Wdowy w universum wczesnych chrześcijan – trzy perspektywy badawcze
Rafał Nakonieczny
Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0935-7706
Abstrakt
W niniejszym tekście przedstawione zostały wnioski z analizy metabadawczej tematu sytuacji wdowy w społeczności wczesnych chrześcijan. Temat ten badany jest współcześnie co najmniej w trzech perspektywach. Jest on bowiem nadal interesujący dla historyków badających rozwój gmin wczesnochrześcijańskich. Po drugie sytuacja kobiet (w tym wdów) stanowi bardzo interesujące pole badawcze dla autorów nurtu krytycznego (nie zawsze zdecydowanie feministycznego), którzy zastanawiają się nad możliwością alternatywnej rekonstrukcji stosunków społecznych. Założeniem tych badań bywa przyjęcie, iż wysoka pierwotnie pozycja kobiet w gminie chrześcijańskiej stopniowo ulegała umniejszeniu. Szczególny akcent postawiono jednak w tym studium na trzeci aspekt badawczy, jakim jest ukazanie sytuacji wdowy w świecie starożytnym (biblijnym, hellenistycznym, wczesnochrześcijańskim) jako impulsu do głębokiego namysłu nad naszym stosunkiem do jednostek ex definitione najsłabszych. Zaliczają się do nich – podobnie jak w przeszłości – samotne starsze kobiety (często owdowiałe). Liczne prace współczesne postulują podjęcie wysiłku, by nie dopuścić do ich marginalizacji i osamotnienia. Domaga się tego antropologia chrześcijańska i właściwie rozumiana cnota solidarności – bez wykluczania kogokolwiek. Jedną z możliwości realizacji takiego celu może być reaktywacja stanu wdów we współczesnych wspólnotach chrześcijańskich.
Słowa kluczowe:
wczesne chrześcijaństwo, historia społeczna, wdowyBibliografia
Barclay J.M.G., Early Christianity, Mission, and the Survival of the Poor in the Graeco-Roman World, „Teologisk Tidsskrift” 8 (2019) s. 243-253. (Crossref)
Biernath A., Missverstandene Gleichheit: die Frau in der frühen Kirche zwischen Charisma und Amt, Stuttgart 2005.
Butterfield M.L., Widows as Altar in Christian Texts of the Second and Third Centuries, w: https://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/37944984/BUTTERFIELD-DISSERTATION-2017.pdf?sequence=4&isAllowed=y (dostęp: 11.01.2021) (dissertation).
Daniélou J. – Marrou H.I., Historia Kościoła, t. 1, tł. M. Tarnowska, Warszawa 1986.
Degórski B., Wdowy w starożytności chrześcijańskiej i ich posługa w Kościele, „Vox Patrum” 42-43 (2002) s. 303-318. (Crossref)
Gryson R., The Ministry of Women in the Early Church, Collegeville 1976.
Hip-Flores Ch. Consecrated Widows. Altars of God: A Restored Ancient Vocation in the Catholic Church, „Logos” 22/1 (2019) s. 108-130. (Crossref)
Kaveny M.C., The Order of Widows. What the Early Church Can Teach Us about Older Women and Health Care, „Christian Bioethics” 11/1 (2005) s. 11-34. (Crossref)
Kraemer R. Shepard, Her Share of the Blessings. Women’s Religions among Pagans, Jews, and Christians in the Greco-Roman World, Oxford 1992.
Kraemer R. Shepard, Unreliable Witnesses Religion. Gender, and History in the Greco-Roman Mediterranean, Oxford 2011.
Lee D., The Ministry of Women in the New Testament. Reclaiming the Biblical Vision for Church Leadership, Ada 2021.
Moore L.M., Widow As the Altar of God. Retrieving Ancient Sources for Contemporary Discussions on Christian Discipleship, Marquette University 2019 (dissertation).
Nakonieczny R., Polskie interpretacje Ronalda Dworkina koncepcji zasad prawa. Krytyka i recepcja, Poznań 2021.
Piechowiak M., Godność i równość jako podstawy sprawiedliwości. Z perspektywy międzynarodowej ochrony praw człowieka, „Toruński Rocznik Praw Człowieka i Pokoju” 1 (1992) s. 37-48.
Osiek C., The Widow as Altar. The Rise and Fall of a Symbol, „The Second Century” 3/3 (1983) s. 159-169.
Rohde J., Urchristliche und frühkatholische Ämter, Berlin 1976.
Standhartinger A., Mehr als „nutzlos, geschwätzig und neugierig” (1 Tim 5,13). Religiöse Frauentraditionen am Beispiel der Witwen im antiken Judentum und entstehenden Christentum, w: Zwischen Vernunft und Gefühl. Weibliche Religiosität von der Antike bis heute, red. Chr. Bertelsmeier-Kierst, Frankfurt 2010, s. 11-25.
Starowieyski M., Nowe polskie teksty ku czci św. Tekli, „Warszawskie Studia Teologiczne” 22/2 (2009) s. 75-81.
Stark R., Reconstructing the rise of Christianity. The role of women. „Sociology of Religion” 56/3 (1995) s. 229-244. (Crossref)
Thurston Bowman B., The Widows. A Women’s Ministry in the Early Church, Minneapolis 1989.
Zimmermann A.F., Die urchristlichen Lehrer. Studien zum Tradantenkreis der „Didaskaloi” im frühen Urchristentum, Tübingen 1984.
Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań https://orcid.org/0000-0002-0935-7706
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
