Dialog ekumeniczny

Przemysław Kantyka

Abstrakt

W artykule opisano rzymskokatolickie rozumienie dialogu ekumenicznego zawarte w Dekrecie o ekumenizmie Soboru Watykańskiego II oraz w innych dokumentach Kościoła rzymskokatolickiego. Ten dialog ekumeniczny może być prowadzony tylko pomiędzy Kościołami chrześcijańskimi i wspólnotami kościelnymi, ponieważ ma na celu przywrócenie pełnej widzialnej jedności chrześcijan. Dialog ten powinien przede wszystkim prowadzić do wspólnego odkrywania prawdy, a nigdy do jakiegokolwiek jej ustalania, wypracowywania jej lub osiągania kompromisu. Prawdziwy dialog nie ma nic wspólnego z negocjowaniem wspólnego stanowiska, w którym każda ze stron chce się narzucić innym i pójść na mniejsze ustępstwa. Nie możemy bowiem zredukować wymagań Ewangelii do niezbędnego minimum, wspólnej podstawy uznawanej przez wszystkie Kościoły i wspólnoty kościelne. Taki dialog zawiera swoją wewnętrzną dynamikę, swój wymiar egzystencjalny. Prawda jest osobowa, tak jak sam Chrystus jest Prawdą, tak poszukiwanie jedności należy do właściwej istoty bycia chrześcijaninem. Tak więc dialog ekumeniczny jest „imperatywem sumienia chrześcijańskiego" (Jan Paweł II), a więc jest czymś, co nieuchronnie powinno być podejmowane i realizowane przez chrześcijan. Dialog ekumeniczny nie jest jednak celem samym w sobie. Nie jest on też tylko wzajemnym uznaniem wspólnot chrześcijańskich, ani nawet wspólną modlitwą. Wspólnym celem jest przywrócenie pełnej widzialnej jedności kościołów podzielonych. Na drodze ekumenizmu nie możemy ograniczać się do modlitwy czy dialogu ekumenicznego. Wręcz przeciwnie - powinniśmy rozwijać wszelkie możliwe sposoby współpracy, gdyż jedność działania prowadzi do pełnej jedności wiary. Ani jedność, ani jednolitość doktryny czy tradycji kościelnych, ale tylko jedność w jednej wierze jest daleko idącym celem dialogu ekumenicznego. Dokumenty Kościoła rzymskokatolickiego dają też jasne wskazówki, jak prowadzić dialog ekumeniczny: strony dialogu muszą być ekspertami w dziedzinie teologii, szukać prawdy, a nie zwycięstwa, przechodzić od tematów łatwiejszych do trudniejszych, starać się używać języka wolnego od polemicznych konotacji. Przed Soborem Watykańskim II Kościół katolicki nie prowadził żadnego oficjalnego dialogu ekumenicznego, co nie oznaczało braku jakichkolwiek spotkań ekumenicznych. Pierwsze z nich były jednak nieoficjalne i nie angażowały oficjalnej władzy kościelnej. Szerokie zaangażowanie w dialog ekumeniczny w czasach papieży Pawła VI i Jana Pawła II może być słusznie postrzegane jako bezpośredni owoc Soboru Watykańskiego II i jego dekretu o ekumenizmie. Na przestrzeni dziesięcioleci komisje dialogu opracowały już tysiące stron wspólnych oświadczeń i uzgodnionych deklaracji. Kościoły muszą jednak mieć świadomość, że bez silnego wysiłku odbioru tych dokumentów w ich gronie, owoce dialogów nie będą miały żadnego wpływu na pojednanie chrześcijan w jednej wierze. Nawet jeśli z powodu powolności procesu ekumenicznego może dojść do pewnego rodzaju zafałszowania, możemy być pewni, że spotkania w ramach dialogu pozwoliły chrześcijanom różnych Kościołów - wspólnotom kościelnym - rozwinąć się w kierunku pełnej, widzialnej jedności, której pragnął nasz Pan dla swoich uczniów.