Cardinal Virtues in the Basil of Caesarea’s Writings. Philological and Historical Aspect
Piotr Kochanek
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-9702-548X
Abstract
The four cardinal virtues (prudence, moderation, justice and bravery) are frequently mentioned in the writings by the Bishop of Caesarea. Basil, as a theologian, writes about them in the context of Christian ethic and moral principles. The cardinal virtues are to help human beings achieve salvation, which is the main aim in the life of every confessor of Christ. Thus, one can say that these virtues are christocentrically directed. Basil based his analyses mainly on the ethical ideas of Plato, Aristotle and Plotinus. However, as a Christian intellectual, h4e went far beyond the scheme of these four virtues suggested by the Greek thinkers. The article consists of two parts. The first part contains mainly bibliographical information on the meaning of two notions: ἀρετή and virtus. The second part is the analysis of cardinal virtues in Basil’s writings and connections of Bishop of Caesarea’s aretology with Greek philosophy. Also here a lot of space is devoted to bibliographical information contained in the footnotes. In this way the article fulfils two functions: on one hand it gives the reader a useful bibliography, while on the other it presents the idea of cardinal virtues on the basis of the writings by Basil of Caesarea.
Keywords:
cardinal virtues, Basil of Caesarea, Plato, Aristotle, PlotinusReferences
Aristoteles, Ethica Nicomachea, ed. E. Bekker, in: Aristoteles graece, v. 2, ed. E. Bekker, Berolini 1831, p. 1094 a 1-1181 b 23.
Basilius Caesariensis, Adversus Eunomium, v. 1-2, tr. B. Sesboüé, SCh 299 and 395, Paris 1982-1983 (= PG 29, 497A-773A).
Basilius Caesariensis, Commentarius in Isaiam prophetam (dubium), PG 30, 117A-668C.
Basilius Caesariensis, Epistulae, tr. Y. Courtonne, t. 1-3, Paris 1957-1966 (= PG 32, 220A-1112D).
Basilius Caesariensis, Homilia: Ad adolescentes, tr. F. Boulanger, Paris 1935 (= PG 31, 564C-589A).
Basilius Caesariensis, Homilia: Attende tibi ipsi, PG 31, 197C-217B.
Basilius Caesariensis, Homilia de gratiarum actione, PG 31, 217B-237A.
Basilius Caesariensis, Homilia: “Destruam horrea mea”, PG 31, 261A-277C.
Basilius Caesariensis, Homiliae in Hexaemeron, tr. S. Giet, SCh 26bis, Paris 1968 (= PG 29, 4A-208C).
Basilius Caesariensis, Homilia in Psalmum I, PG 29, 209A-228B.
Basilius Caesariensis, Homilia in Psalmum VII, PG 29, 228C-249D.
Basilius Caesariensis, Homilia in Psalmum XXIX, PG 29, 305B-324A.
Basilius Caesariensis, Homilia in Psalmum XXXIII, PG 29, 349B-385C.
Basilius Caesariensis, Homilia in Psalmum XXXVII, PG 30, 81C-104A.
Basilius Caesariensis, Homilia in Psalmum XLIV, PG 29, 388A-413D.
Basilius Caesariensis, Homilia in Psalmum XLV, PG 29, 416A-432A.
Basilius Caesariensis, Homilia: Quod Deus non est auctor malorum, PG 31, 329A-353A.
Basilius Caesariensis, Homilia I de jejunio, PG 31, 164A-184C.
Basilius Caesariensis, Homilia I in Psalmum XIV, PG 29, 249D-264C.
Basilius Caesariensis, Homilia X: Adversus eos qui irascuntur, PG 31, 353A-372B.
Basilius Caesariensis, Homilia XII: In principium Proverbiorum, PG 31, 385C-424A.
Basilius Caesariensis, Homilia XIII: Exhortatoria ad sanctum baptisma, PG 31, 424A-444C.
Basilius Caesariensis, Homilia XVIII: In Gordium martyrem, PG 31, 489B-508A.
Basilius Caesariensis, Homilia XIX: In sanctos quadraginta martyres, PG 31, 508A-525A.
Basilius Caesariensis, De hominis structura. Oratio II, PG 30, 37D-61C.
Basilius Caesariensis, Praevia institutio ascetica, PG 31, 620A-625B.
