Piotr jako pasterz w J 21,15-19
Marek Karczewski
Abstrakt
Artykuł nosi tytuł Piotr jako pasterz w J 21,15-19. Główny cel opracowania stanowi ukazanie oryginalnych akcentów teologicznych dotyczących Piotra, zawartych we wskazanym fragmencie Ewangelii wg św. Jana. Rozdział 21 to tekst uważany za późniejszy dodatek do całości tej ewangelii. W celu uzyskania wiarygodnych wniosków egzegetycznych konieczne jest zatem zwrócenie szczególnej uwagi na związane z tym tekstem kwestie redakcyjne. Fragment J 21,15-19 pomimo swojej pozornie prostej struktury stawia także inne wyzwania. Należy do nich przede wszystkim zagadkowa zmienność stosowanej terminologii. W celu usunięcia wszelkich wątpliwości dotyczących jej właściwego doboru konieczne jest zwrócenie uwagi na możliwe warianty krytyczno-literackie. W J 21,15-19 Piotr jest przedstawiony jako pasterz. Funkcję tę otrzymuje od Zmartwychwstałego Jezusa. Owczarnia, którą ma paść pozostaje własnością Jezusa. J 21,18-19 wiąże posługę Piotra z perspektywą martyrologiczną. Tekst J 21,15-19 posiada także wyraźny potencjał ekumeniczny. Przekazanie władzy pasterskiej może być traktowane jak wydarzenie jednorazowe. Jednak kontekst historyczny dodania J 21 do reszty ewangelii wskazuje na jednoczący charakter posługi pasterza Piotra. Rodzi się pytanie: czy odczytanie tego tekstu w duchu ekumenicznym może ułatwić dialog na temat natury prymatu Biskupa Rzymu.
Słowa kluczowe:
J 21,15-19, Piotr jako pasterz, prymat Piotra Apostoła, papiestwoBibliografia
Barr, J., Words of Love in Biblical Greek, w: The Glory of Christ in the New Testament: Studies in Christology in Memory of G.B. Caird, red. L.D. Hurst, N.T. Wright, Oxford 1987, s. 3-18.
Bartolomew, G.L., Feed my Lambs: John 21:15-19 as Oral Gospel, Semeia 39 (1987), s. 69-96.
Breck, J., John 21: Appendix, Epilogue or Conclusion, St. Vladimir’s Theological Quarterly 36 (1992), s. 27-49.
Brown, R.E., I Bogiem było Słowo. Komentarz do Ewangelii wg św. Jana, Kraków 2010.
Brown, R.E., John 21 and the First Appearance of the Risen Jesus to Peter, w: Resurrexit, red. E. Dhanis, Città del Vaticano 1974, s. 246-265.
Bujak, J., Prymat Biskupa Rzymu w świetle katolicko-prawosławnego dialogu ekumenicznego, Szczecin 2007.
Carson, D.A., The Purpose of the Fourth Gospel John 20:31 Reconsidered, Journal of Biblical Literature 106 (1987), s. 639-651.
Culpepper, R.A., Designs for the Church in the Imagery of John 21:1–14, w: Imagery in the Gospel of John: Terms, Forms, Themes, and Theology of Johannine Figurative Language, red. J. Frey, J. G. van der Watt, R. Zimmermann, Wissenschaflische Untersuchungen zum Neuen Testament 200, Tübingen 2006, s. 369–402.
Dauer, A., Zur Herkunft des Thomas-Perikope Joh 20,24-29, w: Biblische Randbemerkungen, Festschrift für R. Schnackenburg, red. H. Merklein i in., Würzburg 1974, s. 56-76.
de la Potterie, I., Le témoin qui demeure: le disciple que Jésus aimait, Biblica 67 (1986), s. 347-369.
de la Potterie, I., Studi di cristologia giovannea, Dabar Studi biblici e giudaistici 4, Genova 1992.
Dschulnigg, P., Petrus im Neuen Testament, Stuttgart 1996.
Gajewski,W., Charyzmat, urząd, hierarchia, Kraków 2010.
Gangemi, A., Pietro il pastore: la sua Vicenda secondo cap. 13 del Vangelo di S. Giovanni, Synaxis 4 (1986), s. 7-75.
Gnilka, J., Pierwsi chrześcijanie. Źródła i początki Kościoła, Kraków 2004.
Gnilka, J., Piotr i Rzym, Kraków 2002.
Karczewski, M., Jakże możemy znać drogę (J 14,5)? Czasowniki oida i ginōskō w kontekście teologicznym J 14,1-14, w: Veritas Christi Liberat. Księga Pamiątkowa ku czci Ks. Bpa Jacka Jezierskiego w 65 rocznicę urodzin, 40 rocznicę kapłaństwa i 20 rocznicę biskupstwa, red. K. Parzych-Blakiewicz, P. Rabczyński, J.M. Wojtkowski, Olsztyn 2014, s. 97-109.
Karczewski, M., Prorok Agabos w Dziejach Apostolskich, Biblica et Patristica Thoruniensia 1 (2008), s. 99-122.
Keener, C.S., Komentarz historyczno-kulturowy do Nowego Testamentu, Warszawa 2000.
Keener, C.S., The Gospel of John: A Commentary, t. 2, Peabody 2004.
Kręcidło, J., Duch Święty i Jezus w Ewangelii świętego Jana. Funkcja pneumatologii w chrystologicznej strukturze czwartej Ewangelii, Series Biblica Paulina 2, Częstochowa 2006.
