Saint Caesarius of Arles a Pastor for the Modern Age. A Program of Christian Perfection in the Light of Pastoral Exhortations (Part 1: Fighting Evil)

Piotr Szczur

The John Paul II Catholic University of Lublin,John Paul II Catholic University of Lublin image/svg+xml , Poland
https://orcid.org/0000-0003-3011-3404

Ireneusz Celary

University of Silesia, Katowice,University of Silesia in Katowice image/svg+xml , Poland
https://orcid.org/0000-0003-1999-9769


Abstract

Based on an analysis of the content of St. Caesarius of Arles’ Sermons, his conception of a program of Christian perfection can be shown. In it, St. Caesarius clearly distinguishes two essential stages: the first consists in undertaking a struggle against sins; the second consists in acquiring Christian virtues. In addition, St. Caesarius proposes measures for Christian perfection. This article is the first part of a study of this issue, and is limited to an analysis of the Sermons to the People in terms of the pastoral exhortations contained therein (various appeals, exhortations, injunctions and prohibitions, and postulates) concerning the first stage of the perfection program, which is to take up the fight against sins such as divination and pagan customs, concubinage and adultery, abortions, drunkenness, pride and envy. As a result, the pastoral priorities guiding him and the conceptual assumptions of the improvement program are shown. However, the main research goal is to show the actuality of St. Caesarius’ teaching by confronting the message of the exhortations he delivered with the teaching of the modern Church. The analysis of the content of the Sermons leads to the conclusion of the timeless significance of the life and religious problems raised by St. Caesarius. Although the form of the sermons delivered has become outdated, but their content is still relevant, and the message contained in the exhortations is also  completely in line with the teaching of the modern Church.

Keywords:

Caesarius of Arles, Sermons, pastoral care, pastoral exhortations, Christian perfection



Aristoteles, Politica, tł. L. Piotrowicz, Arystoteles, Polityka, Warszawa 2002.

Benedykt XVI, Deus caritas est, tł. Encyklika Deus caritas est Ojca Świętego Benedykta XVI do biskupów, prezbiterów i diakonów, do osób konsekrowanych i wszystkich wiernych świeckich o miłości chrześcijańskiej, Poznań 2006.

Benedykt XVI, rozważania przed modlitwą Anioł Pański (30.09.2012): Papież: w Kościele nie ma miejsca na zazdrość, w: https://www.wprost.pl/swiat/350181/papiez-w-kosciele-nie-ma-miejsca-na-zazdrosc.html.

Caesarius Arelatensis, Opera omnia nunc primum in unum collecta studio et diligentia D.G. Morin presbyteri et monachii OSB, t. 1: Sermones, Nunc primum in unum collecti et ad leges artis criticae ex innumeris mss. recogniti, Maretioli 1937 (przedruk w: Corpus Christianorum. Series Latina 103‑104, Turnholti 1953).

Caesarius Arelatensis, Sermones, red. D.G. Morin, Césaire d’Arles, Sermons au peuple, tł. M.-J. Delage, t. 1‑3, Sources Chrétiennes 175, 243, 330, Paris 1971‑1986, tł. S. Ryznar (kazania 1‑55) – J. Pochwat (kazania 56‑80), Św. Cezary z Arles, Kazania do ludu, Źródła Myśli Teologicznej 57, Kraków 2011.

Franciszek, Amoris laetitia, tł. Posynodalna adhortacja apostolska Amoris laetitia Ojca Świętego Franciszka do biskupów, do kapłanów i diakonów, do osób konsekrowanych, do małżonków chrześcijańskich i do wszystkich wiernych świeckich o miłości w rodzinie, Poznań 2016.

Franciszek, Evangelii gaudium, tł. Adhortacja apostolska Evangelii gaudium o głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie, Poznań 2014. (Crossref)

Franciszek, List do uczestników Międzynarodowego Kongresu Trzeźwości w Warszawie, Watykan 2017, w: https://ekai.pl/papiez-do-uczestnikow-narodowego-kongresu-trzezwosci-brak-trzezwosci-niszczy-osobe-rodziny-relacje-miedzyludzkie/.

