The role of the Cyril’s (412-444) pontificate in the process of strengthening the power of the patriarch of Alexandria in the early Byzantine Church
Andrzej Hołasek
Uniwersytet Łódzki , PolandAbstract
The author analyzes the content of Historia Ecclesiastica (Church History) by Socrates Scholasticus as well as the documents contained in the series Acta Conciliorum Oecumenicorum to depict political conditions of the pontificate of Bishop Cyril of Alexandria (412-444). In the article the scholar shows the ways in which Cyril’s actions influenced reinforcing of the Egyptian Patriarchate position in the Eastern Church. From the first years of his pontificate Cyril was very knowledgeable about political situation at the imperial court in Constantinople. Juvenile Theodosius was influenced by her older sister Pulcheria and changing prefects at her side. Court coteries fought each other to win the regentess’ favour. The Court performed anti-Jewish and antipagan policy. Cyril took advantage of it to get rid of his serious opposition. He expelled Jews from the city and led to killing of a woman-philosopher Hypatia, who centered the pagan establishment around her. He also crushed prefect Orestes, who acted against his tyranny. The situation has changed in 428. Emperor Theodosius grew up and began to make their own decisions. The monks of Egypt came to the capital to lodge a complaint about Cyril to the Emperor. Theodosius designated Nestorius, the Bishop of Constantinople, to investigate the complaint. It seriously threatened to the Egyptian patriarch with loss of his rank and of being hound out of the country. At the same time Nestorius supported calling the mother of Jesus Christ with the name Theothokos. Cyril decided to use this fact to accuse the bishop of heresy. It was his way of diverting the public attention from the charges against himself. In the article the author, basing on source materials, strives to prove that all Cyril’s moves arose due to his determination to retain his position to date. Theological issues were of secondary importance to him. He had no scruples in accomplishing his goals. Violence, bribery, propaganda, instigating and inciting the people of Ephesus were his methods. Cyril managed to defeat Nestorius thanks to his flair for politics and tracking current information. Cyril’s activities not only strengthened the position of Egyptian patriarchate in the eastern church but also led to gain a temporary control over the Constantinople bishopric, as Maximianus, Nestorius successor, was a henchman of the Bishop of Alexandria.
Keywords:
Cyril of Alexandria, patriarch of Alexandria, Byzantine ChurchReferences
Altaner B. – Stuiber A., Patrologia. Życie, pisma i nauka Ojców Kościoła, tłum. P. Pachciarek, Warszawa 1990
Anastos M., Nestorius was Orthodox, DOP 16 (1962) 119-140
Bartnik C., Sobór Efesko-Aleksandryjski jako wy¬darzenie historyczne, w: Maryja w tajemnicy Chrystusa, red. S.C. Napiórkowski – S. Longosz, Biblioteka Mariologiczna 2, Niepokalanów 1997
Bieda I., Chrystologia Ojców, SWP 426-427
Bihlmeyer K. – Tüchle H., Historia Kościoła, t. 1: Starożytność chrześcijańska, tłum. J. Klenowski, Warszawa 1971
Blackburn S., Oksfordzki słownik filozoficzny, tum. C. Cieśliński i in., Warszawa 2004
Boulnois M.O., Liberté, origine du mal et prescience divine selon Cyrille d’ Alexandrie, REAug 46 (2000) 61-82
Bralewski S., Imperatorzy późnego cesarstwa rzymskiego wobec zgromadzeń biskupów, Byzantina Lodziensia 1, Łódź 1997
Bralewski S., Obraz papie¬stwa w historiografii kościelnej wczesnego Bizancjum, Byzantina Lodziensia 10, Łódź 2006
Cameron A., Poets and pagans in Byzantine Egypt, w: Egypt in the Byzantine World, 300-700, ed. R.S. Bagnall, Cambridge 2007
Campenhausen H., Ojcowie Kościoła, tłum. K. Wierszyłowski, Warszawa 1998
Chadwick H., Historia rozłamu Kościoła Wschodniego i Zachodniego. Od czasów apostol-skich do Soboru Florenckiego, tłum. P. Sajdek, Kraków 2009
Chadwick H., Kościół w epoce wczesnego chrześcijaństwa, tłum. A. Wypustek, Warszawa 2004
Chitty D.J., A pustynia stała się miastem. Wprowadzenie do dziejów monastycyzmu w Egipcie i Palestynie pod panowaniem chrześcijań¬skim, tłum. T. Lubowiecka, ŹM 45, Tyniec 2008