Kręcidło, J., „Piotrze czy miłujesz mnie ponad wszystko”. Propozycja alternatywnej interpretacji ple,on tou,twn w J 21,15, w: Verbum caro fatum est, red. R. Bogacz, W. Chrostowski, Warszawa 2007, s. 315-329.
Maynard, A.H., The Role of Peter in the Fourth Gospel, New Testament Studies 30 (1984), s. 531-548.
Mędala, S., Ewangelia według świętego Jana. Rozdziały 13-21, Nowy Komentarz Biblijny Nowy Testament IV 2, Częstochowa 2009.
Mędala, S., Funkcja i treść opowiadania o trzecim objawieniu się Jezusa uczniom po zmartwychwstaniu (J 21,1-14), w: Duch i Oblubienica mówią: przyjdź (Ap 22,17). Księga pamiątkowa dla o. prof. A. Jankowskiego OSB w 85 rocznicę urodzin, red. W. Chrostowski, Warszawa 2001, s. 247-274.
McKay, K.L., Style and Significance of Language of John 21:15-17, Novum Testamentum 27 (1985), s. 319-333.
Napiórkowski, S.C., Wierzę w jeden Kościół, Tarnów 2003.
Neyrynck, F., John 21, New Testament Studies 36 (1990), s. 321-336.
Oberweis, W., Die Bedeutung der neutestamentlichen „Rätselzahlen” 666 (Ap 13,18) und 153 (Joh 21,11), Zeitschrift für neutestamentliche Wissenschaft 77 (1986), s. 226-241.
Osborne, G.R., John 21: Test Case for History and Redaction Narratives, w: Gospel Perspectives: Studies of History and Tradition in the Four Gospels, red. R.T. France, D. Wenham, Sheffield 1981, s. 293-328.
Paciorek, A., Ewangelia według świętego Jana, Lublin 2000.
Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma świętego, Kielce 2014.
Perkins, P., Ewangelia według świętego Jana, w: Katolicki Komentarz Biblijny, red. R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy, Warszawa 22004, s. 1108-1176.
Pitta, A., Ichthys ed opsarion in Gv 21,1-14: semplice variazione lessicale o differenza con un valore simbolico?, Biblica 71 (1990), s. 348-364.
Roose, H., Joh. 20,30 ff.: Ein (un)passender Schluss? Joh 9 und 11 als primäre Verweisstellen der Schlussnotitz des Johannesevangelium, Biblica 2003, s. 326-343.
Schnackenburg, R., Das Johannesevangelium. Einleitung und Kommentar zu Kap. 1-4, Herders Theologischer Kommentar zum Neuen Testament IV 1, Freiburg-Basel-Wien 1965.
Schnackenburg, R., Das Johannesevangelium. Kommentar zu Kap.13-21. Herders Theologischer Kommentar zum Neuen Testament IV 3, t.III, Freiburg – Basel – Wien 1975.
Schneiders, S.M., John 21:1-14, Interpretation 43 (1989), s. 70-75.
Segovia, FF. The Final Farewell of Jesus. A Reading of John 20:30-21:15, Semeia 53 (1991), s. 167-190.
Shepherd, D., „Do You Love Me?” A Narrative-Critical Reappraisal of avgapa,w and file,w in John 21:15-17, Journal of Biblical Literature 129,4 (2010), s. 777-792.
Spencer, P.E., Narrative Echos in John 21: Intertextual Interpretation and Intertextual Connection, Journal for the Study on New Testament 75 (1999), s. 49-68.
Tolmie, D.F., The (Not So Good) Shepherd: The Use of Shepherd Imagery in the Characterization of Peter in the Fourth Gospel, w: Imagery in the Gospel of John, s. 353-368.
Wiadra, T., John 21,1-23: Narrative Unity and Its Implications, Journal for Studies on New Testament 46 (1992), s. 53-71.
Wiadra, T., Peter in the Gospels, Wissenschafliche Untersuchungen zum Neuen Testament II/127, Tübingen 2000.
Witczyk, H., Kościół Syna Bożego. Studium eklezjologii Czwartej Ewangelii, Biblioteka Verbum Vitae 3, Kielce 2012.
Wojciechowski, M., Certains aspects algébriques de quelques nombres symboliques de la Bible (Gen 5; Gen 14,14; J 21,11), Biblische Notitzen 23 (1984), s. 29-31.
Wróbel, M., Synagoga a rodzący się Kościół. Studium egzegetyczno-teologiczne Czwartej Ewangelii (J 9,22; 12,42; 16,2), Studia Biblica 3, Kielce 2002.
Wróbel, M., Antyjudaizm, a Ewangelia według św. Jana. Nowe spojrzenie na relację czwartej Ewangelii do judaizmu, Lublin 2005.
Kapłan diecezji elbląskiej, doktor habilitowany w zakresie teologii biblijnej, profesor Wydziału Teoloogii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Członek zwyczajny Stowarzyszenia Biblistów Polskich. Studiował w Olsztynie, Lublinie i Rzymie. W roku 1996 uzyskał licencjat nauk biblijnych na Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, w roku 1999 obronił na Wydziale Teologicznym Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie rozprawę doktorską. W roku 2011 uzyskał habilitację z zakresu teologii biblijnej na Wydziale Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy Reinterpretacja Księgi Rodzaju w Apokalipsie św. Jana. Autor monografii Szatan w Apokalipsie św. Jana (2013) oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych z zakresu egzegezy i teologii Apokalipsy św. Jana, Pism Janowych, profetyzmu biblijnego oraz historii hermeneutyki biblijnej. Adres do korespondencji: markusk@poczta.onet.pl
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
