Apeth in the pre-Christian sources outline of the issue

Brunon Zgraja

Uniwersytet Opolski , Poland


Abstract

This article presents the development of the meaning of arete in the sources from Homer to Albinus (VIII B.C. - II A.D.), which, together with changes happening in the economical, social, political and cultural life of the ancient Greece, began to mean all that gives to a person or to a thing a special value: a bodilly one, a practical, moral and intellectual one. Moreover, the way leading to achievement of arete, as well as the values resulting from its possession, has been presented.

Keywords:

pre-Christian sources, Αρετη

Adkins A.W.H. (Arete, techne. Democracy and Sophistis: Prot. 316 b-328d, JHS 93 (1973)
Adkins A.W.H., Merit and responsibility. A study in Greek values, Oxford 1969
Aetius, Placita philosophorum
Albinus, Didascalicus
Amstrong A.H. – Markus R.A., Wiara chrześcijańska a filozofia grecka, tłum. H. Bednarek, Warszawa 1964
Aristoteles, Analytica posteriora
Aristoteles, Ethica Eudemia
Aristoteles, Ethica Nicomachea
Aristoteles, Magna moralia
Aristoteles, Politica
Aristoteles, Rhetorica
Aristoteles, Metaphysica
Aristoteles, Topica
Bayonas A., L’ art politique d’ aprés Protagoras, „Revue Philosophique” 157 (1967) 43-58
Bigatti R., Sui significati del termine „Logos” nel trattato „Le allegorie delle leggi” di Filo, „Rivista di Filosofia Neo- Scolastica” 72 (1980) 431-451
Boer W. den, Laconian Studies, Amsterdam 1954
Bourke V.J., Historia etyki, tłum. A. Białek, Toruń 1994
Bréhier E., Les idées philosophiques et réligieuses de Philon d’Alexandrie, Paris 1950
Broadie S., Ethics with Aristotle, New York – Oxford 1991
Bronk A., Intelektualizm, EK VII 342
Buchholz G., Die homerischen Realien, III/2, Leipzig 1885
Carraminana Perez A., Breve análisis de una virtud homérica: la areté, Barcelona 1969
Cicero, De officiis
Colish M.L., The Stoic tradition from Antiquity to the early Middle Ages, t. 1: Stoicism in classical Latin literature, Leiden 1985
Cooper I.M., Reason and human good in Aristotle, Cambridge – London 1975
Crombie J.M., An examination of Plato’s doctrines. Plato on the man and society, t. 1, London 1962
Crossman R.H.S., Plato today, London 1959
Czerwińska J., Koncepcja arete w ujęciu sofistów i Tukididesa, „Meander” 41 (1986)
Danielewicz J., Liryka starożytnej Grecji, Warszawa-Poznań 1996
Daniélou J., Philon d’Alexandrie, Paris 1958
Dassmann E., Die Frömmigkeit des Kirchenvaters Ambrosius von Mailand. Quellen und Entfaltung, Münster 1965
Dassmann E., La sobria ebbrenzza dello Spirito. La Spiritualita di S. Ambrogio, Vescovo di Milano, Sacro Monte Varese 1975
Davidson J.A., A Companion to Homer, ed. A.J.B. Wace – F.H. Stuibbings, London 1962
Dembiński B., Teorie idei. Ewolucja myśli platońskiej, Katowice 1999
Democritus, Fragmentum, tłum. B. Kupis w: W.F. Asmus, Demokryt. Wybór fragmentów i świadectw starożytnych o Demokrycie, Warszawa 1961
Diels H. – Krauz W., Die Fragmente der Vorsokratiker, I-III, Berlin 1934-1947
Dillon J., The Middle Platonists, 80 B.C. to A.D. 220, New York 1977
Diogenes Laertius, Stoicorum veterum fragmenta
Diogenes Laertius, Vitae philosophorum
Duszyńska B., Zasada somatologii stoickiej, Poznań 1948
Epicurus, Fragmentum
Etyka, red. H. Jankowski, Warszawa 1979
Filon, Quod Deus sit immutabilis
Findey E.T., The World of Odysseus, New York 1954
Frisk H., Aristos, w: Griechisches etymologisches Wörterbuch, Bd. 2, Heidelberg 1954
Frohnhofen H., Apatheia tou theou. Über die Affektlosigkeit Gottes in der griechischen Antike und bei den griechischsprachigen Kirchevätern bis zu Gregorios Thaumaturgos, Frankfurt am Main 1987
Fuller B.A.G., Historia filozofii, t. 1: Filozofia starożytna i średniowieczna, tłum. Z. Glinka, Warszawa 1966
Gajda J., Gdy rozpadały się ściany świata. Teorie wartości w filozofii hellenistycznej, Wrocław 1995