Basilius Caesariensis, Regulae brevius tractatae, PG 31, 1080A-1305B.
Basilius Caesariensis, Regulae fusius tractatae, PG 31, 889A-1052C.
Plotinus, Enneades I-III, in: Plotinus, Opera, v. 1: Porphyrii Vita Plotini, Enneades I-III, ed. P. Henry – H.-R. Schwyzer, Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Oxonii 1964, p. 39-382.
Andreia. Studies in Manliness and Courage in Classical Antiquity, ed. R.M. Rosen – I. Sluiter, Mnemosyne. Bibliotheca Classica Batavia. Supplementum 238, Leiden – Boston 2003.
Armstrong A.H. – Markus R.A., Wiara chrześcijańska a filozofia grecka, tr. H. Bednarek, Warszawa 1964.
Atkins A.W.H., Merit and Responsibility: A Study in Greek Values, Oxford 1960.
Atkins A.W.H., Moral Values and Political Behaviour in Ancient Greece from Homer to the End of the Fifth Century, New York 1972.
Aubenque P., La prudence chez Aristote, Bibliothèque de Philosophie Contemporaine, Paris 1963.
Aubert J.-M., Vertus, in: Dictionnaire de Spiritualité Ascétique et Mystique, v. 16: Ubald d’Alençon – Zypaeus, ed. M. Viller – A. Derville, Paris 1994, c. 485-497.
Aujac G., Sur la definition d’aretē, “Revue des Études Grecques” 82 (1969) p. 390-403. (Crossref)
Baldy J.Ch., Arete I, in: Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, v. 2/1: Aphrodisias – Athena, Zürich – München 1984, p. 581-582.
Balmaceda C., “Virtus Romana” en el siglo I a.C., “Gerión” 25/1 (2007) p. 285-303.
Balmaceda C., Virtus Romana: Politics and Morality in the Roman Historians, Studies in the History of Greece and Rome, Chapel Hill 2017. (Crossref)
Barbotin M., La connaissance de Dieu chez saint Basile de Césarée: source chrétiennes et profanes de la doctrine, Paris 1945.
Beeretz L.F., Aretē im Denken der Vorsokratiker. Ein Beitrag zum “Lexikon der Vorsokratiker”, “Philosophia” 6-7 (1975-1976) p. 157-176.
Becker M., Die Kardinaltugenden bei Cicero und Ambrosius: De Officiis, Chrêsis 4, Basel 1994.
Borok H., “Prudentia” oder “sapientia”?: ein Beitrag zur Reception der ersten platonischen Kardinaltugend in die christliche Ethik, “Theologie und Glaube” 75/4 (1985) p. 435-446 (= Ethik der Tugenden: menschliche Grundhaltungen als unverzichtbarer Bestandteil moralischen Handelns, Festschrift für Joachim Piegsa zum 70. Geburtstag, ed. C. Breuer, Moraltheologische Studien. Systematische Abteilung 26, St. Ottilien 2000, p. 489-499).
Bouyer L., Le problème du mal dans le christianisme antique, “Dieu Vivant” 6 (1946) p. 17-42.
Brown L., What is “the mean relative to us” in Aristotle’s “Ethics”, “Phronesis” 42/1 (1997) p. 77-93. (Crossref)
Budzanowska D., Cztery cnoty władcy w “De clementia” Seneki Młodszego, Florilegium 2, Warszawa 2013.
Butaye D., L’idéal de l’areté dans les tragedies de Sophocle, “Les Études Classiques” 32/2 (1964) p. 337-355.
Büchner K., Altrömische und Horazische Virtus, “Die Antike” 15 (1939) p. 145-164 (= K. Büchner, Studien zur römischen Literatur, v. 3, Wiesbaden 1962, p. 1-22).
Bzdak R. – Podrez E., O potrzebie cnót, czy o potrzebie etyki, “Studia Philosophiae Christinae” 31/2 (1995) p. 77-90.
Carr D., The Cardinal Virtues and Platon’s Moral Psychology, “The Philosophical Quarterly” 38/1 (1988) p. 186-200. (Crossref)
Carramiñana Pérez A., Breve análisis de una virtud homérica: la arete, in: Dōrōi syn oligōi. Homenaje a Jose Alsina de sus discípulos en el décimo aniversario de su cátedra en la Universidad de Barcelona, ed. C. Miralles, Barcelona 1969, p. 19-33.
