Aniołowie (dobrzy i źli) w alegorycznej interpretacji Ksiąg Rodzaju, Wyjścia i Kapłańskiej w homiliach św. Cezarego z Arles
Józef Pochwat
Międzyzakonne Formacyjne Studium Teologiczne w Krakowie , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-4952-6137
Abstrakt
Święty Cezary z Arles (470-543), wielki kaznodzieja, duszpasterz, miłośnik Pisma Świętego, organizator życia kościelnego i monastycznego w Galii, pozostawił po sobie dzieła, których aktualność nie straciła swych walorów do dnia dzisiejszego. Jego nauczanie dotyczące aniołów (dobrych i złych) w oparciu o egzegezę alegoryczną Ksiąg Rodzaju, Wyjścia i Kapłańskiej może służyć dzisiejszym wiernym. Autor wykazuje błogosławione owoce współpracy człowieka z aniołami i zarazem niebezpieczeństwo ulegania pokusom, sprytnie podsuwanym człowiekowi przez diabła. Egzegeza Cezarego jest Chrystocentryczna, autor wykazuje jedność Biblii, Stary Testament wypełnia się w Nowym.
Słowa kluczowe:
Trójca Najwiętsza, Jezus Chrystus, anioł, diabeł, moralność chrześcijanina, Cezary z Arles, alegoria, homiliaBibliografia
Caesarius Arelatensis, Admonitiones, ed. M.-J. Delage, Césaire d’Arles, Sermons au peuple, t. 1, SCh 175, Sermons 1-20, Paris 1971; t. 2, SCh 243, Sermons 21-55; 55A; 33A, Paris 1978; t. 3, SCh 330, Sermons 56-80, Paris 1986, tł. S. Ryznar (1–55), J. Pochwat (56-80): Cezary z Arles, Kazania do ludu (1-80), ŹMT 57, Kraków 2011.
Caesarius Arelatensis, Sermones, ed. G. Morin, t. 1-2, CCL 104-105, Turnhout 1953; Cesaire d’Arles, Sermons sur l’Ecriture I (81-105), wyd. G. Morin, opr. J. Courreau, SCh 447, Paris 2000, tł. J. Pochwat, Cezary z Arles, Kazania o Piśmie Świętym I (81-105), red. J. Pochwat, ŹM 88, Kraków 2020.
Caesarius Arelatensis, Vita Santi Caesarii, ed. G. Morin, S. Caesarii opera omnia, t. 2, Maretioli 1942, s. 296-345, tł. A. Strzelecka, O tajemnicy Trójcy Świętej, w: Cezary z Arles, Pisma dogmatyczne i egzegetyczne, red. P. Wygralak, POK 29, Poznań 2004, s. 35-52.
Cyprianus episcopus, Firminus episcopus, Viventius episcopus, Messianus presbyter, Stephanus diaconus, Vita sancti Caesarii Arelatensis, ed. G. Morin, S. Caesarii opera omnia, t. 2, Maretioli, 1942, s. 296-345, tł. A. Strzelecka, Cyprian, Firmin, Wiwencjusz, Messjan, Stefan, Żywot Cezarego z Arles, red. P. Wygralak, POK 32, Poznań 2008.
Origenes, In Genesim homiliae. In Exodum homiliae, ed. W.A. Baehrens, GCS 29, Origenes Werke 6/1: Homilien zum Hexateuch in Rufins Übersetzung, Leipzig 1920, s. 1-279, tł. S. Kalinkowski, Orygenes, Homilie o Księdze Rodzaju. Homilie o Księdze Wyjścia, red. H. Pietras, ŹMT 64, Kraków 2012.
Bertrand D., Introduction au ‘Traité sur la Trinité’, w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 1, Venelles 2017, s. 103-109.
Cascone C., „De mysterio Sanctae Trinitatis” di S. Cesario d’Arles, Posillipio 1947.
