Antropologiczne podstawy etyki biznesu
Abstrakt
Problematyka etyki biznesu jest wieloaspektowa i stała się przedmiotem licznych studiów. Niniejszy tekst dotyczy wyłącznie jednego z aspektów tego zagadnienia i omawia główne założenia etyki dotyczącej prowadzenia działalności gospodarczej, jakie wynikają z antropologii chrześcijańskiej. Został do nich zaliczony postulat poszanowania godności osoby ludzkiej, potrzeba uwzględnienia społecznego wymiaru życia człowieka oraz afirmacja integralności rozwoju człowieka. Są one uszczegółowieniem ogólnego postulatu, że człowiek jest twórcą, ośrodkiem i celem całego życia i działalności gospodarczej. Założenia te nie stanowią jedynie wyidealizowanych i nierealnych życzeń w odniesieniu do prowadzenia działalności gospodarczej i biznesowej, ale potwierdzają, że ekonomiczna sfera życia nie jest etycznie neutralna, ani ze swej natury nieludzka, czy antyspołeczna. Jest to jeden z wymiarów działalności człowieka i dlatego powinna podlegać kryterium oceny etycznej. Z tej racji, że poszczególne etapy działalności ekonomicznej mają do czynienia z człowiekiem, jego aktywnością i potrzebami, dlatego wiążą się z implikacjami moralnymi. Choć może się zdarzyć sytuacja, że w pewnych okolicznościach poczynania nieetyczne, przynajmniej przejściowo będą nagradzane sukcesem ekonomicznym, to na dłuższą metę należy pamiętać o koincydencji tego, co gospodarcze z tym, co moralne i tezie wyrażonej przez J. Messnera, że w dążeniu do celów gospodarczych środki niemoralne są równocześnie nieekonomiczne. Współczesny kryzys finansowy i gospodarczy są tego potwierdzeniem.
Słowa kluczowe:
etyka biznesu, człowiek i ekonomia, godność człowieka, etyka w działalności gospodarczej.Bibliografia
Dylus A, Sozialethik im aktuellen Pluralismus von Gesellschaftkonzepten, w: Rudern auf stürmischer See. Sozialethische Perspektiven in Mitteleuropa, red. H. Renöckl, A. Dufferová, A. Rammer, Wien-Würzburg 2006, s. 131-141.
Dylus A., Gospodarka – moralność – chrześcijaństwo, Warszawa 1995.
Dylus A., Globalny rynek i jego granice, Warszawa 2001.
Episkopat USA, Sprawiedliwość gospodarcza dla wszystkich. Katolicka nauka społeczna a gospodarka USA. List społeczny, w: Kościół wobec współczesnych problemów życia gospodarczego. Społeczne dokumenty episkopatów, red. S. Fel, J. Kupny, Lublin 2002, s. 126.
Friedman M., Społeczną powinnością biznesu jest pomnażanie zysków, w: Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, red. L.V. Ryan, J. Sójka, Poznań 1997, s. 49-59.
Gałkowski J.W., Zasady etyki zawodowej – etyka biznesu, w: Etyka w biznesie, red. M. Borkowska, J.W. Gałkowski, Lublin 2002, s. 13-42;
Hengsbach F., Abschied von der Konkurenzgesellschaft. Für eine neue Ethik in Politik, Wirtschaft und Gesellschaft, München 1995.
Höffner J., Christliche Gesellschaftslehre. Studienausgabe, Kevelaer 1987.
Klein K., Verantwortung der Arbeitnehmer in der gesellschaftlichen Praxis, w: Rudern auf stürmischer See. Sozialethische Perspektiven in Mitteleuropa, red. H. Renöckl, A. Dufferová, A. Rammer, Wien-Würzburg 2006, s. 216-222.
Kupny J., Przedsiębiorstwo wspólnotą osób pracujących, w: Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia gospodarczego, red. J. Kupny, S. Fel, Katowice 2003, s. 89-102;
Majka J., Rozważania o etyce pracy, Wrocław 1997.
Majka J., Etyka życia gospodarczego, Wrocław 1982.
Marx R., Das Kapital. Ein Plädoyer für den Menschen, München 2009.
Michałowski J., Rynek i wolna konkurencja, w: Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia gospodarczego, red. J. Kupny, S. Fel, Katowice 2003, s. 128-161.
Neves das J.C., Ekonomia z Bogiem, tł. E. Łukaszyk, Kraków 2003.
