Wpływ Biblii na cywilizację. Biblia a nauki przyrodnicze
Sławomir Śledziewski
Abstrakt
W niniejszym artykule ukazano znaczenie Biblii w kształtowaniu się cywilizacji zachodniej. Biblia jest fundamentem dziedzictwa cywilizacji europejskiej. Spisana na przestrzeni prawie 1500 lat zawiera prawdy dotyczące wszystkich dziedzin życia, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym. Jako dzieło literackie miała swoją rolę, wraz z cywilizacją starożytnej Grecji, w powstaniu nauk ścisłych. Nauka i religia to dwa bardzo ważne elementy ludzkiej kultury. Wszystkie refleksje na temat genezy świata mają swoje korzenie w tych dwóch podstawowych aspektach widzenia rzeczywistości. Wszystko, co istnieje, potrzebuje wyjaśnienia swego pochodzenia. Tak więc podstawowym pytaniem, które dało początek filozofii, było pytanie człowieka o siebie i o Wszechświat. Relacja nauki o stworzeniu, wywodząca się z biblijnego opisu ukazującego Boga jako dającego istnienie wszystkiemu, stała w konflikcie z empirycznym opisem początku Wszechświata i człowieka w nim. Pytania, które cywilizacja łacińska wzięła z filozofii greckiej i chrześcijaństwa, oparte na podstawach biblijnych, przekształciły się w ciągu historii w konflikt między nauką a wiarą, który rozpoczął się wraz z rewolucją kopernikańską i kwestią Galileusza. Największe zapalenie miało miejsce w XIX wieku, w wyniku odkryć w dziedzinie biologii, związanych głównie z teorią ewolucji C. Darwina. Jednym z podstawowych aspektów tego konfliktu jest pytanie o pochodzenie świata, którego kwestia jest niejako naturalnym miejscem spotkania teologii z naukami przyrodniczymi. Konflikt ten rozpoczął się w wyniku próby odkrycia przez nauki przyrodnicze istoty Bożego przesłania zawartego w Biblii. Odkrycie to było interpretacją tekstu natchnionego w odniesieniu do odwiecznej prawdy i zmiennych kulturowych, a także do ram cywilizacyjnych.
Słowa kluczowe:
Biblia, cywilizacja, Mikołaj Kopernik, Karol Darwin, wiaraBibliografia
Berrry R. J., Bóg i biolog, Kraków 2005.
Bolewski J., Z teologicznej problematyki ewolucyjnego obrazu s'wiata, w: Obrazy s'wiata w teologii i w naukach przyrodniczych, red. M. Heller, S. Budzik, S. Wszołek, Tarno'w 1996, s. 195-226.
Bone E., Bóg niepotrzebna, hipoteza? Wiara a nauki przyrodnicze, Kraków 2004.
Chmiel J., Hermeneutyczne przesłanki biblijnej interpretacji opisów stworzenia, w: Pocza,tek s'wiata-Biblia a nauka, red. M. Heller, M. Drożdż Tarno' w 1998, s. 45-56.
Fantoli A., Galileusz. Po stronie kopernikanizmu i po stronie Kos'cioła, Tarno' w 1997.
Gajewski M., Darwin., Biblia, Big Bang, geny i duch, w: ,,Fronda" 2008 nr 46, s. 82-132.
Geisler N. L., Nix W. E., A General Introduction to the Bible, Chicago 1986.
Grzybek S., Teologia kapłańskiego opisu stworzenia s'wiata (Rdz l,l-2,4a), w: Pocza,tek s'wiata-Biblia a nauka, red. M. Heller, M. Drożdż Tarno' w 1998, s. 32-46.
Hansen E., John Howard a współczesna problematyka penitencjarna, Neriton 2002.
Hawking S., Krótka historia czasu, Warszawa 1993.
Heller M., O Tajemnicy Wszechs'wiata, w: K. Janowska, P. Mucharski, Rozmowy na koniec wieku, t. 3, Krako'w 1999, s. 5-21.
Hoffmann/Wilbert/Bohrmann, De docta ignorantia (Oświecona nieświadomość/ignorancja), Dzieła Mikołaja Kuzańczyka, t. 2, Berlin 1977.
Homerski J., Pies'n' o stworzeniu s'wiata, w: Pocza,tek s'wiata-Biblia a nauka, red. M. Heller, M. Droż dż Tarno' w 1998, s. 17-31.
Hu bner K., Die biblische Scho„ pfungsgeschichte im Licht moderner Evolutionstheorien, w: J. Audretsch, K. Mainzer, Vom Anfang der Welt. Wissenschaft, Philosophie, Religion, Mythos, M ü nchen 1989, s. 173.
Jan Paweł II, Encyklika Fides et ratio, Watykan 1998.
Jan Paweł II, Wierze, w Boga Ojca Stworzyciela, Città del Vaticano 1987.
Jelonek T., Biblia a nauka, Kraków 2005.
Koneczny F., Obronić cywilizację łacińska,, Lublin 2002.
Kos'cio'ł wobec ewolucji-stanowisko Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski, Płock 2006.
Kunicki-Goldginger W., Szukanie możliwości. Ewolucja jako gra przypadko'w i ograniczeń, Warszawa 1989.
Lepelley C., Die Christen und das Römische Reich, w: Die Geschichte des Christentums, red. L. Pietri, t. 1, Paryż 2000, s. 264 nn.
Pedersen O., Konflikt czy symbioza?, Tarnów 1997.
Pisarek S., Od stworzenia człowieka przez odkupienie, do „nowego Nieba i nowej Ziemi", w: Od Wszechs'wiata stworzonego do człowieka odkupionego, red. R. Rak, Katowice 1996, s. 94-97.
Polkinghorne J., Rozum i rzeczywistos'c', Krako' w 1995.
Rahner K., Erfahrungen eines katholischen Theologen, w: Karl Rahner in Erinnerung, red. A. Raffelt, Dü sseldorf 1994, s. 145.
Rahner K., Vorgrimler H., Mały słownik teologiczny, tł. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 1987.
Riaza Morales J. M., Kościół i nauka, Kraków 2003.
Rusecki M., Objawienie Boże, w: Leksykon teologii fundamentalnej, red. M. Rusecki i in., Lublin-Kraków 2002, s. 859-865.
Sivan G., The Bible and Civilization, New York 1974.
Skoczny W., Opisy stworzenia a prawda podana dla naszego zbawienia, w: Pocza,tek s'wiata - Biblia a nauka, red. M. Heller, M. Drożdż Tarno' w 1998, s. 261-271.
Synowiec J. S., Pocza,tki s'wiata i ludzkos'ci według Ksie,gi Rodzaju, Kraków 2001.
Śledziewski S., Theologie der Scho, pfung und die moderne Astrophysik, Frankfurt 2001.
Świderkówna A., Co to jest Pismo Święte?, Kraków 1992.
Theiβen G., Ewolucja, w: Czy przed Wielkim Wybuchem był Bóg?, red. T. D. Wabbel, tł. B. Baran, Warszawa 2007, s. 154-157.
Weber M., Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus, Weinheim 2000.
Żukowski H., Biblia u podstaw kultury chrześcijańskiej w Europie, w: W Tym, który umacnia, red. J. Zabielski, Białystok 2004, s. 273-279.
Ur. 1967; studiował teologie˛ na Uniwersytecie w Monachium, obronił doktorat pt. Teologia stwoxzenia i nowoczesna astrofizyka – chrześcijańska wiara w stworzenie w dialogu mie˛dzy teologia˛ i nauhami pxzyxodniczymi (2000); wykłada w WSD w Łomz˙y oraz na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UKSW.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
