Patriotism as a value in homilies and catechesis – the Polish context
Edward Wiszowaty
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-1063-0415
Anna Zellma
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-3612-3454
Abstract
The subject matter dealt with in this article fits into a broader discussion on sovereignty and patriotism, which has intensified since Poland’s accession to the European Union. It is also associated with the topical issue of patriotic education of children and adolescents, in which the Church engages along with the family and the school (e.g. as part of religion lessons, parochial catechesis, specialist pastoral work). When taking up the subject matter described in the title, the author first focused on whether now, in a changed historical context, speaking about patriotism and patriotic attitudes is still sensible and whether a Christian can (should) be a patriot. When seeking an answer to this question, a reference was made mainly to the Letter of the Polish Episcopate “On Christian Patriotism”, issued on the 200th anniversary of the first partition of Poland, and to the document of the Conference of the Polish Episcopate prepared by the Council for Social Matters, entitled “The Christian Shape of Patriotism”. It was against this background that an answer was sought to the question about patriotic content in homilies and catechesis. Homilies delivered by St. John Paul II during his pilgrimages to his homeland were used as a model in this regard. The basic assumptions of the religion teaching syllabus for schools and parochial catechesis, which refer at multiple points to patriotism as a value, emphasising the importance of developing an attitude of respect and love for one’s homeland and its cultural heritage, as well as a motivation to actively participate in social life, were also discussed.
Keywords:
patriotism, values, homilies, catechesis, evangelization, ministry, social sciences.References
Adamczyk M., Chrząstowska B., Pokrzywniak J.T., Starożytność – oświecenie. Podręcznik literatury dla klasy pierwszej szkoły średniej, Warszawa: WSiP 1987.
Budnik R., Góra M. (red.), Polska w nowej Europie: 10 pytań o przyszłość /na temat członkostwa Polski w Unii Europejskiej wypowiadają się M. Zieliński [et al.], Gliwice: Wydawnictwo „Wokół nas” 2002.
Chrześcijański kształt patriotyzmu. Dokument przygotowany przez Radę ds. Społecznych przyjęty na 375. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski dnia 14 marca 2017 r., http://episkopat.pl/chrzescijanski-ksztalt-patriotyzmu-dokument-konferencji-episkopatu-polski-przygotowany-przez-rade-ds-spolecznych/ [dostęp: 13.03.2018 r.].
Dziwisz S. i in. (red.), „Do końca ich umiłował”. Jan Paweł II. Trzecia wizyta duszpasterska w Polsce 8-14 czerwca 1987 roku, Citta del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1987.
Homilia Ojca Świętego wygłoszona na placu Zwycięstwa, w: A. i Z. Szubowie (wstęp, diariusz i aneksy), Pielgrzymka do Ojczyzny. Przemówienia i homilie Ojca Świętego Jana Pawła II, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax 1979, s. 50.
Homilia w czasie mszy św. odprawionej na lotnisku w Masłowie (Kielce, 3 czerwca 1991), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/14kielce_03061991.html [dostęp: 5.04.2018 r.].
Itrich-Drabarek J., Etyka zawodowa funkcjonariuszy służb państwowych, Warszawa: Difin 2016.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska o katechizacji w naszych czasach „Catechesi tradendae” (16.09.1979), w: Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II, t. 1, Kraków: Wydawnictwo M 1996, s. 3-64.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków: Znak 2005.
Kołakowski L., Niepewność epoki demokracji, Kraków: Znak 2014.
Konferencji Episkopatu Polski, Program katechezy parafialnej młodzieży szkół ponadgimnazjalnych, Kraków: WAM 2004.
Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski., Program nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach, Kraków: WAM 2010.
Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków: WAM 2001.
Konferencja Episkopatu Polski, Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków: WAM 2010.
Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, Dyrektorium ogólne o katechizacji (15.08.1997), Poznań: Pallottinum 1998.
Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium homiletyczne, Poznań: Pallottinum 2015.
Krzyżanowski J., Historia literatury polskiej, Kraków: PIW 1974.
Lasecka-Zielak J., Wallenrodyzm, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław: Ossolineum 2002, s. 995.
Leon XIII, Encyklika Sapientiae christianae, tłum. pol. http://www.nonpossumus.pl/encykliki/Leon_XIII/sapientiae_christianae/sc.php [dostęp: 17.03.2018 r.].