Franciszek, Encyklika Lumen fidei Ojca Świętego Franciszka do biskupów, prezbiterów i diakonów, do osób konsekrowanych i do wszystkich wiernych świeckich o wierze, Poznań 2013.

Jan Paweł II, Cnota umiarkowania, fragment przemówienia podczas audiencji generalnej, Watykan, 22.11.1978, w: Jan Paweł II w trosce o trzeźwość człowieka, red. M.P. Romaniuk, Warszawa 2008, s. 103‑104.

Jan Paweł II, Familiaris consortio. Adhortacja apostolska Jana Pawła II o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym, Poznań 2001.

Jan Paweł II, List Ojca Świętego Jana Pawła II do kobiet, Poznań 1995.

Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2012.

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii: zasady i wskazania, tł. J. Sroka, red. S. Cichy, Poznań 2003.

Paweł VI, Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi papieża Pawła VI o ewangelizacji w świecie współczesnym, Wrocław 2001.

Plato, Res publica, tł. W. Witwicki, Platon, Państwo, w: Platon, Państwo, Prawa, Kęty 1997, s. 11‑338.

Tertullianus, Apologeticum, PL 1, 257‑536, tł. J. Sajdak, Pisma Ojców Kościoła 20, Poznań 1947.

Abel A.M., La pauvreté dans la pensée et la pastorale de Saint Césaire d’Arles, w: Études sur l’histoire de la pauvreté, t. 1, red. M. Mollat, Paris 1974, s. 111‑121.

Audin P., Pratiques païennes en Arles, w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 1, Venelles 2017, s. 139‑148.

Azevedo C.A.M., Césaire d’Arles et son sens pastoral en période de transition culturelle, w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 2, Venelles 2018, s. 17‑18 (= Caesarius of Arles and his pastoral sense in a time of cultural transition, s. 19‑20).

Bardy G., La prédication de Saint Césaire d’Arles, „Revue d’histoire de l’Église de France” 29 (1943) s. 201‑238. (Crossref)

Baumgartner J., Aberglaube, w: Lexikon für Theologie und Kirche, t. 1, red. W. Kasper et al., Freiburg – Basel – Wien 2006, k. 40‑46.

Beck H.G.J., Pastoral Care of Souls in Sounth – East France during the Sixth Century, Roma 1950.

Césaire d’Arles et la christianisation de la Provence. Actes des journées „Césaire” (Aix-en-Provence, Arles, Lérins, 3‑5 novembre 1988, 22 avril 1989), red. D. Bertrand – M.-J. Delage – P.-A. Février – J. Guyon – A. de Vogüé, Initiations aux Pères de l’Église, Paris 1994.

Closa-Farrés J., Aspectos y problemas estilisticos en las homilias de S. Cesareo de Arles, Barcelona 1973.

Courreau J., L’exégése allégorique de Saint Césaire, „Bulletin de littérature ecclésiastique” 78 (1978) s. 181‑206, 241‑268.

Dalby A., Hortatory Tone in the Blicking Homilies, Two Adaptation of Caesarius, „Neuphilologische Mitteilungen” 70 (1969) s. 641‑658.

Delage M.-J., Les Sermons au peuple, w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 1, Venelles 2017, s. 73‑76.

Drączkowski F., Miłość bliźniego w świetle ekshortacji pastoralnych Leona Wielkiego w mowach na Wielki Post (39‑50), „Vox Patrum” 46‑47 (2004) s. 527‑536. (Crossref)

Dyczewski L., Wyobrażenia młodzieży o małżeństwie i rodzinie. Pomiędzy tradycją a nowoczesnością, Lublin 2009.

Felici S., La catechesi al popolo di S. Cesario di Arles, w: Valori attuali della catechesi patristica, red. S. Felici, Roma 1979, s. 169‑186.

Ferreiro A., Modèles laïcs de saintété dans les sermons de Césaire d’Arles, w: Clovis, histoire & mémoire. Actes du colloque international commémorant le quinzième centenaire du baptême de Clovis, Reims du 19 au 25 septembre 1996, t. 1: Le baptême de Clovis, l’événement, red. M. Rouche, Paris 1997, s. 97‑114.