Courreau J., L’exégèse allégorique de Saint Césaire d’Arles, „Bulletin de Littérature Ecclésiastique” 78 (1978) s. 181-206, 241-268.
Delage M.-J., Introduction, w: Césaire d’Arles, Sermons au peuple, SCh 175, Paris 1971, s. 13-214.
Dorenkamper M., The Trinitarian Doctrine and Sources of S. Caesarius of Arles, Fribourg 1953.
Dybczyńska J., Egzegeza alegoryczna w kazaniach Cezarego z Arles jako narzędzie głoszenia słowa Bożego, w: Refleksja Ojców Kościoła nad słowem Bożym, red. B. Częsz, Teologia Patrystyczna 6, Poznań 2009, s. 121-142.
Kołosowski T., Nauka o szatanie, jego oddziaływaniu na ludzi i walce z nim w kazaniach św. Cezarego z Arles, w: Demonologia w nauce Ojców Kościoła, red. H. Pietras, ŹMT 17, Kraków 2000, s. 99-105.
Morin G., Le traité de S. Césaire d’Arles: De mysterio Sanctae Trinitatis, „Revue bénédictine” 48 (1934) s. 19-205. (Crossref)
Pochwat J., „Misterium iniquitatis”. Studium tajemnicy nieprawości w dziełach Jana Kasjana (360-435), Kraków 2012.
Pochwat J., Abraham w świetle pism egzegetycznych Starego Testamentu Orygenesa, „Vox Patrum” 55 (2010) s. 535-552. (Crossref)
Pochwat J., Chrzest w alegorycznej interpretacji Ksiąg Rodzaju i Wyjścia w Homiliach św. Cezarego z Arles, „Polonia Sacra” 4 (2020) s. 25-42. (Crossref)
Pochwat J., La justice de Dieu contre Satan; Commentaire du sermon au peuple XI , w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 3, Venelles 2020, s. 185-191.
Pochwat J., Sprawiedliwość Boga wobec Szatana na podstawie jedenastego „Kazania do ludu” św. Cezarego z Arles, „Polonia Sacra” 4 (2017) s. 167-185. (Crossref)
Pochwat J., Sprawiedliwość i miłosierdzie. Studium „Kazań do ludu” św. Cezarego z Arles, Kraków 2008, s. 7-24.
Pochwat J., Św. Cezary z Arles i jego czasy, w: Św. Cezary z Arles, Kazania do ludu (1–80), ŹMT 57, Kraków 2011. (Crossref)
Pochwat J., Wybrane aspekty z przepowiadania św. Cezarego z Arles. Czy św. Cezary z Arles będzie nowym doktorem Kościoła?, „Polonia Sacra” 4 (2019) s. 139-158. (Crossref)
Quacquarelli A., Exegesi biblica fra tardo-antico e alto medioevo, „Vetera Christianorum” 28 (1991) s. 223-252.
Starowieyski M. – Szymusiak J.M., Nowy słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa, Poznań 2018.
Tripp H., La théologie trinitaire dans les Sermons de Césaire, w: Césaire d’Arles et les cinq continents, t. 2, Venelles 2018, s. 183-194.
Wygralak P., Formacja biblijna w duszpasterstwie VI wieku na przykładzie działalności św. Cezarego z Arles, „Biblia i Ekumenizm” 3 (2006) s. 111-124.
Wygralak P., Pogłębienie wiary w oparciu o Pismo Święte według św. Cezarego z Arles, w: Refleksja Ojców Kościoła nad słowem Bożym, red. B. Częsz, Teologia Patrystyczna 6, Poznań 2009, s. 95-107.
Wygralak P., Święty Cezary z Arles jako egzegeta i teolog, w: Cezary z Arles, Pisma dogmatyczne i egzegetyczne, tł. A. Strzelecka, POK 29, Poznań 2004, s. 7-28.
Żurek A., Cezary z Arles, Kraków 2003.
Międzyzakonne Formacyjne Studium Teologiczne w Krakowie https://orcid.org/0000-0003-4952-6137
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