Pribyl H., Nachhaltigkeit und katholische Sozialverkündigung, w: Jetzt die Zukunft gestalten. Sozialethische Perspektiven, red. H. Renöckl, S. Baloban, Wien – Würzburg 2010, s. 126-138.
Porębski Cz., Czy etyka się opłaca? Zagadnienia etyki biznesu, Kraków 1997.
Rada Kościoła Ewangelickiego w Niemczech i Konferencja Episkopatu Niemiec, O przyszłość w solidarności i sprawiedliwości. Słowo na temat sytuacji gospodarczej i społecznej w Niemczech, w: Kościół wobec współczesnych problemów życia gospodarczego. Społeczne dokumenty episkopatów, tł. B. Widła, red. S. Fel, J. Kupny, Lublin 2002, s. 223-303.
Rybak M., Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, w: Etyka w biznesie, red. M. Borkowska, J.W. Gałkowski, Lublin 2002, s. 59-93.
Spirito P., Etica ed economia. Verso nuovi paradigmi nella ristrutturazione delle imprese, Cinisello Balsamo 1999.
Stolarczyk I., Integralne rozumienie postępu i rozwoju, w: J. KUPNY, S. FEL (red.), Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia gospodarczego, Katowice 2003, s. 219-234.
Sturn R., Dynamische Märkte und ethische Werte: Möglichkeiten und Grenzen verantwortlicher Wirtschaftsgestaltung, w: Rudern auf stürmischer See. Sozialethische Perspektiven in Mitteleuropa, red. H. Renöckl, A. Dufferová, A. Rammer, Wien-Würzburg 2006, s. 186-199.
Sturn R., Wirtschaft am Scheideweg: Auswege aus der Finanz- und Wirtschaftskrise, w: Jetzt die Zukunft gestalten. Sozialethische Perspektiven, red. H. Renöckl, S. Baloban, Wien – Würzburg 2010, s. 96-111.
Styczeń T., Merecki J., ABC etyki, Lublin 1996.
Sutor B., Etyka polityczna. Ujęcie całościowe na gruncie chrześcijańskiej nauki społecznej, tł. A. Marcol, Warszawa 1994.
Den Uyl D.J., Społeczna odpowiedzialność spółek, w: Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, red. L.V. Ryan, J. Sójka, Poznań 1997, s. 207-228.
Van Stichel E., The Economic Crisis as a Crisis in Anthropology, „ET-Studies” 3 (2012) nr 2, s. 295-315.
Szostek A., Czy opłaca się być uczciwym przedsiębiorcą?, w: Etyka w biznesie, red. M. Borkowska, J.W. Gałkowski, Lublin 2002, s. 109-123.
Vaňo M., Das Recht der Arbeitnehmer auf faire Verteilung von Chancen und Lasten, w: Rudern auf stürmischer See. Sozialethische Perspektiven in Mitteleuropa, red. H. Renöckl, A. Dufferová, A. Rammer, Wien-Würzburg 2006, s. 212-215.
Vogt M., Prinzip Nachhaltigkeit. Ein Entwurf aus theologisch-ethischer Perspektive, München 2009.
Vogt M., Die Zukunft beginnt jetzt! Dimensionen der Nachhaltigkeit, w: Jetzt die Zukunft gestalten. Sozialethische Perspektiven, red. H. Renöckl, S. Baloban, Wien – Würzburg 2010, s. 11-29.
Zięba M., Ewangelia – bogacenie się – przedsiębiorczość, w: Kościół i pieniądze, red. H. Seweryniak, Płock 1993, s. 27-38.
Uniwersytet Opolski
Konrad Józef Glombik ‒ ur. 1970, ks. dr hab., kapłan diecezji opolskiej, kierownik Katedry Teologii Moralnej i Duchowości Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, dyrektor Redakcji Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, członek Stowarzyszenia Teologów Moralistów Polskich, członek rady naukowej czasopisma „Teologia i Moralność” i zespołu redakcyjnego „Przeglądu Piśmiennictwa Teologicznego”; w swoich badaniach zajmuje się m.in. problematyką moralności małżeństwa i rodziny oraz życia społecznego, a także problemami z zakresu etyki seksualnej i sakramentalności małżeństwa. Opublikował m.in.: Wokół osoby i myśli Benedykta XVI (2006); Jedność dwojga. Prekursorski charakter personalistycznego rozumienia małżeństwa w ujęciu Herberta Domsa (1890 - 1977) (2007); Carl Ulitzka (1873-1953). Duszpasterz i polityk trudnych czasów (2010).
https://orcid.org/0000-0001-8461-965X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
