The meaning of mitigating factors in the exhortation of Pope Francis Amoris laetitia.
Diversity of interpretations
Abstract
The paragraphs 300-305 belong to the most controversially discussed quotations of the Pope’s Francis Exhortation Amoris laetitia. A suggestion appears in them, that people living a non-sacramental unions can find themselves subjectively unable to act differently without causing a new harm, though at the same time they are fully aware that their present living conditions are objectively a grave sin. Such people – so the Pope says – are not deprived of the divine grace and could under some circumstances received the sacraments. These statements are interpreted in different ways. According to the first interpretation the particular circumstances can change the moral character of the person’s act so far that the life in a non-sacramental union can no more be assessed as an adultery i.e. a grave sin. The supporters of the second interpretation claim that the particular circumstances could cause a grave moral constraint which – like other forms of constraint too - can diminish one’s moral responsibility, though his/her act remain objectively a grave sin. Eventually according to the third interpretation the statements of Pope Francis are in the present article related to the particular category of people living in non-sacramental unions namely those ones who are subjectively convinced that their first marriage was never valid.
Keywords:
Amoris laetitia, mitigating factors, responsibility limitation, sacramental marriage, indissolubility of marriage, validity of marriage.References
Benedykt XVI, Małżeństwo a relacje między wiarą i porządkiem moralnym. Przemówienie do członków Trybunału Roty Rzymskiej, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/rota_26012013.html (dostęp: 24.09.2016).
Brugger Ch. E., Five serious problems with chapter 8 of Amoris Laetitia, w: http://www.catholicworldreport.com/2016/04/22/five-serious-problems-with-chapter-8-of-amoris-laetitia/ (dostęp: 3.07.2017).
Coccopalmerio F., Radość miłości. Przewodnik po ósmym rozdziale adhortacji „Amoris laetitia” papieża Franciszka, Kraków: WAM 2017.
Dodaro R., Wprowadzenie w istotę sporu, w: R. Dodaro (red.), Pozostać w prawdzie Chrystusa. Małżeństwo i komunia w Kościele katolickim, Poznań: Wydawnictwo Święty Wojciech 2015, s. 21.
Ernst S., „Irreguläre Situationen” und persönliche Schuld in „Amoris laetitia. Ein Bruch mit der Lehrtradition?, w: S. Goertz, C. Witting (red.), Amoris laetitia – Wendepunkt für die Moraltheologie?, Freiburg-Basel-Wien: Herder 2016, s. 136-159.
Franciszek, Posynodalna adhortacja apostolska „Amoris laetitia” o miłości w rodzinie, Kraków: Wydawnictwo M 2016.
Goertz S., Wittig C., Wendepunkt für Moraltheologie? Kontext, Rezeption und Hermeneutik von Amoris laetitia, w: S. Goertz, C. Witting (red.), Amoris laetitia – Wendepunkt für die Moraltheologie?, Freiburg-Basel-Wien: Herder 2016, s. 9-92.
Günthör A., Anruf und Antwort. Handbuch der katholischen Moraltheologie, t. 1, Allgemeine Moraltheologie, Vallendar-Schönstatt: Patris 1987.
Häring B., Ausweglos? Zur Pastoral bei Scheidung und Wiederverheiratung, Freiburg-Basel-Wien: Herder 1989.
Jan Paweł II, Encyklika „Evangelium vitae” o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego, w: K. Szczygieł (red.), W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, Tarnów: Biblos 1998, s. 41-134.
Jan Paweł II, Adhortacja „Familiaris consortio” o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym, w: K. Lubowicki (red.), Posoborowe dokumenty Kościoła katolickiego o małżeństwie i rodzinie, t. 1, Kraków: Wydawnictwo M 1999, s. 133-238.
Jan Paweł II, Encyklika „Fides et ratio” o relacjach między wiarą i rozumem, Wrocław: TUM 1998.
Jan Paweł II, Encyklika „Veritatis splendor”. Tekst i komentarze, Lublin: Wydawnictwo KUL 1995.