Cavalcanti E., Dall’etica classica all’etica cristiana: il commento al prologo del libro dei Proverbi di Basilio di Cesarea, “Studi e Materiali di Storia delle Religioni” 56/1-2 (1990) p. 353-378 (= Leggere i padre dopo il concilio: studi di letteratura cristiana antica di E. Cavalcanti, ed. A. D’Anna – C. Lo Cicero – C. Noce, SEA 153, Roma 2017, p. 315-340).
Cavalcanti E., Etica cristiana nei secoli III e IV: principali elementi di strutturazione, in: L’etica cristiana nei secoli III e IV: eredità e confronti, XXIV Incontro di Studiosi dell’Antichità Cristiana (Roma, 4-6 maggio 1995), Studia Ephemeridis “Augustinianum” 53, Roma 1996, p. 11-38 (= Leggere i padre dopo il concilio: studi di letteratura cristiana antica di E. Cavalcanti, ed. A. D’Anna – C. Lo Cicero – C. Noce, SEA 153, Roma 2017, p. 451-480).
Clavis Patrum Graecorum, v. 2: Ab Athanasio ad Chrysostomum, ed. M. Geerard – J. Noret, Turnhout 1974.
Courtonne Y., Saint Basile et l’hellénisme: Étude sur la rencontre de la pensée chrétienne avec la sagesse antique dans l’Hexaméron de Basile le Grand, Paris 1934.
Curzer H.J., Aristotle and the Virtues, Oxford 2012. (Crossref)
Cyrklaff R. – Wichrowicz J., Aretologia, in: Encyklopedia katolicka, v. 1: A i Ω – Baptyści, ed. F. Gryglewicz – R. Łukaszyk – Z. Sułowski, Lublin 1973, c. 903-905.
Czerwińska J., Koncepcja arete w ujęciu sofistów i Tukidydesa, “Meander” 41/6 (1986) p. 211-223.
Daubercies P., Vertu, in: Catholicisme hier, aujourd’hui, demain, v. 15: Tintoret – Zwingli, ed. G. Jacquement – G.-H. Baudry – G. Mathon, Paris 2000, c. 929-951.
Eisenhut W., Virtus Romana: ihre Stellung im römischen Wertsystem, Studia et Testimonia Antiqua 13, München 1973.
Eisenhut W., Virtus, in: Real-Encyklopädie der klassischen Altertumswissenschaft, Supplementband XIV: Aelius bis Zone, ed. K. Ziegler – H. Gärtner, München 1974, c. 896, 49-910, 31.
Elm R., Klugheit und Erfahrung bei Aristoteles, Paderborn 1996.
Fears R., The Cult of Virtues and Roman Imperial Ideology, in: Aufstieg und Niedergang der römischen Welt, v. 17/2: Religion, ed. W. Haase, Berlin – New York 1981, p. 827-948. (Crossref)
Feger R., Virtus bei Tacitus, Freiburg im Breisgau 1944.
Forbis E., Municipal Virtues in the Roman Empire. The Evidence of Italian Honorary Inscriptions, Stuttgart – Leipzig 1996. (Crossref)
Forschner M., Tugend I: Philosophisch, in: Lexikon für Theologie und Kirche, v. 10: Thomaschriften bis Žytomyr, ed. W. Kasper, Freiburg – Basel – Wien 2006, c. 293-296.
Frenkian A.M., La notion d’aretē et l’éthique d’Aristote, “Helikon” 1 (1961) p. 439-448.
Gigon O., Arete, in: Lexikon der Alten Welt, Zürich – Stuttgart 1965, c. 292.
Gigon O., Ethic, in: Lexikon der Alten Welt, Zürich – Stuttgart 1965, c. 880-886.
Gigon O., Die Wege zur aretē bei Platon und Aristoteles, “Museum Helveticum” 42 (1985) p. 133-150.
Gondek M.J., “Partes integrales” jako podstawa tłumaczenia cnoty roztropności w tradycji perypatetyckiej, “Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 59/1 (2016) p. 41-57.
Grzybowski J., Obywatelskość i cnota – niepodważalny związek polityki i etyki w starożytnej Grecji, “Kwartalnik Filozoficzny” 43/4 (2015) p. 125-149.
