St. Jerome’s “Serpent Burning with its Breath” (“serpens flatu adurens”)
Abstract
The article is about a mention of serpens flatu adurens - ‘a serpent burning with its breath’ (Deut 8:14) found in St. Jerome’s translation of the Old Testament. The snake is listed among other venomous animals that threatened the Israelites during their journey through the desert. The article intends to answer – basing on the ancient historicity and literature – what kind of actual snake is behind this extraordinary description. In his translation St. Jerome mentions different snake species known in the Graeco-Roman world, as equivalents to their Hebrew names. As is turns out, Jerome took the discussed in the article term from Symmachus. And Symmachus, in turn, drew on rabbinic commentary and made a mistake of mistranslating the Hebrew text. The mistake was, however, acceptable for Jerome in relation to the basilisk. In the ancients’ belief this serpent – along with its deadly abilities – had a power of burning everything around. St. Jerome introduced the name of the basilisk to the Bible seven times (in Septuagint the snake appears only twice). The discussed case would be the 8th mention of the basilisk in Jerome’s translation of the Bible.
Keywords:
St. Jerome, Symmachus, snake, serpent, basilisk, prester, biblical translation studiesReferences
Biblia Hebraica Stuttgartensia, ed. A. Schenker, Stuttgart 1997.
Biblia Sacra iuxta Vulgatam versionem, ed. R. Weber, Stuttgart 1983.
Biblia w przekładzie księdza Jakuba Wujka z 1599 r., red. J. Frankowski, Warszawa 2013.
Brunetto Latini, Skarbiec wiedzy, tł. M. Frankowska-Terlecka – T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1992.
C. Julius Solinus, Collectanea rerum memorabilium, ed. Th. Mommsen, Berolini 1895, tł. B.J. Kołoczek, Gajusz Juliusz Solinus, Zbiór wiadomości godnych uwagi albo Polihistor, Kraków 2020.
Gajusz Pliniusz Secundus, Historia naturalna, t. 2: Antropologia i Zoologia, tł. I. Mikołaczyk, Toruń 2019.
Hieronymus, Apologia adversus libros Rufini, PL 23, 397-492, tł. S. Ryznar, Św. Hieronim, Apologia przeciw Rufinowi, PSP 41, Warszawa 1989.
Hieronymus, Commentarii in Esaiam, ed. M. Adriaen, CCL 73, Turnhout 1963.
Hieronymus, Commentarii in Hieremiam, ed. S. Reiter, CCL 74, Turnhout 1960.
Hieronymus, Commentarii in Prophetas Minores, ed. M. Adriaen, CCL 73, Turnhout 1969.
Hieronymus, Epistulae, t. 1, ed. I. Hilberg, Vindobonae – Lipsiae 1910.
Hieronymus, Vita Malchi monachi captivi, PL 23, 53-60B, tł. B. Degórski, Św. Hieronim, Żywoty mnichów: Pawła, Hilariona, Malchusa, Kraków 1995.
Marcus Annaeus Lucanus, De Bello civili libri X, red. D. Shackleton Bailey, Stuttgatrt 1997, tł. M. Brożek, Marek Anneusz Lukan, Wojna domowa, Kraków 1994. (Crossref)
Physiologus, ed. F. Sbordone, Rome 1936, tł. K. Jażdżewska, Fizjolog, Warszawa 2003.
Septuaginta. Id est Vetus Testamentum graece iuxta LXX interpretes, ed. A. Rahlfs, Stuttgart 1979, tł. R. Popowski, Septuaginta, czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami, Warszawa 2013.
Titus Lucretius Carus, De rerum natura libri sex, red. J. Martin, Paris 1959, tł. G. Żurek, Titus Lucretius Carus, O naturze rzeczy, Warszawa 1994.
Testamenti Veteris Biblia Sacra sive Libri Canonici Priscae Iudaeorum Ecclesiae a Deo Traditi, Latini recens ex Haebreo facti, brevibusque Scholiis illustrati ab Immanuele Tremellio, et Francisco Fusco, Genevae 1630.
Danysz A., Św. Hieronim i św. Augustyn a literatura świecka, „EOS” 6 (1900) s. 92-112.
Field F., Origenis Hexaplorum quae supersunt, t. 2, Oxonii 1875.
Hagen M., Realia Biblica. Geographica, naturalia, archeologica, Parisiis 1914.
Hernández M.T.S., Isidoro de Sevilla sobre las serpientes: entre la Medicina y la Historia Natural, w: Baetica Renascens 2, ed. J.M. Maestre et al., Cádiz – Málaga 2014, s. 1271-1278.
Holtz L., Donat et la tradition de l’enseignement grammatical. Etude sur l’Ars de Donat et sa diffusion (IVe-IXe siècle) et édition critique, Paryż 1981.
Koehler L. – Baumgartner W. – Stamm J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, t. 1, red. P. Dec, Warszawa 2008.
Krzyszczuk Ł. – Morta K., The Question of St. Jerome’s Translation ex Hebraica veritate: the Example of Deut. 8:15, „Philologia Classica” 16/2 (2021) s. 241-261. (Crossref)
Lamy B., Apparatus biblicus sive manuductio ad Sacram Scripturam tum clarius, tum facilius intelligendam, Lugduni apud Joannem Certe 1696.
Lisowsky G., Konkordanz zum hebraischen Alten Testament, Stuttgart 1981.
Luebeck E., Hieronymus quos noverit scriptores et ex quibus hauserit, Lipsiae 1872.
Morta K., Bluszcz kontra dynia, czyli trudne początki Wulgaty, „Theologica Wratislaviensia” 6 (2011) s. 91-120.
Morta K., Syreny w Biblii w przekładzie św. Hieronima, w: Biblia w przekładach i komentarzach, red. K. Morta, Wrocław 2019, s. 31-49.
Morta K, Lista czystych przeżuwaczy w Pwt 14,5 w przekładzie Septuaginty, „Verbum Vitae” 39/3 (2021) s. 661-665. (Crossref)
Morta K., Opis bazyliszka w „Etymologiach” (XII 4, 6-9) Izydora z Sewilli, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” 32/1 (2022) s. 113-134. (Crossref)
Salvesen A., Symmachus in the Pentateuch, Manchester 1991.
Savigniac de J., Les „seraphim”, „Vetus Testamentum” 22 (1972) s. 320-325. (Crossref)
Scarborough J., Nicander’s Toxicology I: Snakes, „Pharmacy in History” 19/1 (1977) s. 6-7.
Weigert S., Hebraica veritas: Übersetzungsprinzipien und Quellen der Deuteronomiumübersetzung des Hieronymus, Stuttgart 2016. (Crossref)
Wiesman A.J., Flying Serpents, „Tyndale Bulletin” 23 (1972) s. 108-110. (Crossref)
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
