Nowy paradygmat studiów teologicznych według konstytucji "Veritatis gaudium" papieża Franciszka
Marek Andrzej Żmudziński
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1759-877X
Abstrakt
Pontyfikat papieża Franciszka, zarówno w ogłaszanych dokumentach, jak i w praktyce ma charakter duszpasterski, z podkreśleniem wymiaru ewangelizacyjnego. W encyklice Veritatis gaudium również misja edukacyjna i akademicka Kościoła została przedstawiona pod tym kątem. Artykuł jest prezentacją postulatów papieża rozumianych jako nowy paradygmat szkolnictwa kościelnego, wynikający z nowego kontekstu kulturowego i społecznego. Projekt Franciszka osadzony jest w ponad pięćdziesięcioletniej perspektywie reform Soboru Watykańskiego II, w szczególności dokumentu Sapientia christiana, który od 1979 regulował działalność fakultetów teologicznych. Wskazane są cztery kryteria, którymi powinny charakteryzować się studia kościelne: a) chrystocentrycznie ukształtowany kerygmat, budujący wspólnotę eklezjalną, z opcją na rzecz ubogich, b) spotkanie i dialog, chrakteryzujące się autentycznym współdziałaniem na poziomie religii i kultur, c) inter- i transdyscyplinarność, które są narzędziem łączenia dorobu nauki we wszystkich dyscyplinach, w perspektywie transcendentnego objawienia chrześcijańskiego, d) integracja ośrodków akademickich, które uprawiają studia kościelne oraz ich współpraca z instytucjami o różnych tradycjach religijnych i kulturowych, w celu adekwatnej diagnozy globalnych problemów świata i ich rozwiązywanie.
Słowa kluczowe:
teologia, nauka, uniwersytet, dialog, wiara, religia, kulturaBibliografia
Franciszek, Adhortacja Apostolska Evangelii Gaudium (24.11.2013), AAS 105 (2014), s. 1019-1137.
Franciszek, Encyklika Laudato si, https://www.vatican.va/content/dam/francesco/pdf/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si_pl.pdf. (dostęp 2.02.2021).
Franciszek, Konstytucja Apostolska Veritatis gaudium, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/apost_constitutions/documents/papa-francesco_costituzione-ap_20171208_veritatis-gaudium.html.
Franciszek, Nie można uprawiać teologii w środowisku strachu, Przemówienie wygłoszone 21 czerwca podczas kongresu „Teologia po «Veritatis gaudium» w kontekście śródziemnomorskim”, zorganizowanego przez Papieski Wydział Teologiczny Południowych Włoch w Neapolu: https://wiez.pl/2019/06/21/franciszek-nie-mozna-uprawiac-teologii-w-srodowisku-strachu/ (dostęp 3.02.2021).
Gałkowski T., Instytucja prawna uniwersytetu katolickiego i uniwersytetu kościelnego, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 2008, nr 8, s. 185-202.
Grocholewski Z., Uniwersytety wobec współczesnych wyzwań, Wyd. Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, Warszawa 2013.
Himes K., Chapter Four of Evangelii Gaudium: The Social Dimension of Evangelization, „International Review of Mission”, 2015, nr 401, s. 181-200.
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus (1.05.1991), AAS 83 (1991), s. 793-867.
Jan Paweł II, Konstytucja Apostolska o uniwersytetach i wydziałach kościelnych Sapientia christiana, AAS, 1979, nr 71/7, s. 469-499.
Jan Paweł II, Konstytucja apostolska o uniwersytetach katolickich Ex corde Ecclesiae, AAS 99(1990) s. 1475-1509.
Napiórkowski A., Wizja Kościoła w ujęciu papieża Franciszka, „Studia Nauk Teologicznych PAN”, 2020, nr 15, s. 33-57.
Parzych-Blakiewicz K., Dialog i dialogiczność jako narzędzia teologii, „Teologia w Polsce”, 2007, nr 1, s. 137-148.
Paweł VI, Adhortacja apostolska o ewangelizacji w świecie współczesnym Evangelii nuntiandi, AAS 68 (1976), s. 5-76.
Paweł VI, Encyklika Ecclesiam suam, o drogach, którymi Kościół Katolicki powinien kroczyć w dobie obecnej przy pełnieniu swej misji, AAS 56(1964), s. 609-659.
Pietrzak A., Opcja na rzecz ubogich, „Studia Nauk Teologicznych PAN”, 2013, nr 8, s. 47-62.
Pius XII, Konstytucja apostolska Deus scientiarum Dominus (24 V 1931), AAS 23 (1931), s. 241-284.
Rychlicki Cz., Uniwersytety katolickie i wydziały nauk kościelnych we współczesnym kontekście kulturowym, „Teologia w Polsce”, 2008, nr 2, s. 283-298.
Seweryniak H., Teologie na „progu domu”, „Kultura – Media – Teologia”, 2010, nr 1, s. 14-15. 9-22.
Sobór Watykański II, Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum eudcationis, AAS 58 (1966), s. 728-739.
Sobór Watykański II, Dekret o formacji kapłańskiej Optatam totius (28.10.1965), AAS 58 (1966), s. 713-727.
Waldenfels H., O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele dzisiaj. Teologia fundamentalna w kontekście czasów obecnych, Wyd. św. Jacka, Katowice 1993.
Zatwardnicki S., Wizja teologii w wypowiedziach papieża Franciszka, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 2018, nr 7/3, s. 237-257.
Żmudziński M., Ty jesteś Piotr. Świadomość funkcji prymacjalnej Jana Pawła II w świetle jego nauczania. Wydawnictwo Hosianum, Olsztyn 2003.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie https://orcid.org/0000-0002-1759-877X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