Clavis Patrum Graecorum, III: A Cyrillo Alexandrino ad Joannem Damascenum, cura et studio M. Geerard, Turnhout 1979
Cribiore R., Higher Education in Early Byzantine Egypt: Rhetoric, Latin, and the Law, w: Egypt in the Byzantine World, 300-700, ed. R.S. Bagnall, Cambridge 2007
Cyrillus Alexandrinus, Epistula altera ad Nestorium, ACO, s. 25-28, tłum. A. Baron – H. Pietras – T. Wnętrzak: Drugi list Cyryla do Nestoriusza, DSP I 109-119
Cyrillus Alexandrinus, Homilia paschalis, PG 77
Daniélou J. – Marrou H.I., Historia Kościoła, t. 1: Od początków do roku 600, tłum. M. Tarnowska, Warszawa 1984
Davis S.J., Coptic Christology in Practice. Incarnation and Divine Participation in Late Antique and Medieval Egypt, Oxford 2008
De incarnatione Domini contra Nestorium (CPL 514), CSEL 17
Dzielska M., Hypatia z Aleksandrii, Kraków 2006
Dziewulski W., Upadek pogaństwa w Egipcie, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Antiquitas” 9 (1983) 15-32
Evagrius Scholasticus, HE I 4, PG 86/2
Évieux P., Isidore de Péluse, Théologie Historique 99, Paris 1995
Favale A., Teofilo di Alessandria. Scritti, vita e dottrina (345 c.-412), Torino 1958
Filipczak P., Bunty i niepokoje w miastach wczesnego Bizancjum (IV wiek n.e.), Byzantina Lodziensia 12, Łódź 2009
Frankfurter D., Christianity and paganism, I: Egypt, w: The Cambridge History of Christianity, vol. 2: Constantine to c. 600, ed. by A. Casiday – F.W. Norris, Cambridge 2007
Frend W.H.C., The Rise of Monophysite Movement. Chapters in the History of the Church in the Fifth and Sixth Centuries, Cambridge 1972
Gardner A., Religious Disunion in the Fifth Century, w: Cambridge Medieval History, vol. 1: The Christian Roman Empire and the Foundation of the Teutonic Kingdoms, planned by J.B. Bury, ed. by H.M. Gwatkin – J.P. Whitney, Cambridge 1936
Gregory T.E., Memnon, w: The Oxford Dictionary of Byzantium, ed. A.P. Kazhdan, vol. 2: Esot- Nika, Oxford 1991
Griggs C. W., Early Egyptian Christianity. From its origins to 451 C.E., Coptic Studies 2, Leiden 1991
Guinot J.N., L’Exégèse de Théodoret de Cyr, Théologie Historique 100 Paris 1995
Haas Ch., Alexandria in Late Antiquity. Topography and Social Conflict, Baltimore 1997
Holum K.G., Theodosian Empresses. Women and Imperial Dominion in Late Antiquity, The Transformation of the Classical Heritage 3, Berkeley 1982
Hołasek A., Kilka uwag o episkopalnej elekcji Cyryla Aleksandryjskiego na marginesie przekazu Sokratesa Scholastyka, w: Byzantina Europaea. Księga Jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Waldemarowi Ceranowi, red. M. Kokoszko – M.J. Leszka, Byzantina Lodziensia 11, Łódź 2007
Ilski K., Sobory w polityce religijnej Teodozjusza II, Poznań 1992
Isidorus Pelusiota, Epistola, PG 78, tłum. L. Małunowiczówna: Izydor z Peluzjum, Do Cyryla Aleksandryjskiego, w: Antologia listu starochrześcijańskiego, t. 1: Listy z dziedziny kierownictwa duchowego, STCh 2, red. L. Małunowiczówna, Lublin 1978
Joannes Niciensis, Chronica, transl. R.H. Charles: The Chronicle of John, bishop of Nikiou, Oxford 1916
Jouassard G., Une intu¬ition fondamentale de saint Cyrille d’Alexandrie dans les premières années de son épiscopat, REB 11 (1953) 175-186
Kelly J.N.D., Początki doktryny chrześcijańskiej, tłum. J. Mrukówna, Warszawa 1988
Kelly J.N.D., Złote Usta. Jan Chryzostom – asceta, kaznodzieja, biskup, tłum. K. Krakowczyk, Bydgoszcz 2001
Kompa A., Edukacja w Konstantynopolu, w: Konstantynopol-Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim, red. M.J. Leszka – T. Wolińska, Warszawa 2011, 576-642
Kosiński R., Dzieje Nestoriusza, biskupa Konstantynopola w latach 428-431, „U schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze” 7 (2008) 30-63
Kowalski J.W., Ideolodzy Kościoła wschodniego, w: Katolicyzm starożytny, jako forma rozwoju pierwotnego chrześcijaństwa, red. J. Keller, Warszawa 1969, 219-231
Leszka M.B., Rola duchowieństwa na dworze cesarzy wczesnobizantyńskich, Byzantina Lodziensia 5, Łódź 2000
Louth A., John Chrysostom and Antiochene School to Theodoret of Cyrrhus, w: The Cambridge History of Early Christian Literature, ed. by F. Young – L. Ayres – A. Louth, Cambridge 2006
