Biblia w filmie
Marek Lis
Abstrakt
Obecność Biblii w filmach jest złożoną rzeczywistością: poza bezpośrednimi interpretacjami historii z Pisma Świętego, wiele filmów zostało zainspirowanych przez inne źródła kulturowe (pasje, sztuka, literatura, muzyka, inne filmy). Ze względu na swoją tematykę i niereligijne pochodzenie, film biblijny jest ważny dla teologów: liczne adaptacje audiowizualne Ewangelii poruszyły kwestię wierności tego szczególnego rodzaju przekładowi (transmediacji) Biblii. Szczególną uwagę należy poświęcić filmom o Jezusie, ze względu na ich wpływ na widzów i bardzo różne sposoby przedstawiania Jezusa (od stosunkowo prostego Jezusa „historycznego" po rozbudowane figury Chrystusa).
Słowa kluczowe:
Biblia, film, Jezus ChrystusBibliografia
Babington B., Evans P. W., Biblical epics. Sacred narrative in the Hollywood cinema, Manchester-New York 1993.
Baugh L., Imaging the Divine. Jesus and Christ-Figures in Film, Kansas City 1997.
Baugh L., La rappresentazione di Gesù nel cinema. Problemi teologici, problemi estetici, ,,Gregorianum" 2001, nr 2, s. 199-240..
Baugh L., La rappresentazione metaforica di Gesù nel cinema: La figura cristica, ,,Gregoria-num" 2001 nr 4, s. 719-721.
Bini L., Cristo nel cinema d'oggi. La produzione italiana e americana. Spunti per una riflessione pastorale, ,,Catechesi" 1975, nr 5, s. 15 n.
Campbell R. H., Pitts M. R., The Bible on Film. A Checklist 1897-1980, Metuchen 1981.
Coates P., To może być Jezus. O Chrystusie i figurach Chrystusa, ,,Kwartalnik Filmowy" 25(2004) , nr 45, s. 14-35.
Dopartowa M., Czy kino może nawrócić ? Wokół 'Pasji' Mela Gibsona, Kraków 2004.
Encyclopedia of the Bible and Its Reception, vol. 1-2, red. H. Spieckermann i in., Berlin 2009.
Fontana P., Szukanie Boga w Matriksie, w: Wybierz czerwoną, pigułkę. Nauka, filozofia i religia w Matrix, red. G. Yeffeth, tł. W. Derechowski, Gliwice 2003, s. 173-199.
Gibson M., Wszyscy zabiliśmy Chrystusa, ,,Cinema" 2004, nr 4, s. 44-45.
Graff M., Jerusalem, Hollywood oder Montreal? Die Bibel im Kino, ,,Bibel und Kirche" 1993 nr 2, s. 86-93.
Gunning T., Passion Play as palimpsest. The nature of the text in the history of early cinema, w: Une invention du diable? Cinѐma des premiers temps et religion, red. R. Cosandey, Á. Gaudreault, T. Gunning, Sainte Foy-Lausanne 1992, s. 102-111.
Hasenberg P., Der Film und das Religiöse. Ansätze zu einer systhematischen und historischen Spurensuche, w: Spuren des Religiösen im Film. Meilensteine aus 100 Jahre Geschichte, red. P. Hasenberg i in., Mainz-Köln 1995, s. 16-22.
Kolasińska I., Film biblijny, w: Wokół kina gatunków, red. K. Loska, Kraków 2001, s. 197-236.
Kornacki K., Pokazać Boga. Jezus Chrystus na ekranie, ,,Kino" 38(2004), nr 3, s. 30-33.
Kreitzer L. J., New Testament in Fiction and Film. On Reversing The Hermeneutical Flow, Sheffield 1993.
Kreitzer L. J., Old Testament in Fiction and Film. On Reversing The Hermeneutical Flow, Sheffield 1994.
Kreitzer L. J., Pauline Images in Fiction and Film. On Reversing The Hermeneutical Flow, Shef- field 1999.
Leitch T., Słowo filmem się stało - o dylematach ekranizacji Biblii, ,,Studia Filmoznawcze" 2004, t. 25, s. 197-209.
Lis M., Audiowizualny przekład Biblii. Od translatio do transmediatio, Opole 2002.
Lis M., Figury Chrystusa w 'Dekalogu' Krzysztofa Kieślowskiego, Opole 2007.
Lis M., Kim jest Aslan? Ewangeliczne źródła 'Opowieści z Narnii', ,,Studia Filmoznawcze" 2009 nr 30, s. 211-220.
Lis M., 100 filmów biblijnych. Leksykon, Kraków 2005.
Loska K., Kilka uwag o problemie gatunku filmowego, w: Wokół kina gatunków, red. K. Loska, Kraków 2001, s. 8 -10.
Michalczyk J. J., La Bible et le cinѐma, w: Le monde contemporain et la Bible, red. C. Savart, J. N. Aletti, Paris 1985.
Modrzejewska E., Inspiracja biblijna w kinie, w: Poszukiwanie i degradowanie sacrum w kinie, red. K. Kornacki, M. Przylipiak, Gdańsk 2002, s. 29-42.
Reinhartz A., Jesus of Hollywood, Oxford 2007.
Religion im Film. Lexikon mit Kurzkritiken und Stichworten zu 2400 Kinofilmen, red. F. Geller i in., Köln 1999.
Reynolds H., From the pallette to the screen. The Tissot Bible as sourcebook for From the Manger to the Cross, w: Une invention du diable? Cinѐma des premiers temps et religion, red. R. Cosandey, Á. Gaudreault, T. Gunning, Sainte Foy-Lausanne 1992, s. 275-310.
Światowa encyklopedia filmu religijnego, red. M. Lis, A. Garbicz, Kraków 2007.
Tatum W. B., Jesus at the Movies. A Guide to the First Hundred Years, Santa Rosa 2004.
Vaglietti V., Lobina W., E la parola si fece... film, ,,Letture" 1994 nr 12, s. 32.
Viganó D. E., Gesùe la macchina da presa. Dizionario ragionato del cinema cristologico, Roma 2005.
Zwick R., Evangelienrezeption im Jesusfilm. Ein Beitrag zur intermedialen Wirkungsge-schichte des Neuen Testaments, Wü rzburg 1997.
Ur. 1967 w Opolu; kierownik Katedry homiletyki, medio´w i komunikacji Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, wykładowca zagadnien´ komunikacji spo- łecznej na Wydziale Teologicznym i w Instytucie Politologii UO. Konsultor Rady Episkopat ds. S´rodko´w Społecznego Przekazu Konferencji Episkopatu Polski, członek SIGNIS – Polska. Autor m.in. książki: "Audiowizualny przekład Biblii. Od translatio do transmediatio (Opole 2002).
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