Gajda J., Sofiści, Warszawa 1989
Gigon O., Die Eudaimonia im ersten Buch der Nikomachischen Ethik des Aristoteles, w: Aristoteles Werk und Wirkung Paul Moraux gewidmet, hrsg. J. Wiesner, Berlin – New York 1985, 339-365
Gigon O., Die Wege zur arete bei Platon und Aristoteles, „Museum Helveticum” 42 (1985) 133-150
Gigon O., Główne problemy filozofii starożytnej, tłum. P. Domański, Warszawa 1996
Gigon O., Studien zur antiken Philosophie, Berlin 1972
Gould J.B., The Philosophy of Chrysippus, Leiden 1970
Graeser A., Plotinus and the Stoics. A preliminary study, Leiden 1972
Guthrie W.K.C., A History of Greek Philosophy, t. 2, Cambridge 1967
Guthrie W.K.C., The Sophists, Cambridge 1971
Gromska D., Wstęp, w: Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, Warszawa 1956
Hall R.W., Plato and the Individual, The Hague 1963
Hardie W.F.R., Aristotle’s ethical theory, Oxford 1968
Hartmann N., Menschliche Wertbegriffe bei Homer (agathos, esthlos und benachtare Ausdrücke), Hamburg 1954
Hauerwas S. – Pinches Ch., Chrześcijańskie widzenie cnoty, tłum. A. Bronk – B. Matuszczyk, RF 41 (1993) z. 2
Heinimann F., Eine vorplatonische Theorie der „techne”, „Museum Helveticum“ 18 (1961) z. 2
Hesiodus, Opera et dies
Heza E., Kryzys arystokratycznego pojęcia „arete”. Z badań nad historią myśli greckiej, „Etyka” 10 (1972)
Hirschberger J., Geschichte der Philosophie, Bd. 1, Freiburg i. Br. 1984
Hirzel R., Untersuchungen zu Cicero’s Philosophischen Schriften, Leipzig 1877
Hoffman M., Die ethische Terminologie bei Homer, Hesiod und alten Elegiken und Jambographe, Tübingen 1914
Homerus, Ilias
Homerus, Odyssea
Houlgate L.D., Virtue is knowledge, „The Monist” 54 (1970) 142-153
Hutchinson D.S., The virtues of Aristoteles, London 1986
Ioppoli A.M., Aristone di Chio e lo stoicismo antico, Napoli 1980
Jaeger W., Paideia, t. 1, tłum. M. Plezia, Warszawa 1962
Jaeger W., Tyrtaios über die wahre Arete, Berlin 1932
Jonas H., Gnosi und Spätantike Geist, Göttingen 1955
Kannengiesser Ch., Philon et les Pères sur la double création de l’homme, w: Philon d’Alexandrie. Colloque du Lyon (11-15 Septembre 1966), Paris 1967, 277-296
Kerfard G.B., Protagoras Doctrine of Justice and Virtue in the Protagoras of Plato, JHS 73 (1953)
Keyt D., Intellectualism in Aristotle, w: G.C. Simmons, Paideia. Special Aristotle issue, Brockport 1978, 138-157
Krämer H.J., Arete bei Platon und Aristoteles. Zum Wesen und zur Geschichte der platonischen Ontologie, Heidelberg 1957
Krämer H.J., Der Ursprung der Geistmetaphysic. Untersuchungen zur Geschichte des Platonismus zwischen Platon und Plotin, Amsterdam 1964
Krokiewicz A., Sokrates. Etyka Demokryta i hedonizm Arystypa, Warszawa 2000
Krokiewicz A., Studia orfickie. Moralność Homera i etyka Hezjoda, Warszawa 2000
Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej (Od Talesa do Platona), Warszawa 1971
Kube J., TEXNH und APETH. Sophistisches und Platonisches Tugendwissen, Berlin 1969
Kumaniecki K. – Mańkowski J., Homer, Warszawa 1974
Kusemüller O., Die Herkuft der platonischen Kardinaltugenden, Erlangen 1935
Lactantius, Divinae institutiones
Legowicz J., Filozofia okresu cesarstwa rzymskiego. Jej miejsce w historii, charakter i znaczenie, Warszawa 1962
Legowicz J., Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1986
Legowicz J., Zarys historii filozofii. Elementy doksografii, Warszawa 1976
Lessesa G., Virtue and the Goods of Fortune in Stoic moral theory, „Oxford Studies in Ancient Philosophy” 7 (1989) 95-127
Levi A., The Ethical and Social Thought of Protagoras, „Mind” 49 (1940) 284-302
Lilla S.R.C., Clement of Alexandria. A study in Christian Platonism and Gnosticism, Oxford 1971
Lilla S.R.C., Middle Platonism, Neoplatonisme and Jewish – Alexandrine Philosophy in the Terminology of Clemens of Alexandria’s Ethics, Roma 1961
