Przywódcy powstania Izauryjczyków w latach 492–498
Abstrakt
Uchwytnych w źródłach przywódców powstania izauryjskiego podzielić można z grubsza na dwie grupy. Pierwszą stanowili ci, którzy za Zenona zrobili karierę w centrum państwa, względnie sprawowali różne funkcje cywilne i wojskowe na terytorium Izaurii. To oni, jako ci, którzy stracili dotychczasowe pozycje i majątki, byli kołem zamachowym do powstańczego zrywu. Drugą grupę stanowili ci, którzy wypłynęli dopiero w związku z powstaniem, o których wcześniejszej karierze nic nie wiemy, ale z pewnością cieszący się pewnym autorytetem czy popularnością wśród Izauryjczyków. Oni poczuli się zapewne dotknięci represjami, podjętymi przez Anastazjusza i liczyli na to, cesarz ugnie się w obliczu powstania i przywróci Izaurii przywileje, którymi cieszyła się ona pod koniec rządów Zenona.
Słowa kluczowe:
cesarz Zenon, cesarz Anastazjusz, Izauria, powstanie Izauryjczyków, Longin z Kardali, Linginis, Konon, Atenodor, Longin z Selinus, IndesBibliografia
Capito, Isaurica, w: Fragmenta Historicorum Graecorum, ed. C. Müller, t. 4, Paris 1883, s. 133-134.
Codex Iustinianus, ed. P. Kreuger, Berolini 1954.
Constantinus Porphyrogenitus, De insidiis: Constantini Porphyrogeniti excerpta historica, t. 3: Excerpta de insidiis, ed. C. de Boor, Berlin 1905.
Evagrius Scholasticus, Historia ecclesiastica, w: The Ecclesiastical History of Evagrius with scholia, ed. J. Bidez – L. Parmentier, London 1898, tł. S. Kazikowski, Ewagriusz Scholastyk, Historia Kościoła, Warszawa 1990.
Ioannes Antiochenus, Fragmenta, w: Ioannis Antiocheni Fragmenta quae Supersunt Omnia, ed. S. Mariev, Berolini et Novi Eboraci 2008.
Ioannes Malalas, Chronographia, w: Ioannis Malalae chronographia, ed. J. Thurn, Berolini et Novi Eboraci 2000. (Crossref)
Ioannes Zonaras, Epitome historiarum, w: Ioannis Zonarae Epitome historiarum libri XIII-XVIII, ed. Th. Büttner-Wobst, Bonnae 1897.
Jordanes, Romana, w: Jordanes, Romana, ed. T. Mommsen, Monumenta Germaniae Historica. Auctores antiquissimi, t. 5/1, Berolini 1882, s. 1-52.
Marcellinus Comes, Chronicon, w: The Chronicle of Marcellinus, tł. B. Croke, Sydney 1995.
Procopius, De bello Gothico, w: Procopius. With English Translation by H.B. Dewing, t. 3-4: History of Wars, Books V–VII, London 1919-1924.
Suidae lexicon, w: Lexicographi graeci, t. 1: Suidae lexicon, ed. A. Adler, Lipsiaem 1928.
Theodorus Lector, Historia ecclestiastica, w: Theodor Anagnostes, Kirchengeschichte, ed. G.Ch. Hansen, Berlin 1995, tł. R. Kosiński – A. Szopa – K. Twardowska, Historie Kościoła Jana Diakrinomenosa i Teodora Lektora, Kraków 2019.
Theophanes, Chronographia, w: Theophanes, Chronographia, ed. C. de Boor, Lipsiae 1883.
Victor Tunnunensis, Chronicon: Victoris Tunnunensis Chronicon, w: Victoris Tunnunensis Chronicon cum reliquiis ex consularibus caesaragustanis et Iohannis Biclaren-sis Chronicon, ed. C. Cardelle de Hartmann, Turnhout 2001.
Begass Ch., Die Senatsaristokratie des oströmischen Reiches, ca. 457–518. Prosopographische sozialgeschichtliche Untersuchungen, München 2018. (Crossref)
Bielke K. – Mersich N., Phrygien und Pisidien, Wien 1990 (= Tabula Imperii Byzantini VII).
Brooks E.W., The Emperor Zeno and the Isaurians, „English Historical Review” 8 (1893) s. 209-238. (Crossref)
Burgess W.D., Isaurian Factions in the Reign of Zeno the Isaurian, „Latomus” 51 (1992) s. 874-880.
Bury J.B., History of the Later Roman Empire from the Death of Theodosius I. to the Death of Justinian, t. 1, New York 1958.
Capizzi C., L’Imperatore Anastasio I (491-518). Studio sulla sua vita, la sua opera e la sua personalita, Roma 1969.
Clauss M., Der magister officiorum in der Spätantike (4.-6. Jahrhundert). Das Amt und sein Einfluß auf die kaiserliche Politik, München 1980.
Crawford P., Roman Emperor Zeno. The Perils of Power Politics in Fifth-Century Constantinople, Yorkshire – Philadelphia 2019.