Haas H., Virtus Tacitea, “Gymnasium” 49/5-6 (1938) p. 163-180.
Hadot P., Plotin ou la simplicité du regard, La Recherche de l’Absolu 10, Paris 1963.
Hand V., Augustin und das klassisch römische Selbstverständnis. Eine Untersuchung über Gloria, Virtus, Iustitia und Res Publica in “De civitate Dei”, Hamburger Philologische Studien 13, Hamburg 1970.
Hardie W.F.R., Aristotle’s Doctrine that Virtue is a “Mean”, “Proceedings of the Aristotelian Society” N.S. 65 (1964-1965) p. 183-204. (Crossref)
Hatzichronoglou L., Theognis and Arete, in: Human Virtue and Human Excellence, ed. A.W.H. Adkins, New York – San Francisco 1991, p. 17-44.
Heza E., Kryzys arystokratycznego pojęcia “aretē”. Z badań nad historią myśli greckiej, “Etyka” 10 (1972) p. 61-85. (Crossref)
Holder A., Saint Basil the Great on Secular Education and Christian Virtue, “Religious Education” 87/3 (1992) p. 395-415. (Crossref)
Hooker J.T., Charis and aretē in Thucydides, “Hermes” 102/2 (1974) p. 164-169.
Horn F.W., Paulus und die Kardinaltugenden, in: Paulus – Werk und Wirkung: Festschrift für Andreas Lindemann zum 70. Geburtstag, ed. P.-G. Klumbies – D.S. du Toit, Tübingen 2013, p. 351-370.
Horner A.E., Ancient Values: Aretē and Virtus, Ann Arbor 1975.
Humbertclaude P., La doctrine ascétique de saint Basile de Césarée, Études de Théologie Historiques, Paris 1932.
Hutchinson D.S., The Virtues of Aristotle, London – New York 1986.
Irwin T., Cnoty w filozofii greckiej, in: Etyka i charakter, tr. J. Jaśtal, Kraków 2004, p. 65-84.
Jaśtal J., Arystoteles o sprawiedliwości, in: Czy sprawiedliwość jest możliwa?, ed. D. Probucka, Kraków 2008, p. 139-145.
Jaśtal J., Natura cnoty. Problematyka emocji w neoarystotelesowskiej etyce cnót, Kraków 2009.
Johnson P.D., Virtus: Transition from Classical Latin to the “De civitate Dei”, “Augustinian Studies” 6 (1975) p. 117-124. (Crossref)
Kaoka K., Aretologia Dydyma Aleksandryjskiego, Dissertation, Catholic University of Lublin 2014 (cf. “Roczniki Teologiczne” 63/4 (2016) p. 137-141). (Crossref)
Konstantinou E., Die Tugendlehre Gregors von Nyssa im Verhältniszu der antik-philosophischen und jüdischchristlichen Tradition, Das östliche Christentum N.F. 17, Würzburg 1966.
Korpanty J., De virtutis notione Sallustiana, “Eos” 62/2 (1974) p. 255-265.
Korpanty J., Studia nad łacińską terminologią polityczno-socjalną okresu republiki rzymskiej, Prace Komisji Filologii Klasycznej. Oddział w Krakowie 15, Kraków 1976.
Krąpiec M.A., Dlaczego zło. Rozważania filozoficzne, Biblioteka “Więzi”, Kraków 1962.
Krämer H.J., Arete bei Platon und Aristoteles: zum Wesen und zur Geschichte der Platonischen Ontologie, Abhandlungen der Heidelberger Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-HistorischeKlasse 1959/6, Heidelberg 1959.
Krokiewicz A., Nauka Plotyna, “Meander” 4/1-2 (1949) p. 23-49.
Krokiewicz A., Moralność Homera i etyka Hezjoda, Warszawa 1959.
Krokiewicz A., Arystoteles, Pirron i Plotyn, Warszawa 1974.
Krokiewicz A., Stoicyzm, “Meander” 33/5 (1976) p. 229-242.
Kube J., Technē und Aretē: sophistisches und Platonisches Tugendwissen, Quellen und Studien zur Geschichte der Philosophie 12, Berlin 1969. (Crossref)
Kunsemüller O., Die Herkunft der Platonischen Kardinaltugenden, Erlangen 1935.
