Idea trzech Testamentów Klemensa z Aleksandrii
Józef Grzywaczewski
Abstrakt
Artykuł przedstawia koncepcję trzech Testamentów Klemensa Aleksandryjskiego: Testament Helleński (diatheke tôn Hellenôn), tj. filozofia, Testament Hebrajski (diatheke tôn Judaiôn), tj. nauczanie proroków i Prawo oraz Testament Chrześcijański (diatheke tôn christianôn), tj. przepowiadanie Chrystusa wyjaśnione przez Apostołów, czyli Nowy Testament. Testamenty Helleński i Hebrajski były natchnione przez Boga, ale nie w tym samym stopniu. Prorocy przekazali czyste przesłanie Boga. Nauczanie filozofów zawierało elementy Prawdy, ale znajdowały się tam również czysto ludzkie idee. Pod pojęciem filozofii Klemens rozumie poznanie Prawdy na drodze intelektualnej oraz określoną sprawność lub formację umysłową. Filozofia może być pojmowana jako dar Boży dla Greków, podobnie jak Prawo było darem Bożym dla Żydów. Żydzi byli prowadzeni do Chrystusa poprzez Prawo i Proroków; Grecy - poprzez filozofię. Obydwa narody spotkały się w Kościele, tzn. w szkole Logosu. Znajomość proroctw uzdalnia Żydów do zaakceptowania Chrystusa jako Mesjasza, natomiast znajomość filozofii ułatwia Grekom rozumienie nauki i dzieła Chrystusa. W ten sposób Testament Grecki i Testament Hebrajski zostały dopełnione przez Nowy Testament.
Słowa kluczowe:
Klemens z Aleksandrii, Testament Hebrajski, Testament Helleński, Testament Chrześcijański.Bibliografia
Clément d’Alexandrie, Les Stromates (I), trad., M. Caster, SCh 30 (1951).
Clément d’Alexandrie, Les Stromates, (II), trad. C. Mondésert, SCh 38 (1954).
Clément d’Alexandrie, Les Stromates (VI), trad. P. Descourtieux, SCh 446 (1999).
Clément d’Alexandrie, Le Pédagogue (I), trad. M. Harl, SCh 70 (1960).
Clément d’Alexandrie, Le Pédagogue (III), trad. C. Mondésert, Ch. Matray, SCh 70 (1970).
Clément d’Alexandrie, Le Protreptique, trad.. C. Mondésert, SCh 2 (1949).
Clemens von Alexandrien, Die Teppiche, hrsg. O. Staehlin, Berlin 1939.
Klemens Aleksandryjski, Kobierce, tłum. Janina Niemirska-Pliszczyńska, Warszawa 1994,
t. I-II. Bibliografia, t. I, ss. XLI-L.
Klemens Aleksandryjski, Wychowawca, tłum. M. Szarmach, Toruń: Wydawnictwo UMK 2012.
Klemens Aleksandryjski, Zachęta Greków, tłum. J. Sołowianiuk, PSP XLIV (1988).
Flawiusz Józef, Dawne dzieje Izraela, tłum. E. Dąbrowski (red.), Warszawa: Rytm 1979.
Philon d’ Alexandrie, De via Moysi, II, 25-44, w: www.earlyjewishwritings.com/text.philo/book25, dn. 15.03.2016.
Plato, Theaetetus, w: The Dialogues of Plato, ed. B. Jowett, t. IV, w: oll.libertyfund.org/titles/786, dn. 12.03.2016.
Platon, Państwo z dodatkiem siedmiu ksiąg praw, tłum. i wstęp W. Witwicki, Warszawa: PWN 1958, t. I.
Opracowania
Burnet J., Early Grek Philosophy, London: A. and C. Black 1930.
Dorival G., La traduction de la Torah en grec grec, w La Bible d’Alexandrie. Le Pentateuch, dir. Ch. Dogniez et Marguerite Hall, Paris: Cerf 2001.
Drączkowski F. , Qua paideia Clemens Alexandrinus imbutus appareat in animadvertenda falsa gnosi, SACh 2 (1980), s. 37-83.
Drączkowski F., Chrześcijanie wobec kultury i cywilizacji grecko-rzymskiej. Stanowisko Klemensa Aleksandryjskiego, w: J. Śrutwa (red.), Chrześcijanie a życie publiczne w cesarstwie rzymskim III-IV wieku, Lublin: Wydawnictwo KUL 1988, s. 33-61.
Éplatanier Ch., Le livre des Actes, Paris 1994.
Fédou M., Les Pères de l’Eglise et la théologie chrétienne, Paris 2013.
Fox R.L, Païens et Chrétiens. La religion et la vie religieuse dans l’Empire romain de la mort de Commode au Concile de Nicée, tłum. R. Alimi, M. Montabrut, E.Pailler, Toulouse 1997.
Grzywaczewski J., Prayer of God’s Friend according to Clement of Alexandria, Lublin: Polihymnia 2012.
Jaśkiewicz G., Keryks-kerygma w mowach Grzegorza z Nazjanzu, Siedlce 2003.
Jaeger W., Le christianisme ancien et la paideia grecque, Metz 1980.
Mondésert C., Clément d’Alexandrie, Paris Edition Montaigne 1944.
Pałucki J., Ks. Franciszek Drączkowski, kierownik seminarium patrystycznego. Wykaz prac drukowanych, w: Tysiąc imion Chrystusa, red. J. Pałucki, Lublin: Polihymnia 1994, ss. 20-27.
Pichot A., La naissance de la science. T. II – Grèce présocratique, Paris : Folio 1991.
Pietras H., Początki teologii Kościoła, Kraków: WAM 2007.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, tłum. I. Zieliński, Lublin: Wydawnictwo KUL 1994, t. I.
Simon M., Benoit A., Le Judaïsme et le Christianisme antique d’Antiochus Ephiphane à Constantin, Paris 1968.
Szymusiak J., Klasycyzm Klemensa Aleksandryjskiego do filozofii według « Stromata » SThV 9 (1971) nr 1, s. 289-302.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa: PWN 1978, t. I.
Wysocki M., Wykaz prac drukowanych ks. prof. dr hab. Franciszka Drączkowskiego, VoxP 62 (2014), s. 45-52.
Wojtczak J., Stosunek Klemensa Aleksandryjskiego do filozofii według „Stromata”, SThV 9 (1971) nr 1, s. 263-288.
Ur. 1952 r., kapłan diecezji siedleckiej, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, patrolog. Doktorat na KUL-u w 1986 roku, w latach 1998-2013 rektor Polskiego Seminarium w Paryżu, prowadził wykłady z patrologii w Instytucie Katolickim w Paryżu. Autor publikacji z dziedziny teologii patrystycznej i historii Kościoła. Obszary badań naukowych: teologia okresu pierwszych Soborów powszechnych: Nicea I (325) - Chalcedon (451); Galia V-VI wiek - historia i życie religijne, w tym teologia. Opublikował m.in.: Modlitwa dojrzałego chrześcijanina według Klemensa Aleksandryjskiego, wyd. I Niepokalanów 2010, wyd. II Niepokalanów 2013; Prayer of God's Friend according to Clement of Alexandria, Lublin 2012; La religion catholique en Pologne dans le contexte d'autres pays d'Europe, Lublin 2012; La relation du Fils au P?re dans les conceptions théologiques des origines au Concile de Nicée, wyd. I Paris 2010, wyd. II, Paris 2012; Appointing Bishops in the Patristic Times, Lublin 2013. Adres do korespondencji: j.grzywaczewski@uksw.edu.pl
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
