Piękno świata stworzonego według św. Augustyna
Sylwester Jaśkiewicz
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-4941-3610
Abstrakt
Piękno świata stworzonego przez św. Augustyna zostało znacząco uwydatnione, zwłaszcza poprzez inspiracje płynące z filozofii i egzegezy biblijnej. Biskup Hippony był głęboko przekonany o pięknie (pulchritudo, pulchrum, species) świata widzialnego. Do podstawowych elementów budowy każdego bytu, a więc i jego piękna, należą: liczba (numerus), miara (mensura), waga (pondus) i porządek (ordo). Piękno świata stworzonego to piękno, które obejmuje świat widzialny, człowieka i aniołów. Zarówno wszystkie stworzenia, jak i każde z nich z osobna i w całej swojej różnorodności są pieśnią chwały ku czci Boga Stwórcy, Najwyższego Dobra i Piękna, który jest wielkim Artystą (artifex magnus).
Słowa kluczowe:
piękno, świat stworzony, kosmos, stworzenia, Najwyższe Dobro, Największy ArtystaBibliografia
Augustinus, Confessionum libri tredecim, ed. M. Pellegrino et al., NBA 1, Roma 1965, s. 4-503.
Święty Augustyn, Wyznania, tł. Z. Kubiak, Warszawa 1978.
Augustinus, Contra Priscillianistas et Origenistas liber unus, ed. K.-D. Daur, Turnhout 1985, s. 165-178.
Augustinus, De civitate Dei libri viginti duo, ed. E. Hoffmann, CSEL 40/1, 40/2, Vienna 1899-1900.
Święty Augustyn, O Państwie Bożym. Przeciw poganom ksiąg XXII, tł. W. Kornatowski, t. 1-2, Warszawa 1977.
Augustinus, De Genesi ad litteram libri duodecim, ed. L. Carrozzi, NBA 9/2, Roma 1989, s. 12-727.
Św. Augustyn, Komentarz słowny do Księgi Rodzaju, tł. J. Sulowski, PSP 25, Warszawa 1980, s. 113-382.
Augustinus, De Genesi contra Manichaeos libri duo, tł. A. Di Giovanni – A. Penna – L. Carrozzi, NBA 9/1, s. 58-181.
Św. Augustyn, Przeciwko Manichejczykom komentarz do Księgi Rodzaju, tł. J. Sulowski, PSP 25, Warszawa 1980, s. 21-82.
Augustinus, De libero arbitrio libri tres, ed. W.M. Green, CCL 29, Turnhout 1970, s. 211-321.
Augustinus, De moribus Ecclesiae catholicae et de moribus Manichaeorum libri duo, ed. F. Decret – L. Alici – A. Pieretti, NBA 13/1, Roma 1997, s. 18-199.
Augustinus, De musica libri sex, ed. A. Trapè – D. Gentili, NBA 3/2, Roma 1976, s. 400-707.
Augustinus, De natura boni liber unus, ed. F. Decret – L. Alici – A. Pieretti, NBA 13/1, Roma 1997, s. 348-407.
Augustinus, De ordine libri duo, ed. D. Gentili, NBA 3/1, s. 248-359.
Św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, tł. J. Modrzejewski, opr. W. Seńko, Kraków 2001.
Augustinus, De Trinitate libri quindecim, ed. A. Trapè – M.F. Sciacca – G. Beschin, NBA 4, Roma 1987, s. 6-719.
Augustinus, De vera religione, ed. A. Pieretti, NBA 6/1, Roma 1995, s. 15-157,
Św. Augustyn, O prawdziwej wierze, tł. J. Ptaszyński, w: Św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, opr. W. Seńko, Kraków 2001, s. 733-818.
Augustinus, Enarrationes in Psalmos, ed. A. Corticelli et al., NBA 28, Roma 1977, s. 2-937.
Św. Augustyn, Objaśnienia Psalmów (Ps 124-150), tł. J. Sulowski, PSP 42, Warszawa 1986.
Augustinus, Enchiridion ad Laurentium sive de fide, spe et charitate liber unus , PL 40,231-290.
Augustinus, Epistolae, PL 33.
Św. Augustyn, Listy, tł. W. Eborowicz, Pelplin 1991.
Augustinus, In Iohannis evangelium tractatus CXXIV, ed. A. Vita – E. Gandolfo – V. Tarulli, NBA 24/1, Roma 1968, s. 2-1013.
Augustinus, In epistulam Iohannis ad Parthos tractatus decem, ed. G. Madurini – L. Muscolino – F. Monteverde, NBA 24/2, Roma 2004, s. 1636-1855.
Augustinus, Sermo 19; 158, PL 38, 132-137; 862-867; Sermo 68, PLS 2, ed. A.-G. Hamman, Paris 1960, s. 501-512.
Augustinus, Soliloquiorum libri duo, ed. D. Gentili, NBA 3/1, Roma 1970, s. 382-487.
Św. Augustyn, Solilokwia, tł. A. Świderkówna, w: Św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, opr. W. Seńko, Kraków 2001, s. 239-305.
