The Angels in the "Sayings of the Desert Fathers" (Apophthegmata Patrum)
Abstract
In response to the current interest in angels, the author analyses the Sayings of the Desert Fathers, that is, the most original work of monastic literature from Christian antiquity. On the basis of the facta et dicta of these experts in spiritual issues, and who were often great mystics, the author strives to present the angelology that was functioning in these circles, viz., the teaching of the monks on the nature, appearance and hierarchy of angels, and on their role in respect to God and people. He also draws attention to the specific perception of angels amongst the Desert Fathers. Summing up, the author concludes that theologically the angelology of the Desert Fathers was a continuation of the teaching of the Fathers of the Church. In an ascetic sense it perceived in angels an ideal of monastic life and assistance in its living-out in practice. Also, in an eschatological sense it brought hope and inspired a salvific optimism, because the angels – according to the Desert Fathers – are more numerous, that is, more powerful than demons who are threatening humans.
Keywords:
Angelology, Desert Fathers, Sayings of the Desert Fathers, Apophthegmata Patrum, MonasticismReferences
Apophthegmata Patrum, PG 65, 71‐440.
Apoftegmaty Ojców Pustyni, t. 1: Gerontikon, Księga Starców, red. M. Starowieyski, tł. M. Borkowska, ŹM 4, Kraków – Tyniec 2007.
Apophthegmata Patrum, ed. J.C. Guy, Les apophtegmes des Pères. Collection systèmatique. Chapitres I‐IX, SCh 387, Paris 1993.
Apoftegmaty Ojców Pustyni, t. 2: Kolekcja systematyczna, red. M. Starowieyski, tł. M. Kozera, ŹM 9, Kraków – Tyniec b.r.
Apophthegmata Patrum, ed. J.-C. Guy, Un entretien monastique sur la contemplation, „Recherches de Science Religieuse” 50 (1962) 230‐241.
Apoftegmaty Ojców Pustyni, t. 3: Zbiory etiopskie (wybór), Mniejsze zbiory greckie, Zbiory łacińskie, red. M. Starowieyski – R. Zarzeczny, tł. S. Kur – M. Rymuza – M. Starowieyski, ŹM 56, Kraków – Tyniec 2011.
Apophthegmata Patrum, ed. F. Nau, Histoires des solitaires égyptiens, „Revue de l’Orient Chrétien”12 (1907) s. 48‐69, 171‐181, 393‐404; 13 (1908) s. 47‐57, 266‐283; 14 (1909) s. 357‐379; 17 (1912) s. 204‐211, 294‐301; 18 (1913) s. 137‐146; 10 (1905) s. 387‐417.
Apoftegmaty Ojców Pustyni, t. 4: Zbiór anonimowy wydany przez François Nau, red. S. Hiżycki, tł. M. Borkowska – E. Dąbrowska – M. Pawlik, ŹM 64, Kraków – Tyniec 2013.
Ioannes Chrysostomus, Comparatio regis et monachi, PG 47, 389.
Jan Chryzostom, Porównanie króla z mnichem, tł. W. Kania, BOK 19, s. 117‐123.
Bareille B., Angelologie d’après les Pères, w: Dictionnaire de Théologie Catholique, t. 1, Paris 1923, s. 1192‐1222.
Bouyer L., La vie angélique, w: Le sens de la vie monastique, Turnhout 1950, s. 43‐68.
Duhr J., Anges, w: Dictionnaire de spiritualité, t. 1, Paris 1937, s. 580‐625.
Daniélou J., Aniołowie i ich misja, tł. K. Kubaszczyk, Warszawa 2006.
Dzielska M., Porządek anielski w „Hierarchii niebiańskiej” Pseudo-Dionizego Areopagity, w: Księga o aniołach, red. H. Oleschko, Kraków 2002, s. 122‐130.
Frank K.S., Angelikós bíos: Begriffsanalytische und Begriffsgeschichtliche Untersuchung zum „engelsgleichen Leben” in frühen Mönchtum, Münster 1964.
Frühling H. – Oleschko H., Ewolucja ikonografii anielskiej w malarstwie europejskim, w: Księga o aniołach, red. H. Oleschko, Kraków 2002, s. 514‐538.
Ranke-Heinemann U., Zum Ideal der „Vita angelica” im frühen Mönchtum, „Geist und Leben” 29 (1956) s. 347‐357.
Kochaniewicz B., Rola aniołów w historii zbawienia w ujęciu św. Piotra Chryzologa, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 24 (2017) s. 115‐125. (Crossref)
Leloir L., Anges et démons chez les Pères du Désert, w: Anges et démons. Actes du colloque de Liège et de Louvain-La-Neuve 25‐26 novembre 1987, red. J. Ries, Homo Religiosus, 14, Louvain-La-Neuve 1989, s. 313‐332.
Longosz S., Opiekuńcza funkcja Aniołów w nauce Ojców Kościoła, w: Księga o aniołach, red. H. Oleschko, Kraków 2002, s. 151‐205.
Regnault L., La vita quotidiana dei Padri del deserto, Casale Monferrato 1994.
Regnault L., Anges et démons dans la vie des Pères du désert d’après les Apophtegmes, „Carmel. Revue trimestrielle de spiritualité chrétienne” 99/3 (2001) s. 67‐73.
Sprutta J., Motyw skrzydeł anielskich w ikonie, „Studia Gnesnensia” 22 (2008) s. 251‐267.
Starowieyski M., Apoftegmaty Ojców Pustyni – zagadnienia literackie, w: Apoftegmaty Ojców Pustyni, t. 1: Gerontikon, Księga Starców, red. M. Starowieyski, ŹM 4, Kraków – Tyniec 2007, s. 93‐122.
Wipszycka E., Egipt – ojczyzna mnichów, w: Apoftegmaty Ojców Pustyni, t. 1: Gerontikon, Księga Starców, red. M. Starowieyski, ŹM 4, Kraków – Tyniec 2007, s. 15‐62.
Wojtczak-Szyszkowski J., Rola aniołów w dziele zbawienia w „Sermones” Piotra Chryzologa, w: Aniołowie w paulińskiej tradycji i pobożności, red. A. Chrapkowski, Kraków 2006, s. 69‐76.
Studer B., Angelo. Angelologia, w: Dizionario patristico e di antichità cristiane, t. 1, Casale Monferrato 1983, s. 195‐202.
Szczur P., Mnisi jako „żołnierze” Chrystusa w nauczaniu Jana Chryzostoma. Analiza 69. i 70. homilii z cyklu „Homilie na Ewangelię według św. Mateusza”, „Vox Patrum” 63 (2015) s. 375‐388. (Crossref)
Pontifical Gregorian University https://orcid.org/0000-0002-7513-6071
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