Marrou H.I., Historia wychowania w starożytności, tłum. S. Łoś, Warszawa 1969
Mathew B., The Christian Background, w: Cambridge Medieval History, vol. 4: The Byzantine Empire, Part 1: Byzantium and Its Neighbours, planned by J.B. Bury, ed. by J.M. Hussey, Cambridge 1966
Mc-Leod F.G., Theodore of Mopsuestia, London 2009
McGuckin J.A., St. Cyril of Alexandria. The Christological Controversy. Its History, Theology, and Texts, Supplements to „Vigiliae Christianae” 23, Leiden 1994
Meunier B., Le Christ de Cyrille d’Alexandrie. L’humanité, le salut et la question monophysite, Théologie Historique 104, Paris 1997
Milewski I., Depozycje i zsyłki biskupów w Cesarstwie Wschodniorzymskim (lata 325-451), Gdańsk 2008
Nau F., Le Livre d’Héraclide de Damas, Paris 1910
Norris R.A., Christological Models in Cyril of Alexandria, StPatr 13 (1975) 255-268
Papadakis A., Juvenal, w: The Oxford Dictionary of Byzantium, ed. A.P. Kazhdan, vol. 2: Esot- Nika, Oxford 1991
Pasztori-Kupan I., Theodoret of Cyrus, The Early Church Fathers, London 2006
Proclus of Constantinople and the Cult of the Virgin in Late Antiquity: Homilies 1-5, texts and translations by N. Constas, Supplements to „Vigiliae Christianae” 66, Leiden 2003
Rougé J., La politique de Cyrille d’Alexandrie et le meurtre d’Hypatie, CNS 11 (1990) 485-504
Russell N., Cyril of Alexandria, London 2000
Russell N., The Doctrine of Deification in the Greek Patristic Tradition, Oxford 2004
Russell N., Theophilus of Alexandria, London 2007
Seeck O., Geschichte des Untergangs der antiken Welt, Bd. 6, Stuttgart 1920
Socrates, Historia ecclesiastica, SCh 477, tłum. S. Kazikowski: Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, wstępem poprzedziła E. Wipszycka, komentarzem opatrzył A. Ziółkowski, Warszawa 1986
Stanula E., Cyryl z Aleksandrii, w: Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. O. Jurewicz, Warszawa 2002
Stachura M., Heretycy, schizmatycy i manichejczycy wobec cesarstwa rzymskiego (lata 324-428, wschodnia część Imperium), Kraków 2000
Starowieyski M., Sobory Kościoła Niepodzielonego, Tarnów 1994
Szabat E., Wprowadzenie do badań nad edukacją u schyłku starożytności (V-VII w.), w: Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze, VI, red. P. Janiszewski – E. Wipszycka – R. Wiśniewski, Warszawa 2007, 110-171
Szczur P., Problematyka społeczna w późnoantycznej Antiochii. Na podstawie nauczania homiletycznego Jana Chryzostoma, Lublin 2008
Szymusiak J.M. – Starowieyski M., SWP 289-291; E. Stanula, Nestoriusz, w: Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. O. Jurewicz, Warszawa 2002
The Oxford Dictionary of the Christian Church, ed. by F.L. Cross – E.A. Livingstone, Oxford 1978
The Popes of Egypt. A History of the Coptic Church and Its Patriarchs from Saint Mark to Pope Shenouda III, vol. 1: The Early Coptic Papacy. The Egyptian Church and Its Leadership in Late Antiquity, ed. by S.J. Davis – G. Gabra, Cairo 2004
Thedoretus Cyrrensis, Epistola, PG 83, tłum. L. Engelking .Teodoret z Cyru, List 180, w: P. Johnson, Historia chrześcijaństwa, przeł. L. Engelking i in., Gdańsk 1993
Wallraff M., Der Kirchenhistoriker Sokrates. Untersuchungen zu Geschichtsdarstellung, Methode und Person, Forschungen zur Kirchen- und Dogmengeschichte 68, Göttingen 1997
Wessel S., Cyril of Alexandria and the Nestorian Controversy: The Making of a Saint and of a Heretic, Oxford Early Christian Studies, Oxford 2004
Wickham L.R., Cyril of Alexandria and the apple of Discord, StPatr 15 (1984) 378-392
Wipszycka E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994
Wipszycka E., Patriarcha aleksandryjski i jego biskupi (IV-VII w.), PHis 73 (1982)
Wipszycka E., Wybory biskupów w Egipcie w V-VII wieku, „U schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze”, 9 (2010) 189-220
Wipszycka E. – Wiśniewski R., Wstęp, w: Historia mnichów w Egipcie, tłum. E. Dąbrowska, ŹM 42, Tyniec 2011
Zieliński J., Jerozolima, Ateny, Aleksandria. Greckie źródła pierwszych nurtów filozofii chrześcijańskiej, Wrocław 2000
Uniwersytet Łódzki
License
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
