The Oldest Patristic Witnesses of Reflection on Mary (Ignatius of Antioch, Justin martyr, Irenaeus of Lyons)
Waldemar Jan Turek
professore invitato na Università Pontificia Salesiana w Rzymie , ItalyAbstract
The article deals with the theme of theological reflection on Mary in the oldest Patristic texts written by St. Ignatius of Antioch, St. Justin martyr and St. Irenaeus, bishop of Lyons. It presents the strong ties of Mariology and Christology in all three authors. St. Ignatius decidedly rejects the teaching of the Docetists and shows that it was Mary who gave birth to Christ, giving Him a real human body that allowed Him later to suffer and die. St. Justin juxtaposes the works of Eve and Mary, and the birth of Jesus Christ from the Virgin is elucidated in the light of Old Testament prophecies. Finally, St. Irenaeus, in the context of the polemic with Gnosticism, deepens the parallel between Eve and Mary, taking into account also the comparison between Adam and Christ. As Adam had been formed from the virginal earth, so Christ, the new Adam was formed from the Virgin Mary, who through her faith and obedience opened to humanity the way to new life.
Keywords:
Ignatius of Antioch, Justin the Martyr, Irenaeus of Lyons, Christ, Mary, Eva, docetism, Gnosticism, human body, MariologyReferences
Ignatius Antiochenus, Epistula ad Ephesios, w: Die Apostolischen Väter. Griechisch-deutsche Parallelausgabe auf der Grundlage der Ausgaben von F. X. Funk – K. Bihlmeyer und M. Whittaker mit Übersetzungen von M. Dibelius und D.-A. Koch neu übersetzt und herausgegeben von A. Lindemann und H. Paulsen, Tübingen 1992, s. 178-190, tł. A. Świderkówna, Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, BOK 10, Kraków 1998, s. 113-119.
Irenaeus, Adversus haereses, ks. 3, ed. A. Rousseau – L. Doutreleau, SCh 210-211, Paris 1974; ks. 4, ed. A. Rousseau – B. Hemmerdinger – L. Doutreleau – C. Mercier, SCh 100, Paris 1965; ks. 5, A. Rousseau – L. Doutreleau – C. Mercier, SCh 153, Paris 1966, tł. J. Brylowski, Św. Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses, Źródła Wiary, Pelplin 2018.
Iustinus, 1 Apologia, ed. M. Marcovich, Iustini Martyris. Apologiae pro Christianis, PTS 38, Berlin – New York 1994, tł. L. Misiarczyk, Justyn Męczennik, 1 Apologia, w: Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, Warszawa 2012, s. 43-89.
Iustinus, Dialogus cum Tryphone, ed. M. Marcovich, Iustini Martyris Dialogus cum Tryphone, PTS 47, Berlin – New York 1997, tł. L. Misiarczyk, Justyn Męczennik, Dialog z Żydem Tryfonem, w: Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, Warszawa 2012, s. 159-318.
Bergamelli F., „La Verginità di Maria” nelle lettere di Ignazio, „Salesianum” 50 (1988) s. 307-320.
Bergamelli F., Caratteristiche e originalità della confessione di fede mariana di Ignazio di Antiochia, Biblioteca di Scienze Religiose 88, Roma 1989.
Częsz B., Maryja w nauczaniu św. Ireneusza z Lyonu, „Salvatoris Mater” 11/2 (2009) s. 70-85.
Kasprzak D., Maryja w nauczaniu Kościoła epoki patrystycznej, w: Duc in altum 5: Matka Pana w katechezie. Materiały z XXXVI Sympozjum Katechetycznego Międzyzakonnego Wyższego Instytutu Katechetycznego w Krakowie (11 marca 2006 r.), red. A.E. Klich, Kraków 2006, s. 137-167.
Kochaniewicz B., Antyteza Ewa-Maryja w „Adversus haereses” św. Ireneusza z Lyonu. Perspektywa apologetyczna, „Poznańskie Studia Teologiczne” 23 (2009) s. 89-102. DOI: https://doi.org/10.14746/pst.2009.23.7
Maritano M., La Vergine Madre negli scritti di Giustino martire. Miti pagani e mistero cristiano, w: La mariologia nella catechesi dei Padri (età prenicena), red. S. Felici, Biblioteca di Scienze Religiose 88, Roma 1989, s. 79-99.
Maritano M., Le profezie veterotestamentarie sulla nascita verginale di Cristo negli scritti di Giustino martire, w: „Adiutor gaudii vestri”. Miscellanea in onore del cardinale Giovanni Saldarini, arcivescovo di Torino, in occasione del suo LXXX compleanno, red. Archivio Teologico Torinese 1, Torino 1995, s. 331-374.
Menvielle L., Marie, Mère de vie. Approche du mystère marial à partir d’Irénée de Lyon, Centre Notre-Dame de Vie. Série Théologique 1, Avignon 1986.
Misiarczyk L., Wstęp, w: Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, Warszawa 2012, s. 7-39.
Orbe A., La Virgen María abogada de la virgen Eva (En torno a s. Ireneo, adv. haer. V,19,1), „Gregorianum” 63 (1982) s. 453-506.
Orbe A., La „recirculación” de la Virgen María en San Ireneo, w: La mariologia nella catechesi dei Padri (età prenicena), red. S. Felici, Biblioteca di Scienze Religiose 88, Roma 1989, s. 101-120.
Paulsen H., Studien zur Theologie des Ignatius von Antiochien, Göttingen 1978.
Peretto E., Maria nell’area culturale greca: da san Giustino († 165 ca) a san Giovanni Damasceno († 749 ca), w: Storia della mariologia 1. Dal modello biblico al modello letterario, red. E. dal Covolo – A. Serra, Roma 2009, s. 263-305.
Prinzivalli E. – M. Simonetti, Commento. Le Lettere di Ignazio, w: Seguendo Gesù, Testi Cristiani delle Origini 1, Milano 2010, s. 542-628.
Prinzivalli E. – M. Simonetti, Introduzione. Le Lettere di Ignazio, w: Seguendo Gesù,Testi Cristiani delle Origini 1, Milano 2010, s. 279-331.
Schoedel W.R., Ignatius of Antioch. A Commentary on the Letters of Ignatius of Antioch, Philadelphia 1985.
Starowieyski M., Ignacy Antiocheński, NSWP 472-475.
Starowieyski M., Ireneusz, bp Lyonu i Vienny, NSWP 479-483.
Starowieyski M., Justyn męczennik, filozof, NSWP 566-569.
Witko K., Maryja w zbawczej „ekonomii” Ojca według „Adversus haereses” Ireneusza z Lyonu, „Salvatoris Mater” 1/2 (1999) s. 179-184.
professore invitato na Università Pontificia Salesiana w Rzymie https://orcid.org/0000-0002-8126-4125
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
