Early Christian Writers on Contraception
Abstract
This article addresses the issue of the presence and moral evaluation of contraception in early Christianity. It analyzes the writings of Christian authors from the 2nd to the 6th century, distinguishing them from testimonies concerning abortion and infanticide. Using the historical-philological method, the study examines how the Church Fathers constructed their arguments: from references to the natural purpose of sexual acts (Athenagoras, Clement of Alexandria, Lactantius), through the condemnation of contraceptive practices (Hippolytus, Augustine), to defining contraception as a form of murder or sacrilege (Jerome, John Chrysostom, Caesarius of Arles). The article also discusses the penalization of such acts in the synodal legislation of Western Christianity (Martin of Braga). The primary sources analyzed include patristic texts by Augustine, Jerome, John Chrysostom, and Caesarius of Arles. The main conclusion is that contraceptive practices were seen as fundamentally contrary to the order of creation and were regarded as serious moral transgressions. The article contributes to the study of marital ethics and the perception of corporeality in Christian antiquity.
Keywords:
contraception, marital morality, early Christianity, procreationReferences
Athenagoras Atheniensis, Legatio pro christianis, ed. B. Pouderon, SCh 379, Paris 1992, s. 70-209.
Atenagoras z Aten, Prośba za chrześcijanami. O zmartwychwstaniu umarłych, tł. S. Kalinkowski, Warszawa 1985, s. 27-80.
Augustinus Hipponensis, De nuptiis et concupiscentia I, NBA 7/1, Roma 2002, s. 394-448, tł. K. Kościelniak, Pisma świętego Augustyna o małżeństwie i dziewictwie. Przekład i komentarz, red. A. Eckmann, Lublin 2003, s. 345-390.
Augustinus Hipponensis, De nuptiis et concupiscentia II, ed. C.F. Urba – I. Zycha, CSEL 42, Pragae – Vindobonae – Lipsiae 1902, s. 251-319.
Augustinus Hipponensis, De bono coniugali, NBA 7/1, Roma 2002, s. 10-62, tł. W. Eborowicz, Pisma świętego Augustyna o małżeństwie i dziewictwie. Przekład i komentarz, red. A. Eckmann, Lublin 2003, s. 75-116.
Augustinus Hipponensis, Contra Faustum Manichaeum, ed. I. Zycha, CSEL 25, Pragae – Vindobonae – Lipsiae 1891, s. 249-797.
św. Augustyn, Przeciw Faustusowi. Księgi I-XXI, tł. J. Sulowski, PSP 55, Warszawa 1991.
Caesarius Arelatensis, Sermones, ed. G. Morin, CCL 103, Turnholti 1953.
Cezary z Arles, Kazania do ludu (1-80), tł. S. Ryznar, ŹMT 57, Kraków 2011.
Clemens Alexandrinus, Paidagogos, ed. H.-I. Marrou, SCh 108, Paris 1991.
Klemens Aleksandryjski, Wychowawca, tł. M. Szarmach, Toruń 2012.
Clemens Alexandrinus, Stromata, ed. O. Stählin – L. Früchtel – U. Treu – P. Descourtieux – A. Le Boulluec, SCh 608, Paris 2020.
Klemens Aleksandryjski, Kobierce zapisków filozoficznych dotyczących prawdziwej wiedzy, tł. J. Niemirska-Pliszczyńska, t. 1-2, Warszawa 1994.
Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościelna, tł. A. Lisiecki – A. Caba, ŹMT 70, Kraków 2013.
Hieronymus Stridonensis, Epistula 22, ed. H. Pietras, tł. J. Czuj, Hieronim ze Strydonu, Listy, ŹMT 54, Kraków 2010, s. 82-113; tł. B. Degórski, Św. Hieronim, Listy do Eustochium, ŹM 33, Kraków 2004, s. 111-190.
Hippokrates, De mulierum affectibus, w: Hippocrates, t. 11, ed. P. Potter, Loeb classical library 538, Cambridge – London 2018.
