Maryja w zwiastowaniu typem chrztu
Jan Witold Żelazny
Faculty of Theology, Pontifical University of John Paul II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-3653-0639
Abstrakt
W tradycji orientalnej pomiędzy sceną zwiastowania opisaną przez Łukasza a liturgią chrztu istnieje pełna symetria. Wynika to z jednej strony z odmiennych konotacji filologicznych w kręgu języka aramejskiego, z drugiej z innego teologicznego podejścia do samego chrztu. Temat narzucił strukturę artykułu. Wychodząc od analizy pojęcia ruḥā i ḥailā w ich filologicznym syryjskim znaczeniu, omówiono działania Ducha Świętego i Słowa w zwiastowaniu i chrzcie świętym. To pozwoliło na ukazanie koncepcji oczyszczenia i włączenia do ludu Bożego nowoochrzczonych, ukazując inny wymiar namaszczenia w czasie liturgii, jednocześnie wskazując na dalsze paralele. Ukazana została jedność dzieła odkupienia, w którym wszystkie elementy są ze sobą powiązane, a mariologia jest nierozerwanie związana ze zbawczym dziełem Chrystusa. Opierając się na dostępnych tłumaczeniach tekstów Ojców Syryjskich i współczesnych opracowań chrztu w liturgii orientalnej, artykuł ukazuje nieznany wymiar egzegezy sceny zwiastowania, jak i mariologii syryjskiej.
Słowa kluczowe:
Duch Święty, Zwiastowanie, chrzest, liturgia, namaszczenie, SyriaBibliografia
Codex liturgicus Ecclesiae Universae, t. 2, ed. G.L. Assemani, Romae 1749.
S. Martyrii, qui et Sahdona, quae super sunt omnia, ed. P. Bedjan, Paris – Leipzig 1902.
Constitutiones Apostolorum, tr. S. Kalinkowski, ed. A. Baron – H. Pietras, Kraków 2007.
Dionysius bar Salibi, Commentary in evangelia, ed. B. Vaschalde, CSCO113, syr. 60, Parisiis 1939.
Ephraem Syri, Hymni de ecclesia, tr. S. Brock, in: S. Brock, St Ephrem on Christ as light in Mary and in the Jordan: Hymni de Ecclesia 36, “Eastern Churches Review” 7/2 (1975) p. 137-144.
Evangelium Philippi, NHC II 3, 51, 29-86, 19, Nag Hammadi Codex II, 2-7, together with XIII 2*. Brit. Lib. Or. 4926 (1) and P. Oxy. 1, 654, 655, v. 1, ed. B. Layton et al., NHS 20, Leiden 1989, p. 142-215.
Ps-Dionysius Areopagita, De coelesti hierarchia. De ecclesiatica hierarchia. De mystica theologia. Epistule, ed. G. Heil – A.M. Ritter, Patristische Text und Studium 33, Berlin – New York 1991.
S. Ephraemi Syri Hymni et Sermones, v. 2, Mechliniae 1886.
Synodikon Orientale on recueil de synods nestoriens, ed. J.B. Chabot, Paris 1902.
Bettiolo P., Letteratura siriaca, in: Patrologia, v. 5, ed. A. di Berardino, Roma 2005, p. 415-493.
Brock S., Passover, Annunciation and Epiclesis: Some Remarks on the Term Aggen in the Syriac Versions of Lk. 1:35, “Novum Testamentum” 24/3 (1982) p. 222-233. (Crossref)
Brock S.P., Lo Spirito Santo nella tradizione battesimale siriaca, Roma 2019.
Harvey S.A., Femine imaginary for the divine: The Holy and Spirit, The Odes of Solomon and Early syriac Tradition, “St. Vladimir’s Theological Quarterly” 37/2-3 (1993) p. 111-139.
Macabasag N., Annunciation (Lk 1:26-38) in the Writings of Jacob of Serugh and Early Syriac Fathers, Moran Etho 34, Kerala 2015.
Myers S.E., Initiation by Anointing in Early Syriac-Speaking Christianity, “Studia Liturgica” 31 (2001) p. 150-170. (Crossref)
Potoczny M., Praxis i teologia chrztu w liturgicznej tradycji syro-orientalnej, „Łódzkie Studia Teologiczne” 26/2 (2017) p. 135-149.
Varghese B., Les onctions baptismales dans la tradition Syrienne, CSCO 512, sub. 82, Louvain 1989.
Faculty of Theology, Pontifical University of John Paul II https://orcid.org/0000-0003-3653-0639
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
