Tytuły cesarskie w pismach Lucyfera z Cagliari
Piotr Wilk
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7603-6964
Abstrakt
Artykuł przedstawia, jakie tytuły Lucyfer z Cagliari stosuje wobec cesarza Konstancjusza II. Główna część pracy poprzedzona jest krótkim wstępem, który zawiera podstawowe informacje o Autorze i jego dziełach. W zasadniczej części opisano wybrane konteksty użycia poszczególnych grup tytułów oraz funkcje jakie one pełnią. Biskup stosował tytuły, aby wyrazić ironię, wykazać władcy błąd oraz nakłonić go do nawrócenia. Zestawiono też tytuły stosowane wobec monarchy z tytułami stosowanymi wobec innych osób oraz z tytułami, jakie używał Hilary z Poitiers wobec Konstancjusza II.
Słowa kluczowe:
cesarz, tytuły, Konstancjusz II, Lucyfer z Cagliari, inwektywaBibliografia
Cyprianus, Epistulae, red. G.F. Diercks, CCL 3B, Turnhout 1994, tł. W. Szołdrski, św. Cyprian, Listy, PSP 1, Warszawa 1969, s. 27‑308.
Florentius, Epistula ad Luciferum Episcopum, red. G.F. Diercks, CCL 8, Turnhout 1978, s. 305.
Hieronymus, De viris inlustribus, red. E. Richardson, TU 14/1, Leipzig 1896, tł. W. Szołdrski, św. Hieronim, O znakomitych mężach, PSP 6, Warszawa 1970, s. 23‑149.
Hilarius Pictaviensis, Liber primus ad Constantium, red. A. Feder, CSEL 65, Vindobona 1916, s. 181‑187.
Hilarius Pictaviensis, Liber secundus ad Constantium, red. A. Feder, CSEL 65, Vindobona 1916, s. 197‑205.
Hilarius Pictaviensis, Contra Constantium imperatorem, red. A. Rocher, SCh 334, Paris 1987.
Lucifer Calaritanus, Quia absentem nemo debet iudicare nec damnare siue De Athanasio, red. G.F. Diercks, CCL 8, Turnhout 1978, s. 3‑132. tł. R. Schembra, Lucifero di Cagliari, Su Atanasio, Roma 2017, s. 41‑222.
Lucifer Calaritanus, De regibus apostaticis, red. G.F. Diercks, CCL 8, Turnhout 1978, s. 133‑162.
Lucifer Calaritanus, De non conveniendo cum haereticis, red. G.F. Diercks, CCL 8, Turnhout 1978, s. 163‑192.
Lucifer Calaritanus, De non parcendo in Deum deliquentibus, red. G.F. Diercks, CCL 8, Turnhout 1978, s. 193‑262.
Lucifer Calaritanus, Moriundum esse pro Dei Filio, red. G.F. Diercks, CCL 8, Turnhout 1978, s. 263‑300.
Lucifer Calaritanus, Epistula Florentii ad Luciferum episcopum, red. G.F. Diercks, CCL 8, Turnhout 1978, s. 305.
Barnes T., Two Victory Titles of Constantius, „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 52 (1983) s. 229‑235.
Corti G., Lucifero di Cagliari. Una voce nel conflitto tra Chiesa e Impero alla metà del IV secolo, Milano 2004.
Dekkers E., Clavis Patrum Latinorum, Turnhout 1995.
Flower R., Emperors and Bishops in Late Roman Invective, Cambridge 2013. (Crossref)
Jakielaszek J., Peryfraza progresywna i strategie tekstowe na podstawie Moriundum esse pro Dei Filio Lucyfera z Cagliari, ,,Vox Patrum” 46‑47 (2004) s. 461‑468. (Crossref)
Krüger G., Lucifer, Bischof von Calaris und das Schisma der Luciferianer, Leipzig 1886.
Laconi S., Commento, w: Moriundum esse pro Dei Filio, red. S. Laconi, Roma 1998, s. 93‑430.
Longosz S., Inwektywa przeciw panującym u łacińskich pisarzy chrześcijańskich. Obelgi Lucyferiusza z Calaris przeciw Konstancjuszowi w świetle tradycji inwektywy starożytnej, Lublin 1971.
Longosz S., Zarys historii inwektywy wczesnochrześcijańskiej, ,,Roczniki Teologiczne” 43/2 (1996) s. 363‑390.
Longosz S., Lucyfer z Cagliari, w: Encyklopedia katolicka, t. 11, red. S. Wilk et al., Lublin 2006, k. 109‑111.
Nowy Słownik Wczesnochrześcijańskiego Piśmiennictwa, red. M. Stawowieyski – J. Szymusiak – W. Stawiszyński, Poznań 2022.
Opelt I., Formen der Polemik bei Lucifer von Calaris, ,,Vigiliae Christianae” 26 (1972) s. 200‑226. (Crossref)
Peachin M., Roman Imperial Titulature and Chronology, A.D. 235‑284, Amsterdam 1990. (Crossref)
Plezia M., Słownik łacińsko-polski, t. 1, Warszawa 2007.
Spychała D., Lucyfer, biskup Caralis i jego stosunek do konfliktów doktrynalnych w Kościele IV wieku, „Universitas gedanensis” 51 (2016) s. 127‑148.
Stanula E., „Non possumus” św. Hilarego z Poitiers, ,,Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 18 (1985) s. 181‑189.
Syme R., Imperator Caesar: A Study in Nomenclature, „Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte” 2 (1958) s. 172‑188.
Szymusiak J., Schizma antiocheńska, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, red. F. Gryglewicz et al., Lublin 1973, k. 645‑647.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-7603-6964
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