Bettetini M.T., Belezza e piacere. La fatica del giudizio estetico in qualche pagina medievale, „Aisthesis. Pratiche, linguaggi e saperi dell’estetico” 11/1 (2018) s. 7-12.
Brandão R.E., DE INTEGRITAS: a beleza na ordem holística da natureza, segundo Santo Agostinho, „Civitas Augustiniana” 5 (2016) s. 147-167.
Chadwick H., Augustyn, tł. T. Szafrański, Warszawa 2000.
Cholewińska H., Zagadnienie genezy zła w myśli świętego Augustyna, „Studia Theologica Varsaviensia” 37/1 (1999) s. 87-113.
Clark M.T., Mondo, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A.D. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 964-966.
Coyle J.K., Genesi adversus Manichaeos, De, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A.D. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 747-748.
Dolbeau F., Un poème philosophique de l’Antiquité tardive: De pulchritudine mundi: Remarques sur le Liber XXI sententiarum, „Revue des Etudes Augustiniennes et Patristiques” 42/1 (1996) s. 21-44.
Edling J., Świat manifestacją Bożej dobroci i miłości w ujęciu św. Augustyna, „Pedagogika Katolicka” 11/2 (2012) s. 100-114.
Ferrari L.C., Cosmologia, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A.D. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 488-491.
Fontanier J.-M., La beauté selon Saint Augustin , Rennes 2008.
Fontanier J.-M., Sur le traité d’Augustin „De pulchro et apto”: convenance, beauté et adaptation, „Revue des Sciences Philosophiques et Théologiques” 73/3 (1989) s. 413-421.
Grossi V., Agustín de Hipona. Vida, escritos, legado histórico, Madrid 2022.
Grossi V., La „via pulchritudninis” nella riflessione di Agostino d’Ippona, „Pontificia Academia Theologica” 4/2 (2005) s. 347-376.
Harrison C., Beauty and Revelation in Thought of Saint Augustine, Oxford 1992.
Jan Paweł II, List apostolski „Augustinum Hipponensem” Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, kapłanów, rodzin zakonnych i wiernych Kościoła katolickiego w 1600. rocznicę nawrócenia św. Augustyna biskupa i doktora kościoła, „Vox Patrum” 14 (1988) s. 7-46.
Jaśkiewicz S., Koncepcja Boga Stwórcy według św. Augustyna, „Studia Teologii Dogmatycznej” 7 (2021) s. 78-91.
Jaśkiewicz S., Święty Augustyn – poszukiwanie Boga, Katowice 2012.
Junxiao B., St. Augustine’s Cosmological Arguments on Transcendent Beauty, „International Journal of Sino-Western Studies” 25 (2023) s. 64-77.
Karpowicz-Zbińkowska A., Augustyńskie podejście do piękna w muzyce w ujęciu kard. J. Ratzingera, w: Muzyka sakralna. Piękno ocalone i ocalające, red. J. Bramorski, Gdańsk 2016, s. 43-53.
Kijewska A., Święty Augustyn, Warszawa 2007.
Kowalczyk St., Argumenty z przyczynowości sprawczej i celowości w augustyńskiej filozofii Boga, „Roczniki Filozoficzne” 19/1 (1971) s. 73-83.
Mendoza M., Pulchritudine mundi, De, Nuovo dizionario patristico e di antichità cristiane P-Z, red. A. Di Berardino, Genova – Milano, s. 4412-4413.
Pagani P., Il libro settimo delle „Confessioni”: Dio e il male, „Forum” 6 (2020) s. 115-138.
Piccolomini R. – Monopoli N., L’attualità di Agostino. Commento alla Lettera apostolica „Agostino d’Ippona” di Giovanni Paolo II, Roma 1976.
Pizzani U., Qualche osservazione sul concetto di armonia cosmica in Agostino e Cassiodoro alla luce di Sap 11,21(20), „Augustinianum” 32/2 (1992) s. 301-322.
Pricopi V.A., Augustine of Hippo on „creatio ex nihilo”, „Agathos: An International Review of the Humanities and Social Sciences” 9/1 (2018) s. 35-44.
Sant’Agostino. La Bellezza, red. R. Piccolomini, Roma 2012.
Salvestrini A., L’artefice nel pensiero francescano, Milano 2023.
Scalisi M., La Bellezza in Agostino d’Ippona. Poter educare attraverso il bello sesibile al Bello Immutabile, Roma 2009.
Schoepflin M., Dalla carne a Dio. Sant’Agostino e la bellezza, Firenze 2010.
Sciuto I., Bellezza, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A.D. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 287-291.
Tavola dei Sermones, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A.D. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 75-101.
Trapè A., Święty Augustyn. Człowiek – duszpasterz – mistyk, tł. J. Sulowski, Warszawa 1987.
Turzyński P., Piękno w teologii świętego Augustyna. Próba systematyzacji Augustyńskiej estetyki teologicznej, Radom 2013.
Turzyński P., Zasada wewnętrzności w myśli świętego Augustyna, „Vox Patrum” 75 (2020) s. 485-506.
Vannier M.-A., La beauté chez S. Augustin, „Revue Connaissance des Pères de l’Église” 111 (2008) s. 59-61.
Williams R., Creazione, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A.D. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 491-496.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-4941-3610
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
