Epifaniusza z Salaminy polemika z herezjami angelologicznymi
Szymon Drzyżdżyk
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2211-2102
Marek Gilski
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Kraków , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-4588-2038
Abstrakt
Artykuł prezentuje polemikę Epifaniusza z Salaminy z herezjami angelologicznymi. Jego celem nie jest więc tylko prezentowanie błędów, ale i apologia poprawnej wiary. Artykuł składa się z czterech części: pierwsza dotyczy istnienia aniołów, druga koncentruje się na ich pochodzeniu, trzecia podejmuje kwestię ich działania, a czwarta analizuje rolę aniołów w pośmiertnym życiu człowieka. Do najważniejszych wniosków płynących z analiz należą. 1. Angelologia była przedmiotem zainteresowania nie tylko herezji przedchrześcijańskich (wywodzących się z judaizmu), ale i herezji, które wyłoniły się z chrześcijaństwa. Ta tematyka nie pojawia się natomiast przy okazji omawiania greckich szkół filozoficznych. 2. Autor Panarionu nie zawsze jasno prezentuje błędy związane z angelologią. Sam bowiem zaznacza, że niejednokrotnie nie było mu łatwo precyzyjnie wskazać naturę danej herezji. 3. Epifaniusz poddaje herezje angelologiczne krytyce w oparciu o argumenty biblijne, rozumowe, podważając ich źródła, sprowadzając niektóre tezy do absurdu. Odwołuje się także do argumentu z autorytetu, powołując się na ojców (Klemens, Ireneusz, Hipolit).
Słowa kluczowe:
Epifaniusz z Salaminy, Panarion, herezja, angelologiaBibliografia
Epiphanius, Panarion, in: K. Holl, Epiphanius, Ancoratus und Panarion haer. vol. 1: 1-33, GCS 25, Leipzig 1915; vol. 2: 34-64, GCS 31, Leipzig 1922; vol. 3: 65-80. De fide, GCS 37, Leipzig 1933.
Blossom S., Straight Reading: Shame and the Normal in Epiphanius’s Polemic against Origen, “Journal of Early Christian Studies” 3 (2013) pp. 413-435. (Crossref)
Daniélou J., Teologia judeochrześcijańska, translated by S. Basista, Kraków 2002.
Dechow J.F., Dogma and Mysticism in Early Christianity. Epiphanius of Cyprus and The Legacy of Origen, Macon 1988.
Fernandez D., De mariologia Sancti Epiphanii, Romae 1968.
Flower R., Medicalizing Heresy: Doctors and Patients in Epiphanius of Salamis, “Journal of Late Antiquity” 11 (2018) pp. 251-273. (Crossref)
Gilski M. – Piątek M., Epifaniusza z Salaminy polemika z nurtami heterodoksyjnymi, in: Epifaniusz z Salaminy, Panarion. Herezje 34-46, translated by M. Gilski – M. Piątek, ed. A. Baron, Kraków 2021, pp. 5-20.
Gilski M. – Wysocki M., Ortodoksja jako droga twórczego rozwoju dziecka w "Panarionie" Epifaniusza z Salaminy, “Vox Patrum” 83 (2022) pp. 205-220. (Crossref)
Jacobs A., Matters (Un-)Becoming: Conversions in Epiphanius of Salamis, “Church History” 81 (2012) pp. 27-47. (Crossref)
Jacobs A.S., Epiphanius of Cyprus. A Cultural Biography of Late Antiquity, California 2016. (Crossref)
Kim Y.R., Reading the „Panarion” as collective biography. The heresiarch as unholy man, “Vigiliae Christianae” 64 (2010) pp. 382-413. (Crossref)
Kim Y.R., Epiphanius of Cyprus: Imagining an Orthodox World, Michigan 2015. (Crossref)
Köster O., Die Trinitätslehre des Epiphanius von Salamis. Ein Kommentar zum „Ancoratus”, Göttingen 2003. (Crossref)
Mirto A., Eresie e animali velenosi nel Panarion di Epifanio di Salamina, Tesi di dottorato di ricerca di filologia e letterature greca e latina, Pisa 2013.
Myszor W., Stwórca świata i szatan w pismach gnostyków, in: Demonologia Ojców Kościoła, ŹMT 17, Kraków 2000, pp. 23-38. (Crossref)
Orbe A., Cristología gnóstica. Introducción a la soteriología de los siglos II y III, vol. 1-2, Madrid 1976.
Pourkier A., L’hérésiologie chez Épiphane de Salamine, Paris 1992.
Scott Manor T., Epiphanius’ Alogi and the Johannine Controversy. Reassessment of Early Ecclesial Opposition to the Johannine Corpus, Leiden – Boston 2016. (Crossref)
Vallée G., A Study in Antignostic Polemics. Irenaeus, Hyppolytus, and Epiphanius, Waterloo 1981.
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie https://orcid.org/0000-0003-2211-2102
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Kraków https://orcid.org/0000-0003-4588-2038
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
