Serafiny w egzegezie biblijnej św. Hieronima ze Strydonu
Magdalena Małgorzata Jóźwiak
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1253-1162
Abstrakt
W okresie patrystycznym Księga Izajasza cieszyła się ogromnym zainteresowaniem tak wśród greckich, jak i łacińskich egzegetów. Sam św. Hieronim wyjaśniał proroka Izajasza niejednokrotnie. Ten komentarz jest uważany przez badaczy za szczyt Hieronimowej egzegezy. Przedmiotem niniejszego artykułu są passusy z księgi 3 Hieronimowego Komentarza do Księgi Izajasza, w której Strydończyk analizuje między innymi Iz 6, 1-3 oraz Iz 6, 6-7 (por. Hieronymus, Commentarii in Esaiam III 6, 1-3 i 6, 6-7, Vetus Latina 23, s. 307-315; s. 318-320). Otóż, w Iz 6 pojawiają się tajemnicze istoty zwane Serafinami. Po krótkim wprowadzeniu do samego komentarza, prezentujemy w tym artykule zagadnienie Serafinów w Hieronimowej egzegezie w 4 podpunktach: 1) Etymologia terminu Serafin (Serafini = incendentes, comburentes, ardor, incendium, principium oris eorum); 2) Sześć skrzydeł jako jedna z cech dystynktywnych Serafina (dwoma zakrywają twarz Boga (może swoją?), drugą parą skrzydeł zakrywają stopy Boga (a może swoje?), trzecia para zaś służy im do latania); 3) Obowiązki i zadania Serafinów (celebracja świętości Boga oraz są posyłane z różnymi zleceniami); 4) Alegoryczne rozumienie frazy Serafin (Serafiny mogą symbolizować: Stary i Nowy Testament, służebne moce niebieskie lub jakiś cień prawdy odnoszącej się do przyszłej niewoli).
Słowa kluczowe:
Ojcowie Kościoła, św. Hieronim ze Strydonu, Księga Izajasza, Komentarz do Księgi Izajasza, SerafinBibliografia
Biblia Hebraica Stuttgartensia, ed. K. Elliger – W. Rudolph, Stuttgart 1990.
Biblia Sacra iuxta Vulgatam versionem. Editio quinta, ed. R. Weber – R. Gryson, Stuttgart 2007.
Hieronymus, Commentarii in Esaiam I-XI, ed. M. Adriaen, CCL 73, Turnhout 1963, tł. A. Paciorek, Św. Hieronim, Nieznajomość Pisma świętego jest nieznajomością Chrystusa. Z Komentarza świętego Hieronima, kapłana, do Księgi proroka Izajasza (nr 1-2), w: A. Paciorek, Umocnieni Słowem. Czytania Liturgii Godzin (27-34 tydzień zwykły), t. 4/1, Katowice 1988, s. 1226-1227.
Hieronymus, Commentarii in Esaiam XII-XVIII, ed. M. Adriaen, CCL 73A, Turnhout 1963.
Hieronymus, Commentarii in Esaiam I-IV, ed. R. Gryson – P.-A. Deproost, Vetus Latina. Die Reste der altlateinischen Bibel. Aus der Geschichte der lateinischen Bibel 23, Freiburg 1993.
Hieronymus, Commentarii in Michaeam, ed. M. Adriaen, CCL 76, Turnhout 1969.
Hieronymus, Epistulae, PL 22, 325-1224, ŹMT 54, 55, 61, 63 i 68, opr. H. Pietras – M. Ożóg, tł. J. Czuj, Hieronim ze Strydonu, Listy, t. 1-5, Kraków 2010-2013.
Hieronymus, Liber hebraicarum quaestionum in Genesim, PL 23, 935A-1010A, tł. M. Jóźwiak, Kwestie hebrajskie w Księdze Rodzaju św. Hieronima. Przekład i komentarz, Wrocław 2010, s. 34-131.
Origenis Hexaplorum quae supersunt, sive Veterum Interpretum Graecorum in totum Vetus Testamentum fragmenta, t. 1-2, ed. F. Field, Oxonii 1875.
Origenes, In Isaiam hom., ed. W.A. Baehrens, GCS 33, Leipzig 1925, s. 242-289, tł. S. Kalinkowski, Orygenes, Homilie o Księdze Izajasza, w: Orygenes, Homilie o Księgach Izajasza i Ezechiela, ŹMT 16, Kraków 2000, s. 15-68.
Septuaginta, id est Vetus Testamentum graece iuxta LXX interpretes, t. 1-2, ed. A. Rahlfs, Stuttgart 1971.
Abramowiczówna Z., Słownik grecko-polski, t. 1-4, Warszawa 1958-1965.
Bardski K., Alegoryczno-symboliczna interpretacja Biblii, Kraków 2016.
Cameron J., The Rabbinic Vulgate?, w: Jerome of Stridon. His Life, Writings and Legacy, ed. A. Cain – J. Lössl, Farnham 2009, s. 117-129.
Davidson B., The Analytical Hebrew&Chaldee Lexicon, London 1974.
Grützmacher G., Hieronymus. Eine biographische studie zur alten Kirchengeschichte, t. 2: Sein Leben und seine Schriften von 385 bis 400, Studien zur Geschichte der Theologie und der Kirche 10, Berlin 1906.
Jay P., La datation des premières traductions de l’Ancien Testament sur l’hébreu par saint Jérôme, „Revue d’Études Augustiniennes et Patristiques” 28 (1982) s. 208-212. (Crossref)
Jay P., L’exégèse de Saint Jérôme d’après son „Commentaire sur Isaïe”, Paris 1985.
Jóźwiak M., „Princeps exegetarum” a język hebrajski na podstawie „Quaestiones Hebraicae in Genesim”, „Vox Patrum” 65 (2016) s. 185-199. (Crossref)
Jóźwiak M., Hieronim ze Strydonu jako „vir trilinguis” na przykładzie komentarza do Iz 7,10-16, „Vox Patrum” 76 (2020) s. 49-66. (Crossref)
Jóźwiak M., „Illuminatrix – stella maris – domina?” (św. Hieronim). Patrystyczna interpretacja imienia Maria – wybrane hipotezy, „Vox Patrum” 80 (2021) s. 407-414. (Crossref)
Jóźwiak M., „Pieśni o Słudze Pańskim” w interpretacji św. Hieronima ze Strydonu, Rzeszów 2022.
Kelly J.-N.-D., Hieronim. Życie, pisma, spory, tł. R. Wiśniewski, Warszawa 2003.
Koehler L. – Baumgartner W. – Stamm J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko polski Starego Testamentu, t. 1-2, red. P. Dec, Warszawa 2008.
Korpanty J., Słownik łacińsko-polski, t. 1-2, Warszawa 2003.
Lambdin T.-O., Wprowadzenie do hebrajskiego biblijnego, Lublin 2011.
Maisano R., L’esegesi di Girolamo ad Isaia, w: Seminario interdisciplinare sul libro del profeta Isaia, ed. R. Maisano – V. Mangogna, Napoli 2007, s. 101-146.
Plezia M., Słownik łacińsko-polski, t. 1-5, Warszawa 2007.
Simonetti M., Sulle fonti del „Commento a Isaia” di Girolamo, „Augustinianum” 24 (1984) s. 451-469. (Crossref)
Simonetti M., Między dosłownością a alegorią. Przyczynek do historii egzegezy patrystycznej, tł. T. Skibiński, Kraków 2000.
Szram M., Wokół osoby i myśli Orygenesa, Lublin 2021.
Zorell F., Lexicon hebraicum et aramaicum Veteris Testamenti, Roma 1964.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-1253-1162
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