Ferreiro A., The Catechetical Role of Children in the „Sermons” of Caesarius of Arles, „Vetera Christianorum” 48 (2011) s. 243‑260.

Filipov I.S., Les ouailles et la société: à qui prêchait Césaire d’Arles?, w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 1, Venelles 2017, s. 129‑137.

Gałkowski J.W., Jan Paweł II o kobiecie, „Zeszyty Naukowe KUL” 58/2 (2015) s. 91‑104. (Crossref)

Grenier A., Saint Césaire d’Arles et ses homilles, Paris 1950.

Griffe È., L’idéale pastoral selon Saint Césaire d’Arles, „Bulletin de littérature ecclésiastique” 81 (1980) s. 50‑54.

Grzywaczewski J., Formacja permanentna duchowieństwa według św. Cezarego z Arles, w: Droga doskonalenia chrześcijańskiego w epoce patrystycznej, red. F. Drączkowski – J. Pałucki – M. Szram, Lublin 1997, s. 151‑168.

Grzywaczewski J., Pogłębienie wiedzy religijnej jako obowiązek chrześcijanina według Cezarego z Arles, „Roczniki Humanistyczne” 44/3 (1996) s. 349‑260.

Gwoździewicz T., Konferencja „Godność osób oraz szacunek dla życia”, „Teologia i Moralność” 16/2 (2021) s. 277‑281.

Jaśkiewicz G., Problematyka moralna w kaznodziejstwie Cezarego z Arles, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 29 (2012) s. 97‑107.

Kasprzak D., Cezary z Arles wobec paenitentia secunda w VI wieku, „Polonia Sacra” 24/4 (2020) s. 5‑23. (Crossref)

Kołosowski T., Nauczanie biskupa Cezarego z Arles na temat kultu świętych w kontekście ówczesnej religijności chrześcijańskiej, „Saeculum Christianum” 6/2 (1999) s. 5‑16.

Kołosowski T., Nauka o szatanie, jego oddziaływaniu na ludzi i walce z nim, w kazaniach św. Cezarego z Arles, w: Demonologia w nauce Ojców Kościoła, red. H. Pietras, Źródła Myśli Teologicznej 17, Kraków 2000, s. 99‑105.

Kołosowski T., Przepowiadanie wiary w środowisku wiejskim w kazaniach św. Cezarego z Arles, w: Ewangelizacja w epoce patrystycznej, red. F. Drączkowski – J. Pałucki, Lublin 1994, s. 39‑60.

Konda G., La malice, la magie et la divination dans l’Église d’Arles (2me partie), w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 3: Hérésie et miracle dans l’oeuvre de Césaire d’Arles, Venelles 2020, s. 75‑81 (= Malice, magic and divination in the Church of Arles (2me partie), s. 83‑87).

Konda G., Le discernement et la malice des pratiques superstitieuses d’après les sermones de S. Césaire d’Arles, Roma 1970.

Konda G., Les différentes formes de supestitions dans l’Église d’Arles (1re partie), w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 3: Hérésie et miracle dans l’oeuvre de Césaire d’Arles, Venelles 2020, s. 61‑67 (= The different types of supestition in the Church of Arles (1re partie), s. 69‑73).

Kubat W., Religia a zabobon, „Łódzkie Studia Teologiczne” 20 (2011) s. 129‑144.

La catechesi cristologica di S. Cesario do Arles, w: Cristologia e catechesi patristica, red. S. Felici, Roma 1980, s. 149‑163.

Lançon B., Césaire face à la persistance des rites païens, w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 3: Hérésie et miracle dans l’oeuvre de Césaire d’Arles, Venelles 2020, s. 119‑125 (= Caesarius in front of the persistence of pagan rites, s. 127‑131).

Longosz S., Ojcowie Kościoła a przerywanie ciąży, „Vox Patrum” 8‑9 (1985) s. 231‑273. (Crossref)

Łęczycki M., Pobudki do unikania grzechu śmiertelnego i kilka innych rozważań pobożnych, Kraków 2015.

