Peregrinatio christiana nach Rom in zeiten von Gregor des Grossen

Beata Pawłowska-Blahaczek

Uniwersytet Rzeszowski , Poland


Abstract

Zum Ende der christlichen Antike, also in Zeiten von Gregor des Grossen ist die Formulierung: ad beati apostolorum principis limina nicht nur zum Synonym für Kultstätten von Apostel, aber auch von Rom als Stuhl Petri geworden. Zu dieser Zeit wurde der Glaube an Schutz der Apostel, vor allem des Heiligen Petrus über Rom, das damals von verschiedenem Unheil und Kataklysmen geplagt wurde, geboren. Selbst die Bischöfe von Rom begünstigten die Reisen nach Rom und verliehen diesen einen geistlichen Charakter – ad limina apostolorum, peregrinatio pro Ecclesia. Die Errichtung von Pilgervierteln in der Nähe von römischen loca sancta, die für Leute gedacht waren, die eine Wallfahrt unternahmen, wurde zur „Ehrensache” für Bischöfe und weltliche Würdenträger, da es als deutliches Zeichen der Umsetzung der von Christi anbefohlenen christlichen Tugenden wie: Gastlichkeit – hospitalitas und Dienstbarkeit dem Nächsten galt. Diese „Nebeneinrichtungen” für Einreisende in die Kultstätten garantierten Ihnen einige Bequemlichkeiten, den Seelsorgern dagegen verhalfen im Katechese und „Aufsicht” über die Pilger.

Keywords:

