Herchenefreda. Trzy listy do syna Dezyderego
Małgorzata Chudzikowska-Wołoszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5631-7259
Abstrakt
Prezentowany tekst zawiera przekład trzech listów, które w pierwszej połowie VII w. merowińska arystokratka Herchenefreda napisała do swojego syna Dezyderego, wpływowego możnego i przyszłego biskupa Cahors. Przekład poprzedzony został wstępem, w którym czytelnik odnajdzie szkicowo zarysowany kontekst epoki, informacje na temat życia Herchenefredy oraz Dezyderego, a także tematykę poszczególnych listów. Korespondencja merowińskiej arystokratki ostatecznie znalazła się w anonimowych dziejach świętego Dezyderego i w ten sposób także ocalała od zapomnienia. Niekwestionowanie ubogaca ona zasobną merowińską tradycję epistolarną. Przede wszystkim z uwagi na samą autorkę – świecką możną - która w tak przeważającym gronie współczesnych jej męskich twórców pretenduje do miana rara avis. Zwraca uwagę także osobisty i emocjonalny ton omawianej matczynej korespondencji. Listy są ważnym świadectwem wczesnośredniowiecznych relacji rodzicielskich, statusu szlachetnie urodzonych matron, ich wykształcenia oraz powinności względem rodu, męża, synów i wreszcie także całej chrześcijańskiej wspólnoty.
Słowa kluczowe:
Herchenefreda,, pareneza wczesnośredniowieczna, edukacja w Państwie Franków, listy merowińskie, epoka merowińska, święty Dezydery z CahorsBibliografia
Baker D., Medieval Women, Studies in church history, Oxford 1978.
Beach A.L., Vices from a Distant Land: Fragments of a Twelfth-Century Nuns Letter Collection, „Speculum” 77 (2002), 34-54. (Crossref)
Bertini F., Heloise und ihre Schwestern. Acht Frauenporträts aus dem Mittelalter, München 1991
Brunhölzl F., Geschichte der lateinischen Literatur des Mittelalters 1, München 1975.
Cherewatuk K., Speculum matris: Dhuoda’s Manual, „Florilegium” 10 (1988-91), 49-63. (Crossref)
Claussen M.A., Fathers of Power and Mother of Authority: Dhuoda and the Liber maualis, „French Historical Studies” 19/3 (1996), 785-809. (Crossref)
Diefenbach S., Müller G.M., Gallien in Spätantike und Frühmittelalter: Kulturgeschichte einer Region, Berlin-Boston 2013. (Crossref)
Diepgen P., Frau und Frauenheilkunde in der Kultur des Mittelalters, Stuttgart 1963.
Dronke P., Women Writers of the Middle Ages, Cambridge 1984
Duckett E.S., Women and their Letters in the Early Middle Ages, Baltimore 1965.
Epistolae Brunchildis reginae, w: Epistolae Austrasicae, MGH, Epp. 3, ed. E. Dümmler, Berlin 1892, ep. 26, 27, 29, 30, 44, 139-141, 150.
Feros Ruys J., Mater Litterata: Considerations of Maternity and Latinity in the Post-Medieval Reception of Dhuoda’s Liber Manualis, „New Medieval Literatures” 10 (2008), 191-220. (Crossref)
J. Feros Ruys, Peter Abelard’s Carmen ad Astralabium and Medieval Parent-Child Didactic Texts, w: Childhood in the Middle Ages and the Renaissance, ed. A. Classen, Berlin-Boston 2005, 203-227. (Crossref)
Hozeski B.W., Herchenefreda, w: An Encyclopedia of Continental Women Writers, ed. K. M. Wilson, t. 1, New York-London 1991, 550-551.
Nelson J.L., The Wary Widow w: Property and Power inn the Early Middle Ages, ed. W. Davies, P. Fouacre, Cambridge 2010, 82-113. (Crossref)
Nelson J.L., Women and the Word in the Early Middle Ages, „Studies in Church History” 27 (1990), 53-78. (Crossref)
Pieniądz A., Rola kobiet w budowaniu tożsamości rodzinnych i rodowych we wczesnym średniowieczu (VIII-X w.), w: Symboliczne i realne podstawy tożsamości społecznej w średniowieczu, red. S. Gawlas, P. Żmudzki, Warszawa 2017, 407-426. (Crossref)
Riché P., Edukacja i kultura w Europie zachodniej VI-VIII w., tłum. M. Radożycka-Paoletti, Warszawa 1995.
Rosenthal J.T., Medieval women and the sources of medieval history, Athens 1990.
Serejski M.H., Idea Imperium Romanum w Galii merowińskiej w VI stuleciu, „Przegląd Historyczny” 25 (1925), 261-314.
Strzelczyk J., Pióro w wątłych dłoniach. O twórczości kobiet w dawnych wiekach, Warszawa 2007.
Thiébaux M., The writings of medieval women: An anthology, wyd. II, New York-London 1994.
Thiebaux M., Introduction, w: Dhuoda, Handbook for her Warrior Son, Liber manualis, red. i tłum. M. Thiebaux, Cambridge 1998, 1-39.
Tyrell A., Merovingian Letters and Letter Writers, Publications of the Journal of Medieval Latin 12, Turnhout 2019. (Crossref)
Vita Desiderii Cadurcae urbis episcopi, MGH, SS rer. Merov. 4, red. B. Krusch, Hannover 1902, 547-602.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn https://orcid.org/0000-0001-5631-7259
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