Munier C., La pastorale pénitentielle de Saint Césaire d’Arles (503‑543), „Revue de droit canonique” 34 (1984) s. 235‑244. (Crossref)

Navarra R., Motivi sociali e di costume nei Sermoni ai popolo di Cesario de Arles, „Benedictina” 28 (1981) s. 229‑260.

Pałucki J., Święty Ambroży jako duszpasterz w świetle ekshortacji pastoralnych, Lublin 1996.

Paszkowska T., Zazdrość, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin – Kraków 2002, s. 934‑936.

Paździor S., Konkubinat w prawie kanonicznym oraz w polskim prawie cywilnym, „Rocznik Nauk Prawnych” 17/2 (2007) s. 177‑188.

Pochwat J., Cezary z Arles – miłośnik Pisma Świętego, w: Cezary z Arles, Kazania o Piśmie Świętym, cz. 1 (81‑105), tł. J. Pochwat, ŹM 88, Tyniec 2020, s. 13‑122.

Pochwat J., Chrzest w alegorycznej interpretacji Ksiąg Rodzaju i Wyjścia w homiliach św. Cezarego z Arles, „Polonia Sacra” 24/4 (2020) s. 25‑42. (Crossref)

Pochwat J., Dzień Pański w nauczaniu św. Cezarego z Arles w świetle studium jego „Kazań do ludu”, „Vox Patrum” 60 (2013) s. 245‑262. (Crossref)

Pochwat J., Nowotestamentalny wymiar eschatologii. Studium „Kazań do ludu” św. Cezarego z Arles, w: Problemy duszpasterskie starożytnego Kościoła, red. J. Pałucki – P. Szczur – M. Szram – M. Wysocki, Lublin 2009, s. 223‑237.

Pochwat J., Obraz społeczeństwa Galii pierwszej połowy VI wieku. Studium „Kazań do ludu” św. Cezarego z Arles, w: Fructus Spiritus est Caritas. Księga jubileuszowa ofiarowana księdzu profesorowi Franciszkowi Drączkowskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, czterdziestopięciolecia święceń kapłańskich i trzydziestopięciolecia pracy naukowej, red. M. Wysocki, Lublin 2011, s. 315‑333.

Pochwat J., Sprawiedliwość i miłosierdzie. Studium „Kazań do ludu” św. Cezarego z Arles, Kraków 2008.

Pochwat J., Św. Cezary z Arles jako nauczyciel modlitwy na podstawie jego „Kazań do ludu”, w: Przez Maryję ku wcielonemu Słowu, red. J. Kręcidło, Studia Salettensia 5, Kraków 2012, s. 73‑97.

Pochwat J., Wybrane aspekty z przepowiadania św. Cezarego z Arles. Czy św. Cezary z Arles będzie nowym doktorem Kościoła?, „Polonia Sacra” 23/4 (2019) s. 139‑158. (Crossref)

Pyźlak G., Zadania duszpasterstwa rodzin, w: Duszpasterstwo rodzin. Refleksja naukowa i działalność pastoralna, red. R. Kamiński – G. Pyźlak – J. Goleń, Lublin 2013, s. 341‑371.

Salvatore A., Uso delle similitudini e pedagogia pastorale nei Sermoni di Cesario d’Arles, „Rivista di Cultura Classica e Medievale” 9 (1967) s. 177‑225.

Sereda A., Pułapki i zagrożenia medycyny niekonwencjonalnej – homeopatia i bioenergoterapia, Łowicz 2009.

Staniek E., Wady, cnoty i modlitwa, Kraków 1996.

Suvée M., Fondements et notions essentielles de la morale dans la prédication de S. Césaire d’Arles, Lille 1958.

Terraneo G., Orientamento ascetico-penitanziale nella pratica religiosa del popolo cristiano secondo il pensiero pastorale di Cesario di Arles, w: Miscellanea Carlo Figini, red. G. Colombo – A. Rimoldi – A. Valsecchi, Milano 1964, s. 73‑95.

Urbański S., Pycha, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin – Kraków 2002, s. 734.