Peregrinatio christiana, Rom, Gregor des Grossen

Banniard M., Geneza kultury europejskiej V-VIII wieku, tłum. A. Kuryś, Warszawa 1995
Bertelli C. – Paluzzi G., S. Maria in via Lata, Roma 1971
Besse J.M., L’hospitalité monastique dans les solitudes orientales, w: Les moines d’Orient, Paris 1900
Bilczewski J., Archeologia chrześcijańskia wobec historii Kościoła i dogmatu, Kraków 1890
Carletti C., „Viatores ad martyres”. Testimonianze scritte altomedievali nelle catacombe romane, w: Epigrafia medievale greca e latina. Ideologia e funzione (Erice 12 – 18 sett. 1991), a cura di G. Cavallo – C. Mango, Spoleto 1995
Casson L., Podróże w starożytnym świecie, tłum. A. Flasińska – M. Radlińska-Kardaś, Wrocław 1981
Cavazzi L., S. Maria in via Lata e gli odierni scavi nel suo antico oratorio, „Miscellanea di storia e cultura ecclesiastica” 3 (1904-1905) 193-203
M. Cecchelli, Effetti delle grandi translazioni nelle basiliche Romane, w: Quaeritur inventus colitur. Miscellanea in onore di Padre U.M. Fasola, Cittá del Vaticano 1989
Cecchelli C., S. Maria in Via, Roma 1925
Cecchini M.G., Terme di Caracalla, sepolcreto altomedievale, RivAC 63 (1987)
Coccia S., Il „Portus Romae” tra tarda antichità e altomedioevo, w: P. Delodu, La storia economica di Roma nell’alto Medioevo alla luce dei recenti scavi archeologici, Firenze 1993, 177-200
Codex Iustinianus
Concilii Nicaeni canones arabici, Mansi II 1006
Concilium Antiochenum, Mansi II 1312
Concilium Carthaginiense
Concilium Eliberitanum
Concilium Laodicenum, Hefele-Leclercq I/2 1012-1013
Concilium Nemausense
Concilium Sardicense
Czuj J., Papież Grzegorz Wielki, Warszawa 1948
Doren R. Van, Cassius, evêque de Narni, DHGE XI 1409
Due W.J. La, Na tronie św. Piotra. Historia papiestwa, tłum. M. Mieciecielica – Ł. Tobaka, Wrocław 2004
Ferrari G., Early Roman monasteries. Notes for the history of the monasteries and convents at Rome from the V through the X century, Città del Vaticano 1957
Février P.A., Ostie et Portus à la fin l’antiquitè, „Mélanges d’Archéologie et d’Histoire” 70 (1958) 295-330
Forcellini Ae., Lexicon Totius Latinitatis, I, Patavia 1940
Gaume J., Historya katakumb, czyli Rzym podziemny, Warszawa 1854
Gorce D., Les voyages, l’hospitalité et le port des lettres dans le monde chrétien des IV et V siécles, Paris 1925
Gregorius, Epistula, CCL 140
Gregorius Turonensis, Historia Francorum, tłum. K. Liman – T. Richter: Grzegorz z Tours, Historia Franków, Kraków – Tyniec 2002
Gregorius Turonensis, Historia septem dormientium, PL 71
Gregorius Turonensis, Vitae Patrum
Grzegorz z Nyssy, Wybór pism, Warszawa 1963
Guarducci M., Intorno all’ epigramma greco del basso Impero concernente il santuario di Bellone e il Circo Flamino, „Rivista di Filologia e d’Istruzione Classica” 82 (1954) 383-397
Guarducci M., L’epigrafia di Fausto e le nuove scoperte in Campo Marzio, „Atti della Pontificia Accademia Romana di Archeologia. Rendiconti” 42 (1969/1970) 219-243
Guidobaldi F., L’inserimento delle chiese titolari di Roma nel tessuto urbano preesistente: osservazioni ed implicazioni, w: Quaeritur inventus colitur. Miscellanea in onore di Padre U.M. Fasola, Cittá del Vaticano 1989
Hiltbrunner O., s.v. Xenodochium, RE IX 1489-1490
Imbert J., Les hopitaux en droit canonique, Paris 1947
Inscriptiones Graecae Urbis Romae, ed. L. Moretti, I, Roma 1968
Iwaszkiewicz-Wronikowska B., Świeccy jako fundatorzy kościelnych budowli w Rzymie wczesnochrześcijańskim, VoxP 22 (2002) t. 42-43
Jastrzębowska E., Pielgrzymie dewocjonalia. Grzegorz z Nyssy przeciw pielgrzymom, MW 36 (1993) nr 10
Joannes Chrysostomus, De sacerdotio, PG 48
Korpanty J., Hotele, restauracje i szynki w starożytnym Rzymie, „Filomata” 182 (1964)
Kőtting B., Gregor von Nyssa’s Wallfahrtskritik, StPatr 5 (1962)
Kracik J., Relikwie, Kraków 2002
Krautheimer R., Corpus Basilicarum Christianarum Romae, III, Città del Vaticano 1967
Leclercq H., Brandea, DACL II 1132-1137