List Episkopatu Polski „O chrześcijańskim patriotyzmie”, w: Listy pasterskie Episkopatu Polski 1945-1974, Paris: Éditions du Dialogue 1975, s. 706-709.
Michalik M., Patriotyzm – tradycja i współczesność, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1979.
Mowy żałobne z przedmową ks. dr. kanonika Zygmunta Chełmickiego, Warszawa: Redaktora Biblioteki Dzieł Chrześcijańskich 1909.
Muzeum Historii Polski, Patriotyzm Jutra, http://muzhp.pl/pl/c/1532/patriotyzm-jutra [dostęp: 23.03.2017 r.].
Papież Franciszek, Adhortacja apostolska głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie „Evangelium gaudium” (24.11.2013), Kraków: WAM 2013.
Piotr Skarga., Kazania sejmowe, Gdańsk: Tower Press 2000, http://biblioteka.kijowski.pl/skarga%20piotr/kazania%20sejmowe.pdf [dostęp: 21.03.2018 r.].
Skorowski H., Patriotyzm wyzwaniem współczesności, „Niepodległość i Pamięć” 22/1 (2015), s. 9-38.
Szczurkowska J., Ja patriota: psychologia patriotyzmu, Warszawa: Difin 2016.
Szlagowski A., Mowy narodowe, Poznań-Warszawa-Wilno-Lublin: Księgarnia św. Wojciecha 1924.
Szlagowski A., Mowy akademickie 1915-1921, Warszawa: Gebethner & Wolf, Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1921, s. 11-13.
Wiszowaty E. (red.), Państwa – Kościoły – Policje w integrującej się Europie, Szczytno: Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie 2007.
Za wolność naszą i waszą, https://pl.wikipedia.org/wiki/Za_wolno%C5%9B%C4%87_nasz%C4%85_i_wasz%C4%85 [dostęp: 17.03.2018 r.]
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Edward Marian Wiszowaty, duchowny Kościoła Rzymskokatolickiego, prezbiter Archidiecezji Warmińskiej, profesor nauk teologicznych, studiował w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Obecnie pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Katedrze Teologii Pastoralnej i Katechetyki w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie oraz profesora zwyczajnego w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie. Zainteresowania badawcze: etyka policji, homiletyka, duszpasterstwo policji, inspiracje pedagogiczne w służbie funkcjonariuszy policji. Opublikował m.in. Duszpasterstwo Policji. Studium teologiczno-pastoralne, Szczytno 2002 ; Etyka Policji. Między prawem, moralnością i skutecznością. Warszawa 2011 ; z prof. Anną Zellma, O Policję bliższą ludziom. Inspiracje pedagogiczne w służbie funkcjonariuszy, Szczytno 2017. Adres do korespondencji : edwisz@op.pl
https://orcid.org/0000-0002-1063-0415Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Anna Zellma, profesor nauk teologicznych, studiowała w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Obecnie pracuje na stanowisku profesora zwyczajnego w Katedrze Teologii Pastoralnej i Katechetyki w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Członek zarządu Stowarzyszenia Katechetyków Polskich, członek The European Equipe for Catechesis (EEC ) i Polskiego Towarzystwa Teologicznego, konsultor Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski. Zainteresowania badawcze: katecheza młodzieży, dydaktyka nauczania religii, profesjonalny rozwój nauczyciela religii, pedeutologia, dydaktyka ogólna, pedagogika chrześcijańska, wychowanie prorodzinne, inspiracje pedagogiczne w służbie funkcjonariuszy Policji. Opublikowała m.in. Katechetyczny wymiar edukacji regionalne, t. 1–2 (Olsztyn 2001); Wielostronne aktywizowanie młodzieży w szkolnym nauczaniu religii. Studium w świetle „Programu nauczania religii katolickiej” z 2001 roku (Olsztyn 2006); Profesjonalny rozwój nauczyciela religii (Olsztyn 2013) oraz z prof. Edwardem Wiszowatym, O Policję bliższą ludziom. Inspiracje pedagogiczne w służbie funkcjonariuszy, Szczytno 2017. Adres do korespondencji: anna.zellma@uwm.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-3612-3454
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivs 4.0 International License.