Link H.G. – Ringwald A., Virtue, w: The New International Dictionary of New Testament Theology, ed. C. Brown, Exeter 1978
Lodge R.C., Plato’s theory of ethics, London 1928
Luria S., Zur Frage der materialistischen Begründungder Ethik bei Demokrit, Berlin 1961
Luschnat O., Das Problem der prokope in der alten Stoa, „Philologus” 102 (1958)
MacIntyre A., Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, tłum. i wstęp A. Chmielewski, przekł. przejrzał J. Hołówka, Warszawa 1996
Maddalena A., Filone Alessandrino, Milano 1970
Mansperger D., Physis bei Platon, Berlin 1969
Marg W., Der Charakter in der Sprache in der frühgriechischen Dichtund, Darmstadt 1967
Marrou H.I., Historia wychowania w starożytności, tłum. S. Łoś, Warszawa 1969
Maszkin N.A., Historia starożytnego Rzymu, Warszawa 1950
Matuszewski S., Filozofia Filona z Aleksandrii i jej wpływ na wczesne chrześcijaństwo, Warszawa 1962
Merlan Ph., From Platonism to Neoplatonism, The Hague 1953
Monan J.D., Moral knowledge and its methodology in Aristotle, Oxford 1968
Narecki K., Logos we wczesnej myśli greckiej, Lublin 1999
Natali C., Studia sulla filosofia pratica di Aristotele dal 1970 ad oggi, „Cultura e Scuola” 75 (1980)
Nestle W., Vom Mythos zum Logos, Stuttgart 1940
Nikiprowetzky V., Le commentaire de l’Écriture chez Philon d’Alexandrie, Lille 1974
North H., Sophrosyne, self-knowledge and self-restraint in Greek literature, New York 1996
Oakeley H., Greek ethical thought from Homer to the Stoics, Oxford 1950
Osmański M., Albinos ze Smyrny, PEF I 166
Osmański M., Logos i stworzenie. Filozoficzna interpretacja traktatu „De opificio mundi” Filona z Aleksandrii, Lublin 2001
Pawłowski K., Filozofia średniego platonizmu w formule Albinusa ze Smyrny, Warszawa 1998
Philippson R., Demokritis Sittensprüche „Hermes” 59 (1924)
Philo, De Abrahamo
Philo, De cherubim
Philo, De confusione linguarum
Philo, De congressu eruditionis gratia
Philo, De fuga et inventione
Philo, De Iosepho
Philo, De migratione Abrahami
Philo, De mutatione nominum
Philo, De opificio mundi
Philo, De plantatione
Philo, De posteritate Caini
Philo, De praemiis et poenis
Philo, De somniis
Philo, De virtutibus
Philo, Legis allegoriarum post sex dierum opus
Philo, Legum allegoriae
Philo, Quod Deus sit immutabilis
Philo, Quod omnis probus liber est
Pietras H., By nie milczeć o Bogu. Zarys teologii Ojców Kościoła, Kraków 1991
Pietras H., Wprowadzenie, w: Orygenes, O zasadach, tłum. S. Kalinkowski – K. Augustyniak, Kraków 1996, 13-24
Plato, Apologia
Plato, Gorgias
Plato, Laches
Plato, Leges
Plato, Meno
Plato, Phaedo
Plato, Politeia
Plato, Protagoras
Plato, Respublica
Plato, Theaetetus
Plato, Timaeus
Plutarchus, De tranquillitate animi
Plutarchus, De virtute et vitio
Plutarchus, De virtute morali, tł. Plutarch, Moralia, t. 1, Warszawa 1977
Pohlenz M., Grundfragen der stoischen Philosophie, Göttingen 1940
Ps-Plutarchus, De liberis educandis
Ps-Plutarchus, De virtute morali
Radice R., Platonismo e creazionismo in Filone di Alessandria, Milano 1989
Reale G., Historia filozofii starożytnej, tłum. E. I. Zieliński, t. 1, Lublin 1994
Reale G., Historia filozofii starożytnej, tłum. E. Zieliński, t. 2, Lublin 2001
Reale G., Historia filozofii starożytnej, tłum. E. Zieliński, t. 4, Lublin 1999
Reale G., Per una nuova interpretazione di Platone. Rilettura della metafisica di grandi dialoghi alla luce delle „Dottrine non scritte”, Milano 1987
Rindone E., Rivalutazione dell etica Democrita, „Aquinas” 18 (1975) 335-357
Ross W.D., Aristotle, London 1956
Rowe C., The Eudamian and Nicomachean Ethics. A study in the development of Aristotle’s thought, Cambridge 1971
Runia D.T., Philo and the Church Fathers. A collection of papers, Leiden – New York – Köln 1995
Rüther Th., Die sittliche Forderung der Apatheia in den beiden ersten Jahrhunderten und bei Klement von Alexandrien. Ein Beitrag zur Geschichte des christlichen Vollkommenheitsbegriffes, Freiburg i. Br. 1949
