003-2556-1034
License
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