Leclercq H., Hôpitaux, hospices, hotelleries, DACL VI 2, 2762-2765
Leclercq H., Litterae commendatitiae et formatae, DACL IX 2, 1571-1576
Longosz S., Charytatywna działalność starożytnych chrześcijan. Materiały bibliograficzne, VoxP 16 (1996) z. 30-31, 493-510
Longosz S., Ksenodochium – hospicjum wczesnochrześcijańskie, VoxP 16 (1996) z. 30-31, 275-336
Mallio P., Opusculum historiae sacrae de sacratissima basilica s. Pietri in Vaticano, w: R. Valentini – G. Zucchetti, Codice topografico fella città di Roma, II, Roma 1942
Markus R.A., Grzegorz Wielki, tłum. P. Nehring, Łódź 2003
Martindale J.R., The Prosopography of the Later Roman Empire, II, Cambridge 1980
Milewski I., Rozwój chrześcijańskich instytucji dobroczynnych w Zachodniej części Cesarstwa Rzymskiego w IV i V w., PrzRel 182 (1996) nr 4, 3-15
Monachino V., La carità cristiana a Roma in antichità e l’alto Medioevo, w: La carità cristiana a Roma, ed. V. Monachino, Bologna 1968, 1-168
Otranto G., Il pellegrinaggio nel cristiantessimo antico, VetCh 36 (1999)
Pani Ermini L., Roma tra fine del IV e gli inizi del V secolo, w: Milano capitale dell’ imperio romano. Felix temporis reparatio. Atti del convegno archeologico internazionale (Milano, 8-11 III 1990), Milano 1992
Pawłowska B., Urbs Sacra. Pielgrzymki i podróże religijne do Rzymu w starożytności chrześcijańskiej (IV-VII w.), Kraków 2007
Paolucci C.C., L’attività ospitaliera nell’ antico monachesimo. Note su alcune testimonianze delle più antiche fonti monastiche, „Studi e Ricerche sull’Oriente Cristiano” 6 (1986) 173-180
Reekmans L., L’implantation monumental chrètienne dans la zone suburbaine de Rome du IV au IX siècle, RivAC 44 (1968) 173-207
Regula S. Benedicti, SCh 182
„Roman Ostia” revisited. Archeological and historical papers in memory of R. Meiggs, ed. A. G. Zevi –A. Claridge, London 1996
Rossi G.B. De, Dello xenodochio di Pammachio, BAC 24 (1886)
Rossi G.B. De, I monumenti cristiani di Porto, BAC 4 (1866) 37-51
Rossi G.B. de, La casa dei Valeri sul Celio e il Monastero di S. Erasmo, „Studi e documenti di Storia e Diritto” (1886)
Santangeli Valenzani R., Pellegrini, senatori e papi. Gli xenodochia a Roma tra il IX secolo, „Rivista dell’Istituto Nazionale d’Archeologia” 19-20 (1996-1997) 203-226
Santangeli Valenzano R. – R. Volpe, Nova via, „Bullettino della Commissione Archeologica. Comunale di Roma” 93 (1989-1990)
Severin H.G., Pilgerwesen und Herbergen, w: Akten des XII. International Kongresses für Christliche Archäologie (Bonn, 22-28 September 1991), I-II, Münster 1995
Stasolla F.R., Balnea, w: Christiana loca I 200-202
Stasolla F.R., Gli xenodochia, w: Christiana loca. Lo spazio cristiano nella Roma del primo millennio,ed. L. Pani Ermini, t. 1, Roma 2000
Suggestio legatorum ad Hormisdam papam, PL 63
Vita sanctae Melaniae iunioris auctore coevo et sanctae familiari, AnBol 8 (1889)
Wielowieyski J., Na drogach i szlakach Rzymian, Warszawa 1984
Wipszycka E., Les ressources et les activités économiques des églises en Égypte du IV au VIII siècle, Bruxelles 1972
Wolińska T., Stosunki papieża Grzegorza Wielkiego z dworem cesarskim i administracją bizantyjską, Łódź 1998
Wójcik M., Instytucje dobroczynne w „Listach” Grzegorza Wielkiego, VoxP 21 (2001) t. 40-41, 337-351
Wójcik M., Świeccy fundatorzy instytucji dobroczynnych w Kościele starożytnym, VoxP 22 (2002) t. 42-43, 327-351
Xenodochium Aniciorum, Lexicon Topographicum Urbis Romae, ed. E.M. Steinby, Roma 1999
Znosko A., Kanony Kościoła Prawosławnego, t. 1, Warszawa 1978

Published
2010-07-15


Pawłowska-Blahaczek, B. (2010). Corpora sanctorum in pace sepulta sunt, et nomina eorum vivent in aeternum. Peregrinatio christiana do Rzymu w czasach Grzegorza Wielkiego. Vox Patrum, 55, 77–93. https://doi.org/10.31743/vp.4326

Beata Pawłowska-Blahaczek 
Uniwersytet Rzeszowski



License

Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.