Hippolytus, Refutatio omnium haeresium, Patristische Texte und Studien 25, Berlin – New York 1986, tł. M. Michalski, Antologia Literatury Patrystycznej, t. 1, Warszawa 1975, s. 184-195; M. Starowieyski, Aborcja i życie nienarodzonych w starożytności chrześcijańskiej, „Warszawskie Studia Teologiczne” 22/1 (2009) s. 134.
Iohannus Chrysostomus, In epistolam ad Romanos homiliae, PG 60, Paris 1862.
Jan Chryzostom, Homilie na List św. Pawła do Rzymian, tł. T. Sinko, Kraków 1998.
Iohannus Chrysostomus, In Sanctum Matthaeum Evangelistam homiliae, PG 57-58, Paris 1862.
Św. Jan Chryzostom, Homilie na Ewangelię według św. Mateusza, tł. A. Baron – J. Krystyniacki, cz. 1, ŹMT 18, Kraków 2000; cz. 2, ŹMT 23, Kraków 2001.
Lactantius, Divinae institutiones, ed. C. Ingremeau, SCh 509, Paris 2007.
Origenes, In Genesim homiliae, ed. L. Doutreleau, SCh 7, Paris 1985.
Orygenes, Homilie o Księdze Rodzaju. Homilie o Księdze Wyjścia, tł. S. Kalinkowski, ŹMT 64, Kraków 2012, s. 21-165.
Braccara II (572), II: Capitula collecta a Martino Episcopo Bracarensi, tł. A. Caba, Dokumenty synodów od 553 do 600 roku, opr. H. Pietras, ŹMT 83, Kraków 2020, s. 50-71.
Capitula ex Orientalium Patrum Synodis, tł. M. Rola, Marcin z Bragi, Dzieła, Kęty 2008, s. 310-351.
Concilium Nicaenum I (325), tł. T. Wnętrzak, Dokumenty Soborów Powszechnych, t. 1, opr. A. Baron – H. Pietras, ŹMT 24, s. 24-47.
Constitutiones Apostolorum, tł. S. Kalinkowski, Konstytucje Apostolskie, opr. A. Baron – H. Pietras, ŹMT 42, Kraków 2007.
Elvira (306), tł. A. Baron – H. Pietras, Dokumenty synodów od 50 do 381 roku, opr. A. Baron – H. Pietras, ŹMT 37, Kraków 2006, s. 39-61.
Saliq, Seleucia-Ctesifonte (486), tł. R. Zarzeczny, Dokumenty synodów od 431 do 504 roku, opr. A. Baron – H. Pietras, ŹMT 62, Kraków 2011, s. 291-299.
Broudéhoux J.P., Mariage et famille chez Clément d’Alexandrie, Paris 1970. (Crossref)
Brown P., Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym chrześcijaństwie, tł. I. Kania, Kraków 2006.
Hopkins K., Contraception in the Roman Empire, „Comparative Studies in Society and History” 8/1(1965) s. 124-151. (Crossref)
Kamczyk W., Miłość i pożądliwość cielesna w doktrynie św. Augustyna, „E-patrologos” 3/3 (2017) s. 47-61.
Kuryłowicz M., Prawo i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 1994.
Longosz S., Antykoncepcja i aborcja w ocenie św. Jana Chryzostoma, „Roczniki Teologiczne” 54/10 (2007) s. 279-301.
Longosz S., Ojcowie Kościoła a przerywanie ciąży, „Vox Patrum” 8 (1985) s. 232-273. (Crossref)
Orzeszyna J., Antykoncepcja, w: Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański, red. A. Muszala, Radom 2007, s. 43-53.
Pietras H., Sobór Nicejski (325). Kontekst religijny i polityczny. Dokumenty. Komentarze, Kraków 2013.
Starowieyski M., Wstęp. Marcin z Bragi i jego dzieło, w: Marcin z Bragi, Dzieła, Ad Fontes 6, Kęty 2008, s. 9-104.
Starowieyski M., Aborcja i życie nienarodzonych w starożytności chrześcijańskiej, „Warszawskie Studia Teologiczne” 22/1 (2009) s. 117-147.
Żurek A., Małżeństwo i prokreacja według Cezarego z Arles, „Vox Patrum” 12-13 (1987) s. 427-439. (Crossref)
University of Silesia in Katowice https://orcid.org/0000-0002-6861-7360
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
