Struktura organizacyjna klasztoru tarnateńskiego
Bogdan Stanisław Czyżewski
Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-6040-5523
Abstrakt
Ciekawym i mało znanym pismem wczesnochrześcijańskim jest Reguła Tarnateńska. Najprawdopodobniej klasztor, dla którego ona powstała, leżał w południowo-wschodniej Galii, samą zaś Regułę datuje się na VI wiek. Przedmiotem badań jest struktura organizacyjna klasztoru, czyli pełnione w nim funkcje przez poszczególnych mnichów i zakres ich zadań. Najważniejszą osobą w tej wspólnocie był opat, odpowiadał przed Bogiem i ludźmi za funkcjonowanie całego klasztoru, zarówno pod względem duchowym jak i organizacyjnym. Istotne zadania należały również do przeora. Niektóre z nich dzielił z opatem, jak chociażby kontrolowanie i dyscyplinowanie mnichów. Przeor weryfikował też powody, którymi kierowali się kandydaci pragnący podjąć życie zakonne. Byli też w klasztorze seniores (starsi), którzy między innymi sprawowali duchową opiekę nad kandydatami do klasztoru. Spotykamy w klasztorze Tarnateńskim również szafarza, bibliotekarza, ogrodnika, magazynierów, którzy dbali o gospodarcze zaplecze wspólnoty. Reguła wymienia także typowo rolnicze zadania mnichów należące do oracza, żniwiarza, uprawiających winnicę i pasterzy.
Słowa kluczowe:
reguła, mnich, opat, funkcja, klasztorBibliografia
Aurelianus Arelatensis, Regula ad virgines, ed. A. Schmidt, „Studia Monastica” 17 (1975) s. 237-256, tł. B. Spieralska, Reguła dla mnichów św. Aureliana, w: Zachodnie reguły monastyczne, ŹM 50, Tyniec 2013, s. 493-512.
Pachomiana latina, ed. A. Boon, Louvain 1932, s. 169-182, tł. A. Bober – W. Miliszkiewicz – M. Starowieyski, Pachomiana latina, ŹM 11, Kraków 1996.
Caesarius Arelatensis, Regula virginum aliaque opuscula ad sanctimoniales directa, ed. G. Morin, Bonn 1933, SCh 345, Paris 1988, tł. M. Borkowska, Cezary z Arles, Pisma monastyczne, ŹM 2, Kraków 1994, s. 56-82.
Cassianus, De institutis coenobiorum et De octo principalium vitiorum remediis libri XII, ed. J.-C. Guy, SCh 109, Paris 2011.
Regula monasterii Tarnatensis. Text, sources et datation, ed. Villegas F., „Revue Bénédictine” 84 (1974) s. 7-76, tł. B. Spieralska, Reguła klasztoru Tarnateńskiego, w: Zachodnie reguły monastyczne, ŹM 50, Tyniec 2013, s. 569-593.
Delsalle L.-R., Comparaison, datation, localisation relatives des règles monastiques de Saint Césaire d’Arles, Saint Ferréol d’Uzès et de la Regula Tarnatensis Monasterii, „Augustiana” 11 (1986) s. 5-26.
Godfrey A.W., The Rule of Tarn, „Monastic Studies” 17 (1961) s. 219-240.
Holzherr G., Regula Ferrioli, Einsiedeln 1961.
Słownik łacińsko-polski, t. 1, red. M. Plezia, Warszawa 1959.
Starowieyski M., Reguła Tarnateńska. Wstęp, w: Zachodnie reguły monastyczne, ŹM 50, Tyniec 2013, s. 565-568.
Vogüé A. de, Histoire littéraire du mouvement monastique dans l’antiquité. Première partie. Le monachisme latin, t. 9, Paris 2004.
Vogüé A. de, Comment les moines dormiront?, „Studia Monastica” 7 (1965) s. 25-62
Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań https://orcid.org/0000-0002-6040-5523
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