Lange E., Die Bedeutung von aretē bei Thukydides, “Jahrbücher für Classische Philologie” 38/145 (1892) p. 827-840.
Lech M., Znaczenie antycznej literatury greckiej w edukacji młodych chrześcijan (na podstawie “Mowy do młodych” Bazylego Wielkiego), “Meander” 52/2 (1997) p. 141-153.
Leemans J., Preaching Christian Virtue. Basil of Caesarea’s Panegyrical Sermon on Julitta, in: Virtutis imago. Studies on the Conceptualisation and Transformation of an Ancient Ideal, ed. G. Partoens – G. Roskam – T. Van Houdt, Collection d’Études Classiques 19, Louvain – Namur 2004, p. 259-284.
Leggere i padre dopo il concilio: studi di letteratura cristiana antica di E. Cavalcanti, ed. A. D’Anna – C. Lo Cicero – C. Noce, Studia Ephemeridis “Augustinianum” 153, Roma 2017.
Liebers G., Virtus bei Cicero, Dresden 1942.
Longosz S., Wstęp i komentarz, in: Święty Bazyli Wielki – “Do młodzieńców o korzyściach z czytania książek pogańskich”, tr. R. Andrzejewski, “Vox Patrum” 57 (2012) p. 895-904. (Crossref)
Ludwig I., Quae fuerit vocis aretē vis ac natura ante Demosthenis exitum, Lipsiae 1906.
MacDowell D., Aretē and Generosity, “Mnemosyne” 4 series, 16/2 (1963) p. 127-134. (Crossref)
MacIntyre A.C., Dziedzictwo cnoty: studium z teorii moralności, tr. A. Chmielewski, Biblioteka Współczesnych Filozofów, Warszawa 1996.
Małunowiczówna L., Stosunek wczesnego chrześcijaństwa do kultury i filozofii pogańskiej, “Ateneum Kapłańskie” 71/93 (1979) p. 3-15.
Martínez García J.A., Virtud (areté) y vocación a ser persona en la tradición clásica griega, “Facies Domini” 1 (2009) p. 217-232.
Mähl S., Quadriga virtutum. Die Kardinaltugenden in der Geistesgeschichte der Karolingerzeit, Beihefte zum Archiv für Kulturgeschichte 9, Köln 1969.
McDonnell M.A., Roman Manliness: Virtus and the Roman Republic, New York 2009.
Melo A., A areté helénica nos jogos olímpicos, “Revista Portuguesa de Filosofia” 52/1-4 (1996) p. 523-537.
Michel A., Vertu, in: Dictionnaire de Théologie Catholique, v. 15/2: Trinité – Zwinglianisme, ed. A. Vacant – E. Mangenot – E. Amann, Paris 1950, c. 2739-2799.
Motte A., L’invention de la phronèsis par Démocrite, in: Le jugement pratique. Autour de la notion de phronèsis, ed. D. Lorries – L. Rizzerio, Paris 2008, p. 75-104.
Narewska I., Chrześcijański proces formacyjny na podstawie wybranych pism Ojców Kościoła, “Studia Elbląskie” 20 (2019) p. 394-396.
Nascimento A.A., “Aretê” Sofística, uma Forma do Humanismo Grego, “Euphrosyne” 5 (1972) p. 121-159. (Crossref)
North H., Sophrosyne. Self-Knowledge and Self-Restraint in Greek Literature, Ithaca – New York 1966.
Olejnik S., Cnota chrześcijańska: struktura i rozwój cnotliwego życia, “Studia Theologica Varsaviensia” 13/1 (1975) p. 43-75.
Omme A.N. van, “Virtus”: een semantiese Studie, Utrecht 1946.
Ossowska M., Etos rycerski i jego odmiany, Logos, Warszawa 1986.
Pańpuch Z., Areté, in: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 1: A-B, ed. A. Krąpiec – A. Maryniarczyk – P. Jaroszyński, Lublin 2000, p. 318-325.
Pańpuch Z., Cnoty i wady, in: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 2: C-D, ed. A. Krąpiec – A. Maryniarczyk – P. Jaroszyński, Lublin 2001, c. 216-231.
Pańpuch Z., Początki rozumienia autorytetu w starożytności, “Człowiek w Kulturze” 22 (2011-2012) p. 167-206.