Vogel C., La paenitentia „in extremis” chez saint Césaire évêque d’Arles (503‑542), w: Papers presented to the third International Conference on Patristic Studies held at Christ Church, Oxford 1959, Studia Patristica 5, Berlin 1962, s. 416‑423. (Crossref)

Voog A., Le péché et la distinction des péchés dans les oeuvres de Césaire d’Arles, „Nouvelle Revue Théologique” 84 (1962) s. 1062‑1080.

Wasilewski E., Ekshortacje pastoralne – klucz do kwerendy homiletycznej, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 9/2 (2016) s. 125‑142. (Crossref)

Werbiński I., Antykoncepcja, w: Słownik małżeństwa i rodziny, red. E. Ozorowski, Warszawa – Łomianki 1999, s. 18‑19.

Wiszniewski R., Zadania biskupa w świetle „Kazań” św. Cezarego z Arles, „Vox Patrum” 24‑29 (1993‑1995) s. 181‑202.

Wojciechowski M., Za rodziną = z rodziną pod prąd, Kraków 2013.

Wojcieszak M., Kościół późnoantyczny i wczesnośredniowieczny wobec problemu niechcianych dzieci w świetle postanowień zachodniorzymskich zgromadzeń biskupich, „Studia z Dziejów Średniowiecza” 24 (2020) s. 295‑308. (Crossref)

Wróbel J., Konkubinat, w: Encyklopedia katolicka, t. 9, red. B. Migut et al., Lublin 2002, k. 645‑647.

Wygralak P., Vinum laetificat cor hominis (Ps 104,15). Ojcowie Kościoła o spożywaniu wina, „Poznańskie Studia Teologiczne” 25 (2011) s. 141‑158. (Crossref)

Wygralak P., Formacja biblijna w duszpasterstwie VI wieku na przykładzie działalności św. Cezarego z Arles, „Biblia i Ekumenizm” 3 (2006) s. 111‑124.

Wygralak P., Kształtowanie społeczeństwa chrześcijańskiego. Wybrane aspekty działalności łacińskich ojców Kościoła V i VI w., „Annales Missiologici Posnanienses” 21 (2016) s. 87‑100. (Crossref)

Wygralak P., Zło magii w pastoralnych wskazaniach Ojców Kościoła, „Vox Patrum” 59 (2013) s. 303‑316. (Crossref)

Zahlner F., Aberglaube, w: Lexikon der Sekten, Sondergruppen un Weltanschaungen, red. H. Gasper – J. Müller – F. Valentin, Freiburg 1991, s. 10‑15.

Zgraja B., Miłość nieprzyjaciół w świetle „Kazań do ludu” św. Cezarego z Arles, „Seminare” 33 (2013) s. 263‑275. (Crossref)

Zwoliński A., Grzechy cudze, Kraków 2009.

Żurek A., Formacja intelektualno-ascetyczna duchowieństwa w V-VI wieku w Galii na podstawie pism św. Cezarego z Arles, „Vox Patrum” 24‑29 (1993‑1995) s. 173‑180.

Żurek A., Katecheza Cezarego z Arles, „Vox Patrum” 18 (1990) s. 147‑156.

Żurek A., L’etica coniugale in Cesario di Arles, „Augustinianum” 25 (1985) s. 565‑578. (Crossref)

Żurek A., Małżeństwo i prokreacja według Cezarego z Arles, „Vox Patrum” 12‑13 (1987) s. 427‑439. (Crossref)

Żurek A., Św. Cezary z Arles, Ojcowie Żywi 17, Kraków 2002.


Published
2024-09-16


Szczur, P., & Celary, I. (2024). Święty Cezary z Arles duszpasterzem na miarę współczesności. Program doskonalenia chrześcijańskiego w świetle ekshortacji pastoralnych (część 1: walka ze złem). Vox Patrum, 91, 589–626. https://doi.org/10.31743/vp.17316

Piotr Szczur  p_szczur@kul.pl
The John Paul II Catholic University of Lublin,John Paul II Catholic University of Lublin image/svg+xml https://orcid.org/0000-0003-3011-3404
Ireneusz Celary 
University of Silesia, Katowice,University of Silesia in Katowice image/svg+xml https://orcid.org/0000-0003-1999-9769



License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.