Sarri F., Socrate e la genesi storica dell’idea occidentale di anima, Roma 1975
Savan D., Self-predication in Protagoras 330-331, „Phronesis” 9 (1964)
Schofielda M., Ariston of Chios the unity of virtue, „Ancient Philosophy” 4 (1984) 83-96
Serini P., Storia del pensiero greco, Torino 1951
Sextus Empiricus, Adversus mathematicos
Sherman N., The fabric of character: Aristotle’s theory of virtue, Oxford 1991
Sinko T., De Apulei et Albini doctrinae Platonicae adumbratione, Cracoviae 1905
Sinko T., Zarys literatury greckiej, t. 1, Warszawa 1959
Sparshott F.E., Five virtues in Plato and Aristotle, „The Monist” 54 (1970) 40-65
Stein E., Filon z Aleksandrii. Człowiek, dzieła i nauka filozoficzna, Warszawa 1931
Stobaeus Ioannes, Anthologium
Stobaeus Ioannes, Eclogae physicae et ethicae
Styczeń T., Zarys etyki, cz. 1: Metafizyka, Lublin 1974
Szram M., Chrystus – Mądrość Boża według Orygenesa, Lublin 1997
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1, Warszawa 1988
Thyen H., Die Probleme der neueren Philoforschung, „Traditio” 23 (1955) 230-346
Tobin T.H., The creation of man. Philo and the history of interpretation, Washington 1983
Turasiewicz R., Homer i jego świat, Kraków 1971
Turasiewicz R., Od ethosu do ethopoii, Kraków 1975
Turasiewicz R., Studia nad pojęciem „kalos kagathos”, ZNUJ 41 (1980)
Turasiewicz R., Sofista Gorgiasz w kręgu wielkomocarstwowej polityki Aten, „Meander” 25 (1970)
Vanier J., Le bonheur principe et fin de la morale aristotélicienne, Paris 1965
Verbeke G., La critique des idées dans l’Ethique Eudémienne, w: Untersuchungen zur Eudemischen Ethik, hrsg. P. von Moraux – D. Harlfinger, Berlin 1971
Verdenius W.J., Human reason and God in the Eudemian Ethics, w: Untersuchungen zur Eudemischen Ethik, hrsg. P. von Moraux – D. Harlfinger, Berlin 1971
Vernant J.P., Źródła myśli greckiej, tłum. J. Szacki, Gdańsk 1996
Vlasots G., Socratic knowledge and Platonic „pessimism”, „The Philosophical Review” 66 (1957)
Völker W., Fortschrift und Vollendung bei Philo von Alexandrien. Eine Studie zur Geschichte der Frömnigkeit, Leipzig 1938
Wilamowitz-Moellendorf U., Platon, II, Berlin 1961
Winden J.C. van, The world of ideas in Philo of Alexandria. An interpretation of „De opificio mundi” 24-25, VigCh 37 (1983) 209-217
Witt R.E., Albinus and the history of Middle Platonism, Cambridge 1937
Witt N.W. de, Epicurus and his philosophy, Minneapolis 1954
Wolfson H.A., Foudations of religious philosophy in Judaism, Christianity and Islam, t. 1, Cambridge 1968
Wolfson H.A., Philo. Foundations of religious philosophy in Judaism, Christianity and Islam, t. 2, Cambridge 1968
Wolfson H.A., Religious Philosophy. A Group of Essays, Cambridge 1961
Wolski J., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1996
Wróblewski W., Arystokratyzm Platona, Warszawa – Poznań 1972
Wróblewski W., Le concept de arete chez Antisténe, w: Études de philologie classique, red. Z. Abramowiczówna, Toruń 1983, 79-101
Wróblewski W., Pojęcie arete w 2. poł. V wieku p.n.e.: Protagoras – Gorgiasz – Demokryt, Toruń 1979
Wróblewski W., Pojęcie aristos i arete w poematach Homera, „Eos” 60 (1972)
Wyszomirski S., Pojęcie arete w etyce Stoi Starszej i Średniej, Toruń 1997
Xenophon, Memorabilia
Zeller E. – Mondolfo R., La filozofia dei Greci nel suo sviluppo storico, t. 1, Firenze 1977
Zeller E. – Wellmann E., Die Philosophie der Griechen, Bd. 3, Leipzig 1923
Zeppi S., Studi sulla filosofia prosocratica, Firenze 1962
Zieliński T., Hellenizm i judaizm, t. 2, Warszawa 1927

Published
2010-07-15


Zgraja, B. (2010). Αρετη w przekazach przedchrześcijańskich. Zarys zagadnienia. Vox Patrum, 55, 767–787. https://doi.org/10.31743/vp.4367

Brunon Zgraja 
Uniwersytet Opolski



License

Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.