Pańpuch Z., Szczęście a polityka: aretologiczne podstawy politologii Platona i Arystotelesa, Scripta Philosophiae Classicae, Lublin 2015.
Pańpuch Z., Aretologia Arystotelesa – podstawą budowania etyki i polityki, in: O metafizyce Arystotelesa. U podstaw filozofowania realistycznego, red. A. Maryniarczyk – N. Kunat – Z. Pańpuch, Zadania Współczesnej Metafizyki 19, Lublin 2017, p. 317‑327.
Porter J., Tugend, in: Theologische Realenzyklopädie, v. 34: Trappisten/Trappistinnen – Vernunft II, ed. G. Müller – H, Balz – G. Krause, Berlin – New York 2002, p. 184‑197.
Préaux J., Les quatre vertus païennes et chrétiennes: apothéose et ascension, in: Hommages à Marcel Renard, v. 1: Langues, littératures, droit, ed. J. Bibauw, Collection Latomus 101, Bruxelles 1969, p. 639-657.
Renger F., Tugend, in: Der Neue Pauly, v. 12/1: Tam – Vel, Stuttgart – Weimer 2002, c. 894-896.
Rusu E., Justice et charité chez saint Basile le Grand, thèse de 3e cycle [Strasburg] 1985.
Sarsila J., Some Aspects of the Concept of “Virtus” in Roman Literature until Livy, Studia Philologica Jyväskyläensia 16, Jyväskyla 1982.
Scazzoso P., L’umanesimo di Basilio, “Augustinianum” 12/2 (1972) p. 391-405. (Crossref)
Schilling H., Das Ethos der Mesotes: Eine Studie zur Nikomachischen Ethik des Aristoteles, Abhandlungen zur Philosophie und ihrer Geschichte 22, Tübingen 1930.
Schofield M., Republican Virtues, in: A Companion to Greek and Roman Political Thought, ed. R.K. Balot, Malden – Oxford 2009, p. 199-213. (Crossref)
Schofield M., Cardinal Virtues: A Contested Socratic Inheritance, in: Plato and the Stoics, ed. A.G. Long, Cambridge 2013, p. 11-28. (Crossref)
Shear Th.L., The Influence of Plato on Saint Basil, Baltimore 1906.
Siniscalco P., Człowiek wobec świata: Aspekty religijne, etyczne i społeczne u pisarzy chrześcijańskich IV wieku, tr. E. Zwolski, “Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 27/4 (1980) p. 167-178.
Sinko T., Doskonały Grek i Rzymianin, Grecja i Rzym 3, Lwów 1939.
Sowa J., Czy przyjaźń jest cnotą? (Philia i arete u Platona i Arystotelesa), “Meander” 54/2 (1999) p. 125-133.
Sowa J., Między Erosem a Arete: przyjaźń w etyce Platona i Arystotelesa, Łódź 2009.
Spanneut M., Le stoïcisme des Pères de l’Église: de Clément de Rome à Clément d’Alexandrie, Paris 1957.
Spicq C., Note de lexicographie: aretē, “Revue Biblique” 89/2 (1982) p. 161-176.
Stawecka K., Spuren der philosophischen Virtus in den Komödien von Plautus, “Eos” 57/2 (1967-1968) p. 211-218.
Stawecka K., Virtus jako ideał życiowy w piśmiennictwie przedcycerońskim, “Roczniki Humanistyczne” 16/3 (1968) p. 73-92.
Steinmeyer H., Der Virtus-Begriff bei Cicero und Seneca, “Die altsprachliche Unterricht” 17 (1974) p. 50-59.
Swoboda A., Stoicka koncepcja cnoty, “Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” 12 (1988) p. 31-41.
Szablewska E., “Mowa do młodych” św. Bazylego Wielkiego. Współczesne próby oceny, interpretacje oraz inspiracje zawartych w niej koncepcji pedagogicznych, “Colloquia Litteraria” 8-9/1-2 (2010) p. 107-121. (Crossref)
Szram M., Cnota pokory w nauczaniu greckich Ojców Kościoła IV wieku, Lublin 2014.
Szudra-Barszcz A., Czy cnoty można się nauczyć?, “Ethos” 32/4 (2010) p. 108-118.
Szymański W.K., Problematyka dobra w “Enneadach” Plotyna, “Roczniki Filozoficzne” 11/2 (1963) p. 5-13.
