Teologia fundamentalna wobec naukowości teologii
Abstrakt
Celem artykułu Teologia fundamentalna wobec naukowości teologii jest ukazanie wkładu teologii fundamentalnej w badania metateologiczne. Do zasadniczych rozważań wprowadza krótkie przedstawienie głównych etapów rozwoju teorii teologii. Pozwala ono wskazać, w którym momencie w dociekania metateologiczne włącza się teologia fundamentalna i jaki stan badań zastaje. Udział teologii fundamentalnej w tych dociekaniach zostaje zaprezentowany w dwóch punktach: badania teologicznofundamentalne w obszarze ogólnej teorii teologii oraz w obszarze teorii teologii fundamentalnej. Zarówno w jednej, jak i w drugiej dziedzinie teologia fundamentalna posiada sporo publikacji i znaczące osiągnięcia merytoryczne. Wynika to z pewnością z faktu, że wielu teologów fundamentalnych zalicza metateologię do ważnych przedmiotów swoich badań, uznając, że teologia fundamentalna bardziej niż inne dyscypliny teologiczne predestynowana jest do prowadzenia tego typu dociekań.
Słowa kluczowe:
teologia, teologia fundamentalna, naukowość, metateologia, język, metodaBibliografia
Anderwald A., Teologia a nauki przyrodnicze. Rola wiedzy przyrodniczej w dociekaniach teologicznych, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2007.
Bartnik Cz. S., Dogmatyka katolicka, t. 2, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2003.
Bartnik Cz. S., Metodologia teologiczna, Lublin 1998.
Beinert W. (red.), Podręcznik teologii dogmatycznej, t. 1: W. Beinert, Teologiczna teoria poznania, tłum. J. Fenrychowa, Kraków: Wydawnictwo M 1998.
Bocheński J., Zarys historii filozofii, Kraków: Wydawnictwo Philed 1993.
Böttigheimer C., Lehrbuch der Fundamentaltheologie. Die Rationalität der Gottes-, Offenbarungs- und Kirchenfrage, Freiburg – Basel – Wien: Verlag Herder 22012.
Charron P., Les trois véritez contre les athées, idolâtres, juifs, mahumétans, hérétiques & schismatiques. Le tout traicté en trois livres. Avec lʼindice des principales matières, Bordeaux 1593.
Cuda J., Wiary godna antropologia. Hermeneutyczny zarys teologii fundamentalnej, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2002.
Dola T., Podstawy zastosowania pojęcia modelu w teologii, w: K. Wolsza (red.), Czas – ewolucja – duch. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Stanisławowi Wojciechowskiemu z okazji 80. rocznicy urodzin, Opole: Redakcja Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 1997, s. 381-391.
Dzidek T., Funkcje sztuki w teologii, Kraków: Wydawnictwo WAM 2013.
Dzidek T., Granice rozumu w teologicznym poznaniu Boga, Kraków: Wydawnictwo M 2001.
Dzidek T., Kamykowski Ł., Napiórkowski A. (red.), Teologia fundamentalna, t. 5: Poznanie teologiczne, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej 2006.
Dzidek T., Sikora P., Natura teologii, w: T. Dzidek, Ł. Kamykowski, A. Napiórkowski (red.), Teologia fundamentalna, t. 5, s. 51-88. (Crossref)
Feiner J., Löhrer M. (red.), Mysterium Salutis – Grundriß heilsgeschichtlicher Dogmatik, t. 1: Die Grundlagen heilsgeschichtlicher Dogmatik, Einsiedeln, Zürich, Köln: Benzinger Verlag 1965.
Fisichella R., La teologia fondamentale. Convergenze per il terzo millennio, Casale Monferrato: Edizioni Piemme 1997.
Fries H., Fundamentaltheologie, Graz, Wien, Köln: Verlag Styria 1985.
Granat W., Dogmatyka katolicka. Tom wstępny, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1965.
Hasenhüttl G., Kritische Dogmatik, Graz, Wien, Köln: Verlag Styria 1979.
Heller M., Filozofia nauki. Wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo Petrus 2009.
Hettinger F., Lehrbuch der Fundamentaltheologie oder Apologetik, Freiburg im Br.: Verlag Herder 1879.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „Christifideles lacici”, 1988.
Kamiński S., Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 31981.
Kamykowski Ł., Pojęcie dialogu w Kościele katolickim. Wnioski z doświadczeń Kościoła w XX wieku, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej 2003.
Kasper W., Die Wissenschaftpraxis der Theologie, w: W. Kern, H. J. Pottmeyer, M. Seckler (red.), Handbuch der Fundamentaltheologie, t. 4: Traktat theologische Erkenntnislehre. Schlußteil: Reflexion auf Fundamentaltheologie, Freiburg im Br.: Verlag Herder 1988, s. 242-277.
Kern W., Niemann F.-J., Theologische Erkenntnislehre, Leipzig: St. Benno-Verlag 1983.
Kijas Z., Wprowadzenie do myślenia teologicznego, Kraków: Wydawnictwo WAM 2005.
Klausnitzer W., Grundkurs Katholische Theologie. Geschichte – Disziplinen – Biographien, Innsbruck-Wien: Tyrolia-Verlag 2002.
Kopeć E., Teologia fundamentalna, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 21976.
Kulisz J., Wiara i kultura miejscem teologii fundamentalnej, Warszawa: RHETOS 2012.
