Służba aniołów ludziom w oparciu o "De civitate Dei" św. Augustyna
Sylwester Jaśkiewicz
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-4941-3610
Abstrakt
Problematyka angelologiczna w wiekopomnym dziele św. Augustyna De civitate Dei zajmuje miejsce centralne. Myśliciel z Tagasty kreśli w nim chrześcijański portret aniołów bliskich ludziom, których często nazywa: aniołami świętymi (sancti angeli), naszymi aniołami (nostri angeli) albo aniołami dobrymi (angeli boni). Choć biskup Hippony nie pomija kwestii stworzenia i natury aniołów, to jednak ich funkcji i posłudze na rzecz ludzi daje zdecydowany priorytet, co potwierdza choćby użycie łacińskiego terminu angelus, który znaczy dla niego tyle, co nuntius, a więc zwiastun, posłaniec. Służba aniołów na rzecz ludzi, ich ministerium, ma coś w sobie z pracy rolnika troszczącego się o płody ziemi czy z poświęcenia matki zatroskanej o otrzymane życie. Nawet jeśli aniołowie służą i Bogu i ludziom, to jednak dla tych ostatnich nie są pośrednikami, gdyż jedynym pośrednikiem między Bogiem i ludźmi jest Człowiek-Jezus Chrystus. Duchy niebieskie nie udzielają ludziom swojej nieśmiertelności i szczęśliwości i nie przez uczestnictwo z nimi te nadprzyrodzone dary stają się także udziałem człowieka. Ludzie powinni naśladować dobrą wolę świętych aniołów i w ich prawdziwej i wolnej od słabości uczuć miłości wzrastać. Aniołowie prowadzą ludzi do pełnej chwały prawdziwego Boga i sprzeciwiają się, aby jakiekolwiek ofiary były i im składane. O obecności aniołów starochrześcijański myśliciel przypomina także w dniu ostatecznym, kiedy to ich zadaniem będzie zebranie sprawiedliwych. W ostatecznym wymiarze życia wiecznego zapowiedziana przez Chrystusa równość (aequalitas) ludzi z aniołami będzie pełnią życia w Bogu.
Słowa kluczowe:
św. Augustyn, De civitate Dei, aniołowie, służba, ludzieBibliografia
Augustinus, De civitate Dei libri viginti duo, NBA 5/1, p. 6-771; NBA 5/2, p. 66-765; NBA 5/3, p. 8-421.
Augustinus, De fide spe et caritate liber unus, NBA 6/2, p. 470-623.
Augustinus, De Trinitate libri quindecim, NBA 4, p. 6-719.
Augustinus, Enarrationes in Psalmos 121-150, NBA 28, p. 2-937.
Augustinus, Sermo 37, Corpus Christianorum. Series Latina 41, Turnhout 1953, p. 446-473.
Berrouard M.-F., Saint Augustin et le ministère de la prédication. Le thème des anges qui montent et qui descendent, “Recherches Augustiniennes et Patristiques” 2 (1962) p. 447-501. (Crossref)
Chadwick H., Augustine, Oxford 1986.
Daniélou J., The Angels and their mission, tr. D. Heimann, Allen 1957.
De Margerie B., Introduction à l’histoire de l’exégèse. III. Saint Augustin, Paris 2009.
Dubois L., Angeli. Storia, teologia e mistero delle creature celesti, Torino 2014.
Eckmann A., Przebóstwienie człowieka w pismach wczesnochrześcijańskich, Lublin 2003.
Fortin E.L., Civitate Dei, De, in: Agostino. Dizionario Enciclopedico, ed. A.D. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, p. 408-417.
Grossi V., La problematica del male-Maligno-peccato in S. Agostino, in: Dizionario di Spiritualità Biblico-Patristica, v. 39, ed. S.A. Panimolle, Roma 2005, p. 366-388.
Kasia A., O państwie Bożym przeciw poganom ksiąg XXII św. Augustyna, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 4 (1992) p. 171-190.
Keck D., Angels and the Angelology in the Middle Ages, New York 1998. (Crossref)
Kijas Z.J., Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, Kraków 2010.
Kijas Z.J., Początki świata i człowieka, Kraków 2004.
Klein E., Augustine’s Theology of Angels, Cambridge 2018. (Crossref)
Longosz S., Opiekuńcza funkcja Aniołów w nauce Ojców Kościoła (zarys problemu), in: Księga o Aniołach, ed. H. Oleschko, Kraków 2003, p. 151-205.
Madec G., Angelus, in Augustinus-Lexikon, v. 1, ed. J. Divjak – C. Mayer, Basel 1986, p. 303-315.
Maier J.-L, Les missions divines selon saint Augustin, Fribourg 1960.
Mondin B., Gli abitanti del cielo. Trattato di ecclesiologia celestę e di escatologia, Bologna 1994.
Oleschko H., Angelologia św. Augustyna: zagadnienia metafizyczne, in: Księga o Aniołach, ed. H. Oleschko, Kraków 2003, p. 206-220.
Pietras H., Eschatologia Kościoła pierwszych wieków, Kraków 2007.
Simonetti M., Gli angeli e Origene nel “De civitate Dei”, in: Il “De civitate Dei”. L’opera, le iterpretazioni, l’influsso, ed. E. Calvalcanti, Roma 1996, p. 167-180.
Simut C.C., Angels: Augustine and the Patristic Tradition – the Reality, Ontology, and Morality of Angels in the Church Fathers and Augustine, “The Southern Baptist Journal of Theology” 25/2 (2021) p. 57-74.
Stanzione M., Gli Arcangeli. Michele il Guerriero. Gabriele il Messaggero. Raffaele il Guaritore, Milano 2011.
Studer B., Angelo, in Nuovo dizionario patristico e di antichità cristiane, v. 1, ed. A. Di Berardino, Genova – Milano 2006, p. 292-299.
Van Fleteren F., Angeli, in: Agostino. Dizionario Enciclopedico, ed. A.D. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, p. 186-189.
Vannini M., Invito al pensiero di Sant’Agostino, Milano 1989.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-4941-3610
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