Kasper W., Amoris laetitia: Bruch oder Aufbruch? Eine Nachlese, „Stimmen der Zeit” 11 (2016), s. 723-732.
Kasper W., Das Evangelium von der Familie. Die Rede vor dem Konsistorium, Freiburg-Basel-Wien: Herder 2014.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań: Pallotinum 1994.
Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja o niektórych zagadnieniach etyki seksualnej „Persona Humana”, w: W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. K. Szczygieł, Tarnów: Biblos 1998, s. 319-332.
Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Iura et bona” o eutanazji, w: W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. K. Szczygieł, Tarnów: Biblos 1998, s. 333-339.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła katolickiego na temat przyjmowania komunii świętej przez wiernych rozwiedzionych żyjących w nowych związkach, w: K. Lubowicki (red.), Posoborowe dokumenty Kościoła katolickiego o małżeństwie i rodzinie, t. 2, Kraków: Wydawnictwo M 1999, s. 109-115.
Lohfink G., Im Ringen um die Vernunft. Reden über Israel, die Kirche und die Europäische Aufklärung, Freiburg-Basel-Wien: Herder 2016.
Luther M., Von Ehesachen (WA 30,3,205,13n).
Nadzieja rodziny. Z kardynałem Gerhardem Ludwigiem Müllerem rozmawia Carlos Granados, Kraków: Salwator 2014.
Nowicka U., Przeszkoda węzła małżeńskiego, w: W. Góralski (red.), Przeszkody małżeńskie w prawie kanonicznym, Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2016, s. 163-198.
Papieska Rada ds. Rodziny, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie. Wskazania dla wychowania w rodzinie, w: K. Lubowicki (red.), Posoborowe dokumenty Kościoła katolickiego o małżeństwie i rodzinie, t. 1, Kraków: Wydawnictwo M 1999, s. 299-372.
Peschke K.-H., Quellen der Moralität, w: H. Rotter, G. Virt (red.), Neues Lexikon der Christlichen Moral, Innsbruck-Wien: Tyrolia 1990, s. 621-626.
Peschke K.-H., Christliche Ethik. Grundlegung der Moraltheologie, Trier: Paulinus 1998.
Schockenhoff E., Traditionsbruch oder notwendige Weiterbildung? Zwei Lesarten des Nachsynodalen Schreibens „Amoris laetitia”, „Stimmen der Zeit” 3 (2017), s. 147-158.
Schockenhoff E., Chancen zur Versöhnung? Die Kirche und die wiederverheirateten Geschiedenen, Freiburg-Basel-Wien: Herder 2011.
Selling J. A., Reframing Catholic Theological Ethics, Oxford: Oxford University Press 2016.
Sporniak A., Doktryna ruszyła, „Tygodnik Powszechny” 3545/25 (2017), s. 34-35.
Światłość w ciemności. Benedykt XVI w rozmowie z Peterem Seewaldem, Kraków: Znak 2011.
Ziegler J. G., Der Kommunionempfang wiederverheirateter Geschiedener unter moraltheologischem Aspekt, „Theologie und Glaube” 73 (1983), s. 24-35.
Marian Machinek (ur. 1960), kapłan ze zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny (MSF), profesor nauk teologicznych, kierownik Katedry Teologii Moralnej i Etyki UWM w Olsztynie, przewodniczący Stowarzyszenia Teologów Moralistów; w latach 2003-2014 redaktor naczelny czasopisma naukowego Wydziału Teologii UWM "Forum Teologiczne". Obszary badawcze: wybrane zagadnienia bioetyczne, zagadnienia etosu biblijnego, problemy moralne małżeństwa i rodziny, rozumienia prawa naturalnego oraz koncepcja sumienia. Opublikowal m.in. Życie w dyspozycji człowieka. Wybrane zagadnienia etyczne u początku ludzkiego życia (2004); Śmierć w dyspozycji człowieka. Wybrane zagadnienia etyczne u początku ludzkiego życia (2004); Spor o status ludzkiego embrionu (2007). Adres do korespondencji: marian.machinek@gmail.com
https://orcid.org/0000-0002-1857-1018License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivs 4.0 International License.
