Ojcowie Kościoła w teologii anglikańskiej
Sławomir Nowosad
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-6287-7938
Abstrakt
Od początków swojej eklezjalnej odrębności anglikanizm widział w Ojcach Kościoła „jasne gwiazdy” (J. Jewel), które prowadzą chrześcijanina do prawdziwego zrozumienia słowa Bożego. Niniejsze opracowanie ukazuje, jak w swoim historycznym rozwoju teologia anglikańska odwoływała się, choć zawsze ostrożnie, do antyku chrześcijańskiego jako nieodzownego elementu chrześcijańskiej tradycji. Dały temu wyraz już pierwsze fundamentalne dla tej teologii teksty, jak Book of Common Prayer czy 39 Artykułów (wiary), które w ten sposób wskazywały na ciągłość Kościoła Anglii z Kościołem pierwszych wieków. W okresie kształtowania się tego wyznania wyróżniali się w tym tacy biskupi i teologowie, jak T. Cranmer, R. Hooker czy J. Jewel, a w późniejszym okresie karolińskim J. Cosin, J. Taylor czy G. Bull. Odwołując się do Ojców, wbrew purytańskiej czy ewangelikalnej krytyce, broniono zwłaszcza miejsca i roli biskupów w Kościele. Nowe dowartościowanie patrystyki przyszło wraz z ruchem oksfordzkim, czemu wyraz dały nowe tłumaczenia w serii Biblioteka Ojców. Celem była odnowa samych fundamentów Kościoła, wiary oraz życia sakramentalnego i liturgicznego. Również współczesna teologia anglikańska sięga do starożytnej tradycji w poszukiwaniu inspiracji i odpowiedzi na wyzwania nowych czasów, co można dostrzec m.in. u takich teologów, jak F. L. Cross, R. Williams, S. Coakley, C. Harrison czy A. Louth. Ostatnia część artykuł zawiera analizę pism K. E. Kirka, profesora i biskupa Oksfordu. Dla odnowy chrześcijańskiej moralności najwięcej „w Biblii i u Ojców” szukał on światła dla rzeczywistego rozwoju duchowego i moralnego, specjalny akcent stawiając na wizję uszczęśliwiającą jako ostateczny cel i sens ludzkiego życia, w zgodzie ze słowami św. Ireneusza: gloria Dei vivens homo, vita autem hominis visio Dei.
Słowa kluczowe:
Ojcowie Kościoła, teologia anglikańska, antyk chrześcijański, Kenneth Escott KirkBibliografia
Augustinus, Confessiones, tł. E.B. Pusey, Augustine St., The Confessions, Oxford 1838.
Bennett G.V., Patristic Tradition in Anglican Thought, 1660-1900, w: Tradition im Luthertum und Anglikanismus, red. G. Gassmann – V. Vajta, Strasbourg 1972, s. 63-87.
Bennett J., The Age of Athanasius: The Church of England and the Athanasian Creed, 1870-1873, „Church History and Religious Culture” 97/2 (2017) s. 220-247. (Crossref)
Book of Common Prayer, Cambridge b.r.w.
Breyfogle T., Time and Transformation: A Conversation with Rowan Williams, „Cross Currents” 45/3 (1995), s. 295-311.
Cambridge History of Early Christian Literature, red. F. Young – L. Ayres – A. Louth, Cambridge 2004.
Chadwick H., Tradition, Fathers and Councils, w: The Study of Anglicanism, red. S. Sykes – J. Booty, London 1988, s. 91-105.
Cornwall R.D., The Search for the Primitive Church: The Use of Early Church Fathers in the High Church Anglican Tradition, 1680-1745, „Anglican and Episcopal History” 59/3 (1990) s. 303-329.
Cosin J., The Religion, Discipline, and Rites of the Church of England, London 1882.
Demant V.A., Not One World, but Two: A Miscellany of Preachments, red. S. Nowosad, Lublin 2017.
Elmen P., Anglican Morality, w: The Study of Anglicanism, red. S. Sykes – J. Booty, London 1988, s. 325-338.
Frend W.H.C., ‘And I have other sheep’ – John 10:16, w: The Making of Orthodoxy: Essays in Honour of Henry Chadwick, red. R. Williams, Cambridge 1989, s. 24-39. (Crossref)
Horne B., Church and Nation: Newman and the Tractarians, „International Journal for the Study of the Christian Church” 5/1 (2005) s. 25-40. (Crossref)
Jewel J., Two Treatises, Oxford 1840.
Kirk K.E., Some Principles of Moral Theology and Their Application, London 1920.
Kirk K.E., Conscience and Its Problems: An Introduction to Casuistry, London 1927.
Kirk K.E., The Vision of God: The Christian Doctrine of the Summum Bonum , London 1931.
Kirk K.E., Moral Theology, w: The Study of Theology, red. K.E. Kirk, London 1939, s. 361-405.
Louth A., The Wilderness of God, London 2003.
McGowan A.T.B., Anglicanism and the Fathers, w: The Oxford Handbook of Anglican Studies, red. M. Chapman – S. Clarke – M. Percy, Oxford 2015, s. 107-124. (Crossref)
McGrade A.S., Classical, Patristic, and Medieval Sources, w: A Companion to Richard Hooker, red. T. Kirby, Leiden – Boston 2008, s. 51-87. (Crossref)
Middleton A., Fathers and Anglicans: The Limits of Orthodoxy, Leominster 2001.
Nichols A., The Panther and the Hind: A Theological History of Anglicanism, Edinburgh 1993.
Norris R.A., Episcopacy, w: The Study of Anglicanism, red. S. Sykes – J. Booty, London 1988, s. 296-309.
Nowosad S., Odnowa anglikańskiej teologii moralnej w XX wieku, Lublin 2001.
Nowosad S., Law William, w: Encyklopedia katolicka X 585.
Nowosad S., Moralne konsekwencje wiary. Szkice anglikańskie, Lublin 2016.
O’Donovan O., On the Thirty Nine Articles: A Conversation with Tudor Christianity, Carlisle 1986.
O’Neill J.C., The Origins of Monasticism, w: The Making of Orthodoxy: Essays in Honour of Henry Chadwick, red. R. Williams, Cambridge 1989, s. 270-287. (Crossref)
Pfaff R.W., The Library of the Fathers: The Tractarians as Patristic Translators, „Studies in Philology” 70/3 (1973) s. 329-344.
Pusey E.B., Preface to the Confessions of St. Augustine, w: St. Augustine, The Confessions, tł. E.B. Pusey, Oxford 1838, s. I-XXXII.
Ramsey A.M., From Gore to Temple: The Development of Anglican Theology between Lux Mundi and the Second World War 1889-1939, London 1960.
Runcie R., Windows onto God, London 1983.
Shriver F.H., Councils, Conferences and Synods, w: The Study of Anglicanism, red. S. Sykes – J. Booty, London 1988, s. 188-199.
Sykes S., The Anglican Experience of Authority, „Studies in Church History” 43 (2007) s. 419-427. (Crossref)
Thornton M., The Caroline Divines and the Cambridge Platonists, w: The Study of Spirituality, red. C. Jones – G. Wainwright – E. Yarnold, London 2000, s. 431-437.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-6287-7938
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
