Ortodoksja jako droga twórczego rozwoju dziecka w "Panarionie" Epifaniusza z Salaminy
Marek Gilski
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Kraków , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-4588-2038
Marcin Wysocki
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5448-5566
Abstrakt
Artykuł podejmuje problematykę dziecka w Panarionie Epifaniusza z Salaminy. Składa się z trzech części: pierwsza ukazuje znaczenie dzieciństwa, w drugiej prezentowane są negatywne postawy sekt wobec dzieci, w ostatniej analizie poddano dzieciństwo Zbawiciela. Do najważniejszych wniosków płynących z analiz należą: 1. Dzieciństwo jest ważnym etapem w życiu pojedynczego człowieka i całej ludzkości, który należy twórczo rozwinąć. Błędem są próby odcinania się od wartości otrzymanych w dzieciństwie; 2. Brak jest w Panarionie, poza nielicznymi wyjątkami, szczegółów na temat dzieciństwa herezjarchów; 3. Z kart katalogu herezji wyłania się obraz dziecka ściśle związany z poprawną teologią. Negatywne postawy względem dzieci są związane z działalnością sekt; 4. Panarion jest dowodem na to, że w pierwszych wiekach, w epoce prześladowań i powstawania wielu herezji, wiele chrześcijańskich rodzin poniosło wychowawczą porażkę. Ich dzieci nie wytrwały w wierze, w której zostały wychowane.
Słowa kluczowe:
Epifaniusz z Salaminy, Panarion, dziecko, herezjaBibliografia
Epiphanius, Panarion, w: K. Holl, Epiphanius, Ancoratus und Panarion haer. 1-33, Bd. 1, GCS 25, Leipzig 1915; 34-64, Bd. 2, GCS 31, Leipzig 1922; 65-80. De fide, Bd. 3, GCS 37, Leipzig 1933.
Beaumont L.A., Defining Childhood and Youth. A Regional Approach to Archaic and Classical Greece: the case of Athens and Sparta, w: Children in Antiquity. Perspectives and Experiences of Childhood in the Ancient Mediterranean, red. L.A. Beaumont, M. Dillon, N. Harrington, London-New York 2021, s. 60-77. (Crossref)
Becoming Byzantine; Children and Childhood in Byzantium, red. A. Papaconstantinou, A.-M. Talbot, Washington DC 2009.
Benko S., The Libertine Gnostic Sect of the Phibionites According to Epiphanius, „Vigiliae Christianae” 21 (1967) s. 103-119. (Crossref)
Children and Everyday Life in the Roman and Late Antique World, red. Ch. Laes, V. Vuolanto, London-New York 2019.
Children in Antiquity. Perspectives and Experiences of Childhood in the Ancient Mediterranean, red. L.A. Beaumont, M. Dillon, N. Harrington, London-New York 2021.
Children in the Late Ancient Christianity, red. C.B. Horn, R.B. Phenix, Tűbingen 2009;
Gilski M., Cholewa M., Problematyka ochrony dziecka w literaturze wczesnochrześcijańskiej, w: Wykorzystanie seksualne osób małoletnich. Ujęcie interdyscyplinarne, cz. II, red. M. Cholewa, P. Studnicki, Kraków 2021, s. 37-71.
Gilski M., Epifaniusza z Salaminy krytyka antyprokreacyjnej postawy borborytów, „Bielsko-Żywieckie Studia Teologiczne” 15 (2014) s. 97-104.
Horn C.B., Martens J.W., ‘Let the Little Children Come to Me’. Childhood and Children in Early Christianity, Washington DC 2009.
Jacobs A.S., Epiphanius f Cyprus. A Cultural Biography of Late Antiquity, California 2016. (Crossref)
Kim Y.R., Reading the „Panarion” as collective biography. The heresiarch as unholy man, „Vigiliae Christianae” 64 (2010) s. 382-413. (Crossref)
Laes Ch., Children in the Roman Empire. Outsiders Within, Cambridge 2011.
Laes Ch., Strubbe J., Youth in the Roman Empire. The Young and Restless Years?, Cambridge 2017.
Prinzing G., Observation on the Legal Status of Children and the Stages of Childhood in Byzantium, w: Becoming Byzantine; Children and Childhood in Byzantium, red. A. Papaconstantinou, A.-M. Talbot, Washington DC 2009, s. 15-34.
Schroeder C.T., Children and Family in Late Antique Egyptian Monasticism, Cambridge 2020. (Crossref)
Scott Manor T., Epiphanius’ Alogi and the Johannine Controversy. Reassessment of Early Ecclesial Opposition to the Johannine Corpus, Leiden-Boston 2016. (Crossref)
The Dark Side of Childhood in Late Antiquity and the Middle Ages, red. K. Mustakallio, Ch. Laes, Oxford 2011.
Wysocki M., Can Children be Mature in the Faith? A Study of the Works of St. Ambrose, w: Il bambino nelle fonti christiane, Studia Ephemeridis Augustinianum 154, red. M. Ghilardi, Roma-Lugano 2019, s. 295-303.
Wysocki M., Figura Maryi w pastoralnym przepowiadaniu wybranych Ojców Kościoła, „Vox Patrum” 80 (2021) s. 25-36. (Crossref)
Wysocki M., Maryja w pismach Tertuliana, "Salvatoris Mater" 2 (2009) s. 109-135.
Wysocki M., Starożytne korepetycje z mariologii? Mariologia Paulina z Noli na kanwie Listu 50 Paulina i 149 Augustyna, w: Maryja w Biblii i refleksji Ojców Kościoła, red. P. Wygralak, Teologia Patrystyczna 17, Poznań 2020, s. 147-165.
Wysocki M., To be a father is it only “looking after possessions and sons” (cfr. Epist. 39,2)? Paulinus of Nola’s view on the figure and the role of the father, w: La figura e il ruolo del padre nell'antichità classica e cristiana, red. C. Cheung – P. Mbote Mbote, Flumina ex Fontibus 22, Roma 2021, s. 293-304.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Kraków https://orcid.org/0000-0003-4588-2038
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin https://orcid.org/0000-0001-5448-5566
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