Turasiewicz R., Związek “arete” i “kallos” w greckiej poezji archaicznej, “Meander” 34/3 (1979) p. 147-155.
Turasiewicz R., Studia nad pojęciem “kaloskagathos”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczno-Literackie 571/41, Warszawa – Kraków 1980.
Usowicz A., Układ cnót i wad w związku z życiem uczuciowo-popędowym u Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu, Studia Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy 1, Kraków 1939.
Wallace-Hadrill A., The Emperor and His Virtues, “Historia” 30/3 (1981) p. 298-323.
Wernicke K., Aretē, in: Real-Encyklopädie der klassischen Altertumswissenschaft, v. 3: Apollon – Artemis, ed. A.F. Pauly – G. Wissowa – W. Kroll, Stuttgart 1895, c. 678, 13-54.
Wesoły M.A., “Phronesis” – roztropność jako racjonalność praktyczna według Arystotelesa, in: Filozofia a sfera publiczna, red. P. Orlik – K. Przybyszewski, Poznań 2012, p. 229-251.
Wesoły M.A., Księga Arystotelesa o dyspozycjach dianoetycznych (intelektualnych), “Etyka Nikomachejska” VI, “Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 7-8/1 (2018-2019) p. 6-17. (Crossref)
White D.L., Evagrius of Pontus on Exodus and the Virtues, “Vigiliae Christianae” 73/5 (2019) p. 516-530. (Crossref)
Wissowa P., Virtus, in: Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie, v. 6: U – Z und Nachträge, ed. W.H. Roscher, Leipzig – Berlin 1924-1937, c. 336, 39-347, 12.
Wistuba H., Teoria zła w “Enneadach” Plotyna. Próba oceny na tle systemu, “Roczniki Filozoficzne” 10/1 (1962) p. 161-171.
Wnętrzak T., Znaczenie pojęć filozoficzno-politycznych w “De civitate Dei” św. Augustyna, Akademia Pedagogiczna im. KEN w Krakowie. Prace Monograficzne 322, Kraków 2002, p. 18-31.
Wolf U., The Sens of Aristotle’s Doctrine of the Mean (Book II), in: Aristotle’s “Nicomachean Ethics”, ed. O. Höffe, tr. D. Fernbach, Leiden – Boston 2010, p. 69-88. (Crossref)
Wróblewski W., Z problematyki arete w “Politei” Platońskiej, “Ruch Filozoficzny” 27 (1969) p. 152-153.
Wróblewski W., Pojęcie aristos i arete w poematach Homera, “Eos” 60/1 (1972) p. 21‑39.
Wróblewski W., Pojęcie arete w II połowie V wieku p.n.e. Protagoras-Gorgiasz-Demokryt, Toruń 1979.
Wróblewski W., Le concept de arête chez Antisténe, in: Études de philology classique à la mémoire de Stefan Srebrny, ed. Z. Abramowicz, tr. I. Woszczyk, Toruń 1983, p. 79-101.
Wróblewski W., Die demokratische Auffassung der Arete-Begriffes in Platons “Politeia”, “Studia Graeco-Latina” 1 (1988) p. 106-118.
Wyszomirski S., Der Virtus-Begriff in den philosophischen Schriften von L. Annaeus Seneca: ein semantisches Studium, tr. E. Michalik – E. Szwejkowska-Olsson, Toruń 1993.
Wyszomirski S., Pojęcie “arete” w etyce Stoi Starszej i Średniej, Toruń 1997.
Zagórski D., Recepcja Arystotelesowskiego ideału mesotēs w doktrynie Klemensa Aleksandryjskiego. Problem definicji, “Roczniki Teologiczne” 51/1 (2004) p. 5-42.
Zgraja B., APETH w przekazach przedchrześcijańskich. Zarys zagadnienia, “Vox Patrum” 55 (2010) p. 767-787. (Crossref)
Zieliński T., Ideały wychowawcze w starożytności i u nas, “Oświata i Wychowanie” 1/3 (1929) p. 232-275.
Zöckler O., Die Tugendlehre des Christentums geschichtlich dargestellt in der Entwicklung ihrer Lehrformen, Gütersloh 1904.
Żywczyński M., Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, Warszawa 1985.
The John Paul II Catholic University of Lublin https://orcid.org/0000-0001-9702-548X
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
