Walka Hieronima z herezjami chrystologicznymi w świetle nauczania o Chrystusie zawartym w jego Listach
Abstrakt
Artykuł opisuje herezje chrystologiczne występujące w Listach św. Hieronima. Są to arianizm, apolinaryzm, herezje, które głoszą ebionici i nazaretanie, herezje wyznające doketyzm oraz pelagianizm. Autor Wulgaty w opisywanych herezjach wykazuje nie tylko na błędy doktrynalne, ale również broni w swoich pismach ortodoksji wiary chrześcijańskiej. Artykuł wskazuje ponadto na istotne zagadnienia w chrystologii, na które zwrócił uwagę Mnich z Betlejem. Chodzi głównie o pomieszanie pojęć w grece i łacinie dotyczących terminów οὐσία i ὐπόστασις (spiritus asper), próba przywrócenia im właściwego znaczenia, formowanie właściwego znaczenia i rozumienia pojęcia persona, wskazywanie na niebezpieczeństwa pelagianizmu oraz powiązanie go z wcześniejszymi herezjami w celu zwrócenia uwagi na jego zgubne działanie.
Słowa kluczowe:
Hieronim ze Strydonu, herezje, chrystologia, arianizm, pelagianizm, apollinaryzm, listyBibliografia
Hieronymus Stridonensis, Epistulae, ed. I. Hilberg, CSEL 54-56, Vindobonae – Lipsiae 1910-1918.
Bellini E., Su Cristo. Il grande dibattito nel quarto secolo, Milano 1977.
Caruso G., „Ramusculus Origenis”. L’eredità dell’antropologia origeniana nei Pelagiani e in Girolamo, Roma 2012.
Cavallera F., Saint Jérôme, sa vie et son œuvre: première partie, t. 2: Regesta hieronymiana, Louvain – Paris 1922.
Duval Y.-M., L’extirpation de l’Arianisme en Italie du Nord et en Occident, Asgate 1998.
Grillmeier A., Christ in Christian tradition. From the Apostolic age to Chalcedon (451), t. 1, London – Oxford 1975.
Grützmacher G., Hieronymus: Eine Biographische Studie Zur Alten Kirchengeschichte, t. 1-3, Berlin 1901-1908.
Hagemann W., Sacramentum Scripture. Die christozentrische Schriftauslegung des Kirchenvaters Hieronymus, Romae 1967.
Hood J.Y.B., „Inimici nostri”: Jews as heretics and heretics as Judaizers in Jerome and Augustine, „Vox Patrum” 68 (2017) s. 341-353. (Crossref)
Jay P., Jérôme auditeur d’Apollinaire de Laodicée à Antioche, „Revue des Études Augustiniennes” 20 (1974) s. 36-41. (Crossref)
Jeanjean B., Saint Jérôme et l’hérésie, Paris 1999.
Jóźwiak M., „Non intellegis stultitiam tuam impudentiae copulatam”. Św. Hieronim contra Pelagiusz, „Vox Patrum” 68 (2017) s. 399-407. (Crossref)
Krzyszczuk Ł., „Animalia dubia vel fabulosa” jako przyczynek do polemiki antyheretyckiej w komentarzu do Księgi Izajasza (VI 13, 19-14, 1) św. Hieronima, „Vox Patrum” 68 (2017) s. 409-422. (Crossref)
Moreschini C., Gerolamo tra Pelagio e Origene, „Augustinianum” 26 (1986) s. 207-216. (Crossref)
Myszor W., Wstęp, w: Św. Hieronim, Żywoty mnichów. Dialog przeciw pelagianom, tł. W. Szołdrski, PSP 10, Warszawa 1973.
Paczkowski M.C., Chrystologia Hieronima na tle teologii palestyńskiej przełomu IV i V wieku, „Vox Patrum” 48 (2005) s. 159-186. (Crossref)
Paczkowski M.C., Girolamo e la polemica antiapollinarista, „Antonianum” 79 (2004) s. 473-504.
Perrone L., „Four Gospels, Four Councils” – One Lord Jesus Christ. The Patristic Developments of Christology within the Church of Palestine, „Liber Annuus” 49 (1999) s. 357-396.
Pietras H., „List Konstantyna do Kościoła Aleksandrii” oraz „List Soboru w Nicei do Egipcjan” (325) – falsyfikaty nieznane Atanazemu?, „Vox Patrum” 52/2 (2008) s. 855-870.
Rondeau M.J., Les commentaires patristiques du Psautier: (IIIe-Ve siècles), t. 2: Exégèse prosopologique et théologie, Roma 1985.
Squire S., Jerome on sinlessness: A via media between Augustine and Pelagius, „The Heythrop Journal” 57 (2016) s. 697-709. (Crossref)
Trzciński T., Die dogmatischen Schriften des hl. Jeronymus, Posen 1912.
Visintainer S., La dottrina del peccato in S. Girolamo, Roma 1962.
Voisin G., L’apollinarisme. Étude historique, littéraire et dogmatique sur le début des controverses christologiques au IVe siècle, Louvain – Paris 1901.
badacz niezależny https://orcid.org/0000-0003-3321-039X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