Lang A., Fundamentaltheologie, t. 2: Der Auftrag der Kirche, München: Max Hueber Verlag 31962.
Latourelle R., Nuova immagine della fondamentale, w: R. Latourelle, G. OʼCollins (red.), Problemi e prospettive di Teologia Fondamentale, Brescia: Editrice Queriniana 21982, s. 59-84.
Latourelle R., Per un rinnovamento della teologia fondamentale. Opera in 6 volumi, t. 1: Teologia scienza della salvezza. Prospettive della sapienza cristiana, Assisi: Cittadella Editrice 41980.
Majewski J., Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, w: E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski (red.), Dogmatyka, t. 1, Warszawa: Biblioteka „Więzi” 2005, s. 13-234.
Majka J., Metodologia nauk teologicznych, Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej 1981.
Melchior Cano, O źródłach teologii, tłum. J. Wojtkowski, Olsztyn 2016.
Müller G. L., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków: Wydawnictwo WAM 2015.
Napiórkowski St. C., Jak uprawiać teologię, Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej 21994.
OʼCollins G., Teologia fondamentale, Brescia: Queriniana 21984.
Pottmeyer H. J., Normen, Kriterien und Strukturen der Überlieferung, w: W. Kern, H. J. Pottmeyer, M. Seckler (red.), Handbuch der Fundamentaltheologie, t. 4, s. 124-152.
Pottmeyer H. J., Zeichen und Kriterien der Glaubwürdigkeit des Christentums, w: W. Kern, H. J. Pottmeyer, M. Seckler (red.), Handbuch der Fundamentaltheologie, t. 4, s. 373-413.
Ratzinger J., Formalne zasady chrześcijaństwa. Szkice do teologii fundamentalnej, tłum. W. Szymona, Poznań: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze 2009.
Reikerstorfer J., Fundamentaltheologische Modelle der Neuzeit, w: Kern, H. J. Pottmeyer, M. Seckler (red.), Handbuch der Fundamentaltheologie, t. 4, s. 347-372.
Rocchetta C. (red.), Corso di teologia sestematica, t. 1: C. Rocchetta, R. Fisichella, G. Pozzo, La teologia tra rivelazione e storia. Introduzione alla teologia sistematica, Bologna: Edizioni Dehoniane 21985.
Rusecki M., Wiarygodność chrześcijaństwa. t. 1: Z teorii teologii fundamentalnej, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1994, s. 25-28.
Scheeben J. M., Handbuch der katholischen Dogmatik. Erstes Buch: Theologische Erkenntnislehre (1873), Freiburg im Br.: Verlag Herder 21948.
Schlink E., Ökumenische Dogmatik. Grundzüge, Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht 21983.
Schüssler Fiorenza F., Fundamentale Theologie. Zur Kritik theologischer Begründungsverfahren, Mainz: Matthias-Grünewald-Verlag 1992.
Seckler M., Fundamentaltheologie: Aufgaben und Aufbau, Begriff und Namen, w: W. Kern, H. J. Pottmeyer, M. Seckler (red.), Handbuch der Fundamentaltheologie, t. 4: s. 450-514.
Seckler M., Theologie als Glaubenswissenschaft, w: W. Kern, H. J. Pottmeyer, M. Seckler (red.), Handbuch der Fundamentaltheologie, t. 4, s. 179-241.
Seckler M., Theologische Erkenntnislehre – eine Aufgabe und ihre Koordinaten. Aus Anlaß einer Neuerscheinung, ThQ 163 (1983) z. 1, s. 40-46.
Seweryniak H., Powracanie apologii. Z kim, o co i jak trzeba dziś zmagać się w obronie chrześcijaństwa? w: M. Skierkowski (red.), Powracanie apologii, Płock: Płocki Instytut Wydawniczy 2013, s. 227-259.
Seweryniak H., Prorok i błazen. Szkice z teologii narracji, Poznań: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UAM 2005.
Seweryniak H., Teologia fundamentalna, t. 1, Warszawa: Towarzystwo WIĘŹ 2010.
Skierkowski M., Powołanie i warsztat teologa. Wprowadzenie do teologii, Tarnów: Biblos 2012.
Słomka J., Wprowadzenie do teologii katolickiej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2018.
Söhngen G., Fundamentaltheologie, w: 2LThK (1960), t. 4, kol. 452-459.
Stirnimann H., Erwägungen zur Fundamentaltheologie. Problematik, Grundfragen, Konzept, FZPhTh 24 (1977), s. 291-365.
Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 1, tłum. P. Bełch, Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” brw.
Waldenfels H., O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele – dzisiaj. Teologia fundamentalna w kontekście czasów obecnych, tłum. A. Paciorek, Katowice: Księgarnia św. Jacka 1993.
Wąsek D. (red.), Teologia w dialogu z innymi naukami. Spotkania – Kontrowersje – Perspektywy, Kraków: Wydawnictwo „scriptum” 2021.
Werbick J., Wprowadzenie do epistemologii teologicznej, tłum. G. Rawski, Kraków: Wydawnictwo WAM 2014.
Węcławski T., Metodologia teologii, „Nauka” (2004) nr 3, s. 101-120.
Wicks J., Wprowadzenie do metody teologicznej, tłum. J. Ożóg, Kraków: Wydawnictwo WAM 1995.
Wójcik E., Metateologia, w: S. Wilk i in. (red.), Encyklopedia Katolicka, t. 12, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2008, kol. 630-631.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