Croke B., Commentary, w: The Chronicle of Marcellinus, A Translation and Commentary (with a reproduction of Mommsen’ edition of the text) B. Croke, Sydney 1995, s. 53-139. (Crossref)
Downey G., A History of Antioch in Syria from Seleucus to the Arab Conquest, Princeton – New Jersey 1961. (Crossref)
Elton H., Illus and the Imperial Aristocracy under Zeno, „Byzantion” 70 (2000) s. 393-407.
Feld K., Barbarische Bürger: die Isaurier und das Römische Reich, Berlin 2005.
Filipczak P., Julian, prefekt Konstantynopola, w: Hortus historiae. Księga pamiątkowa ku czci profesora Józefa Wolskiego w setną rocznicę urodzin, red. E. Dąbrowa – M. Dzielska – M. Salamon – S. Sprawski, Kraków 2010, s. 667-683.
Frend W.H.C., The Rise of Monophysite Movement. Chapters in the History of Church in the Fifth and Sixth Centuries, Cambridge 1972.
Haarer F.K., Anastasius I. Politics and Empire in the Late Roman World, Cambridge 2006.
Hild F. – Hellenkemper H., Kilikien und Isaurien, Wien 1990, s. 307-308 (= Tabula
Imperii Byzantini V).
Jones A.H.M., The Later Roman Empire 284–602. A Social, Economic, and Administrative Survey, t. 1-2, Oxford 1986.
Kiel-Freytag A., Betrachtungen zur Usurpation des Illus und des Leontius (484–488 n. Chr.), „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 174 (2010) s. 291-301.
Kokoszko M., Descriptions of Personal Apperance In John Malalas’ Chronicle, Byzantina Lodziensia 2, Łódź 1998.
Kosiński R., The Emperor Zeno. Religion and Politics, Cracow 2010.
Kosiński R., Euphemios, Patriarch of Constantinople in the Years 490–496, „Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik” 62 (2012) s. 57-79. (Crossref)
Kulakovskij J., Istorija Vizantii, t. 1, London 1973.
Lee A.D., The Eastern Empire: Theodosius to Anastasius, w: The Cambridge Ancient History, t. 12, red. Av. Cameron – B. Ward-Perkins – M. Whitby, Cambridge 2000, s. 33-62. (Crossref)
Lenski N., Assimilation and Revolt in the Territory of Isauria, from the 1st Century to the 6th Century AD, „Journal of the Economic and Social History of the Orient” 42/2 (1999) s. 413-465. (Crossref)
Leszka M.B. – Leszka M.J., Longinus of Cardala. Leader of Isaurian Revolt (492–497), w: Within the Circle of Ancient Ideas and Virtues. Studies in Honour of Professor Maria Dzielska, ed. K. Twardowska – M. Salamon – S. Sprawski – M. Stachura – S. Turlej, Krakow 2014, s. 391-398.
Leszka M.J., Dzieje Longina, brata cesarza Zenona, w: Hortus historiae. Księga pamiątkowa ku czci profesora Józefa Wolskiego w setną rocznicę urodzin, red. E. Dąbrowa – M. Dzielska – M. Salamon – S. Sprawski, Kraków 2010, s. 651-665.
Leszka M.J., Illus Izauryjczyk wobec uzurpacji Bazyliskosa, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 80 (2005) s. 45-53.
Leszka M.J., Jan Kyrtos – pogromca Izauryjczyków, w: W kręgu antycznych politei. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Janowi Ilukowi, red. W. Gajewski – I. Milewski, Gdańsk 2017, s. 206-213.
Leszka M.J., John the Scythian – a Slayer of Usurpers and the Isaurians, „Studia Ceranea” 10 (2020) s. 383-397. (Crossref)
Leszka M.J., Kilka uwag na temat losów Illusa Izauryjczyka w latach 479-484, „Meander” 62 (2007) s. 99-107.
Leszka M.J. – Wierzbiński Sz., Komes Marcellin, vir clarissimus. Historyk i jego dzieło, Łódź 2021 (w przygotowaniu).
McCail R.C., P. Gr. Vindob. 29788C: hexameter encomium on an unnamed emperor, „Journal of Hellenic Studies” 98 (1974) s. 38-63. (Crossref)
Meier M., Anastasios I. Die Entstehung des Byzantinischen Reiches, Stuttgart 2009.
Martindale J.R., Prosopography of the Later Roman Empire, t. 2: A.D. 395–527, Cambridge 1980.
Martindale J., Prosopography of the Later Roman Empire, t. 3: A.D. 527–641, Cambridge 1992.
Pilhofer Ph., Das frühe Christentum im kilikisch-isaurischen Bergland. Die Christen der Kalykadnos-Region in den ersten fünf Jahrhunderten, Berlin – Boston 2018. (Crossref)
Robert J. – Robert L., Bulletin épigraphique [note critique], „Revue des Études Grecques” 87 (1974) s. 186-340. (Crossref)
Stein E., Histoire du Bas-Empire, t. 2: De la disparition de l’Empire d’Occident à la mort de Justinien (476-465), Paris – Bruxelles – Amsterdam 1949.
Treadgold W., A History of the Byzantine State and Society, Stanford 1997. (Crossref)
Twardowska K., Rzymski Wschód w latach 395-518, w: Świat rzymski w V wieku, red. R. Kosiński – K. Twardowska, Kraków 2010, s. 79-128.
Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0003-2643-4520
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
