Patristic Origins of the Eucharistic Devotion outside the Mass
Janusz Królikowski
The Pontifical University of John Paul II in Kraków , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-3929-6008
Abstract
This article discusses the question of the beginnings of the devotion to Eucharist outside the time of the Mass, except for the Viaticum which belongs to the continuous tradition of the Church. The aim of the paper is to answer the question whether and in what extent this matter is present in the writings of the Church Fathers as well as in Church practice in the first millennium. There can be seen a slow but progressive appearance of certain cultic forms which clearly draw the attention to the need for a wide perspective on Eucharist in the overall Christian life, although they have not yet transformed into a proper devotion. Nevertheless, it can be argued that numerous questions concerning the Eucharist, in the context of different spiritual phenomena, require larger attention form theologians.
Keywords:
Eucharist, Holy Communion, cult, daily Mass, Eucharistic speciesReferences
Amalarius, De ecclesiasticis officiis vel Liber officialis, Amalariusz z Metz, Święte obrzędy Kościoła, Dzieła, t. 1, Lublin 2016.
Ambrosius Mediolanensis, De excess fratris, ed. O. Faller, CSEL 73, Vindobonae 1955, s. 207-325, tł. J. Czuj, Ambroży, O życiu brata Satyra, w: Ambroży, Mowy, POK 21, Poznań 1939, s. 106-138.
Athanasius Alexandrinus, Sermo […] de imagine Domini nostri Jesu Christi veri Dei nostri, facto miraculo in civitate Beryto, w: Anastasius Bibliothecarius, Sancta Synodus septima generalis Nicaena secundus, PL 129, 283B-286C.
Augustinus, Enarrationes in Psalmos 98, tł. J. Sulowski, Augustyn, Objaśnienia Psalmów. Ps 78-102, PSP 40, Warszawa 1986.
Augustinus, Epistola 54, tł. W. Eborowicz, Augustyn, Listy, Pelplin 1991, s. 332-337.
Benedictus, Regula, tł. T.M. Dąbek – B. Turowicz, Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta, ŹM 40, Kraków 2006, s. 387-503.
Eldefonsus Episcopus, Revelatio quae ostensaest […] in Spiritu sancto, mense septimo, w: J. Mabillon, Dissertatio de pane eucharistico azymo Ac fermentato, Luteciae Parisiorum 1674, s. 153-167.
Gregorius Magnus, Dialogi, tł. E. Czerny – A. Świderkówna, Grzegorz Wielki, Dialogi, ŹM 17, Kraków 2000.
Gregorius Magnus, Moralia in Iob 22, tł. E. Buszewicz – A. Wilczyński, Grzegorz Wielki, Moralia. Komentarz do Księgi Hioba, t. 4: Księgi XVII-XXII, ŹM 63, Kraków 2013.
Ignatius Antiochensis, Ad Romanos, tł. A. Świderkówna, Ignacy Antiocheński, Do Kościoła w Rzymie, w: Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, BOK 10, Kraków 2010, s. 128-131.
Justinus Martyr, Apologia, tł. L. Misiarczyk, Justyn Męczennik, Apologia, w: Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, Warszawa 2012, s. 43-89.
Konstytucje Apostolskie oraz Kanony Pamfilosa z apostolskiego synodu w Antiochii, Prawo Kanoniczne Świętych Apostołów, Kary świętych Apostołów dla upadłych, Euchologion Serapiona, ŹMT 42, Kraków 2007.
Leo Achridanus, Epistola ad Joannem Tranensem, PG 120, 835-844.
Regula Magistri, tł. T.M. Dąbek – B. Turowicz, Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta, ŹM 40, Kraków 2006, s. 73-371.
Alonso Álvarez R., De cruore Domini: la reliquia de la santa sangre en la catedral de Oviedo y el milagro del Cristo de Beirut, w: Medieval Studies in Honour of Peter Linehan, red. F.J. Hernández – R. Sánchez Ameijeiras – E. Falque, Millennio Medievale 115; Strumenti e Studi 44, Firenze 2018, s. 49-65.
Bacci M., „Quel bello miracolo onde si fa la festa del santo Salvatore”. Studio sulle metamorfosi di una leggenda, w: Santa Croce e Santo Volto. Contributi allo studio dell’origine e della fortuna del culto del Salvatore (secoli IX-XV), red. G. Rossetti, Piccola Biblioteca Gisem 17, Pisa 2002, s. 7-86.
Bacci M., Le Majestats, il Volto Santo e il Cristo di Beirut. Nuove riflessioni, „Iconographica” 13 (2014) s. 45-66.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum caritatis (22 lutego 2007).
Boesch Gajano S., Gregorio Magno. Alle origini del Medioevo, Sacro Santo 8, Roma 2004.
Capitanio A., Il desiderio di „vedere” l’ostia: il Sacro Volto e l’Eucaristia, w: Intorno al Sacro Volto. Genova, Bisanzio e il Mediteraneo (secoli XI-XIV), red. A.R. Calderoni Masetti – C. Dufour Bozzo – G. Wolf, Veenzia 2007, s. 223-230.
Cassigena-Trévedy F., Les Pères de l’Église et la liturgie. Un esprit, uneexpérience. De Constantin à Justinien, Paris 2009.
Gregorio Magno e le origini dell’Europa, red. C. Leonardi, Firenze 2014.
Holweck F.G., Calendarium liturgicum festorum Dei et Dei matris Mariae, Philadelphia 1925.
Królikowski J., Widzialne słowo. Teologia w sztuce, Tarnów 2009.
Leclercq H., Communion des absents et des infirmes, DACL III 2437-2440.
Leclercq H., Pastophorium, DACL XIII 2390-2391.
Leo H., Orarium, DACL XII 2322-2323.
Manrique A., Teologia agostiniana della vita religiosa, Milano 1968.
Moroni G., Dizionario di erudizione storico-ecclesiastica, t. 21, Venezia 1843.
Sansterre J.-M., L’image blessée, l’image souffrante: quelques récits de miracles entre Orient et Occident (VIe-XIIe siècle), w: Les images dans les societies médiévales. Pour une histoire comparée. Actes du colloque international organisé par l‘Institut Historique Belge de Rome en collaboration avec l’Ecole Française de Rome et l’Université Libre de Bruxelles (Rome, Academia Belgica, 19-20 juin 1998), red. J.-M. Sansterre – J.-C. Schmitt, Bulletin de l’Institut Historique Belge de Rome 69, Bruxelles – Rome 1999, s. 113-130.
Sensi M., Origine del culto eucaristico fuori della messa [Sacramentum caritatis, 66‑69], w: Sacramentum caritatis. Studi e commenti sull’Esortazione Apostolica postsinodale di Benedetto XVI, red. R. Nardin – G. Tangorra, Città del Vaticano 2008, s. 421-445.
Święta Kongregacja Obrzędów, Instrukcja Eucharisticum mysterium (25 maja 1969).
Paschini P., Note sul culto eucaristico nella vita religiosa italiana nel primo Rinascimento, „Divinitas” 2 (1962) s. 340-379.
Studer B., L’Eucaristia nella Chiesa dei Padri: sacramento del sacrificio di Cristo e dei cristiani, „Caro Salutis Cardo” 15 (1998) s. 128-153.
Vedere l’invisibile. Nicea e statuto dell’Imagine, red. L. Russo, Palermo 1997.
The Pontifical University of John Paul II in Kraków https://orcid.org/0000-0003-3929-6008
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
