Świat stworzony znakiem Boga i samotności człowieka w świetle X księgi "Wyznań" św. Augustyna – próba interpretacji
Mariusz Terka
Wyższy Instytut Teologiczny w Częstochowie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2376-579X
Abstrakt
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o świat stworzony, który wskazując na Boga, staje się także znakiem samotności szukającego Go człowieka. W rozważaniach oparto się na analizie X księgi Wyznań św. Augustyna. Artykuł został podzielony na cztery części. W pierwszej została ukazana teoria znaku, który odsyła do rzeczy, którą oznacza, ale zakłada wiedzę o niej. Bez znajomości rzeczy znak jest niezrozumiały. Druga część opisuje początek drogi poszukiwania Boga, którym jest pytanie o miłość do Niego. Człowiek szuka Boga jako przedmiotu swojej miłości i zwraca się do stworzeń. Otrzymuje od niech dwie odpowiedzi: „nie jesteśmy twoim Bogiem” oraz „On nas stworzył”. Część trzecia przedstawia świat jako znak, który przemawia przez piękno świata i wskazuje na Stwórcę, a człowiek podziwiający piękno stworzeń staje się miłośnikiem Boga. Część czwarta wykazuje, że świat jest znakiem, który nie pozwala spotkać Boga i zaspokoić pragnienia miłości. Świat stworzony staje się znakiem samotności człowieka, która budzi się w spotkaniu miłości poszukującej Boga z odmowną odpowiedzią świata.
Słowa kluczowe:
Augustyn, Bóg, człowiek wewnętrzny, miłość, piękno, poszukiwanie, samotność, świat, znakBibliografia
Augustinus, Confessiones, ed. A. Trapè – C. Carena, NBA 1, Roma 1991.
Św. Augustyn, Wyznania, tł. J. Czuj, Warszawa 2001.
Augustinus, De beata vita, red. W.M. Green, CCL 29, Turnholti 1970, s. 65-85.
Augustyn z Hippony, O życiu szczęśliwym, tł. A. Świderkówna, Kraków 2006.
Augustinus, De doctrina christiana, PL 34, 15-122.
Św. Augustyn, O nauce chrześcijańskiej, tł. J. Sulowski, Warszawa 1989.
Augustinus, De Genesi ad litteram libri duodecim, red. L. Carrozzi, NBA 9/2, Roma 1989, s. 12-727.
Św. Augustyn, Komentarz słowny do Księgi Rodzaju, w: Św. Augustyn, Pisma egzegetyczne przeciw manichejczykom, tł. J. Sulowski, PSP 25, Warszawa 1980, s. 113-382.
Augustinus, De libero arbitrio, red. W.M. Green, CCL 29, Turnholti 1970, s. 211-321,
Św. Augustyn, O wolnej woli, w: Św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, tł. A. Trombala, Kraków 2001, s. 493-649.
Augustinus, De magistro, red. K.D. Daur, CCL 29, Turnholti 1970, s. 157-203,
Św. Augustyn, O nauczycielu, w: Św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, tł. J. Modrzejewski, Kraków 2001, s. 433-485.
Augustinus, De sermone Domini in monte, PL 34, 1229-1308.
Św. Augustyn, O kazaniu Pana na górze, tł. S. Ryznar – J. Sulowski, PSP 48, Warszawa 1989, s. 21-130.
Augustinus, De Trinitate, ed. A. Trapè – M.F. Sciacca, NBA 4, Roma 2003,
Św. Augustyn, O Trójcy Świętej, tł. M. Stokowska, POK 25, Poznań – Warszawa – Lublin 1962.
Augustinus, De vera religione, red. A. Pieretti, NBA 6/1, Roma 1995, s. 16-157.
Św. Augustyn, O wierze prawdziwej, w: Św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, tł. J. Ptaszyński, Kraków 2001, s. 733-818.
Augustinus, Enarrationes in Psalmos, ed. E. Dekkers – I. Fraipont, CCL 38-40, Turnhout 1956.
Św. Augustyn, Objaśnienia Psalmów, tł. J. Sulowski, PSP 37-42, Warszawa 1986.
Augustinus, Epistulae, PL 33, 61-1094.
Augustinus, In Ioannis Evangelium tractatus CXXIV, ed. R. Willems, CCL 36, Turnhout 1954, s. 1-688,
Św. Augustyn, Homilie na Ewangelię i Pierwszy list św. Jana, tł. W. Szołdrski – W. Kania, PSP 15/1-2, Warszawa 1977.
Augustinus, Sermones, PL 38, 23-1484; 39, 1493-1638.
Augustinus, Retractationes, PL 32, 583-656.
Plato, Symposium, ed. G. Reale, Milano 2000.
Platon, Uczta, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, Fedon, tł. W. Witwicki, Warszawa 1984, s. 51-135.
Plato, Timaeus, ed. G. Reale, Milano 2000.
Platon, Dialogi, tł. W. Witwicki, Warszawa 2006, s. 299-366.
Plotinus, Enneades, red. G. Faggin – G. Reale – R. Radice, Milano 1996.
Plotyn, Enneady, t. 1-3, tł. A. Krokiewicz, Warszawa 2000.
Bavel T.J. van, Amore, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 175-186.
Bisogno A., L’eterno assente. Agostino e la ricerca della verità, Roma 2021.
Bolis G., L’idolatria in S. Agostino. Una prospettiva antropologica, Roma 2004.
Cameron M., Segno, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 1271-1278.
Cary P., Interioritá, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 844-846.
Cipriani N., La teologia di Sant’Agostino. Introduzione generale e riflessione trinitaria, Roma 2015.
Cipriani N., Molti e uno solo in Cristo. La spiritualità di Agostino, Roma 2009.
Clark M.T., Mondo, w: Agostino. Dizionario Enciclopedico, red. A. Fitzgerald – L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 964-967.
Domeradzki P., Zła samotność. W kręgu malistycznych koncepcji samotności, s. 1-14, w: https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/1119/P %20Domeracki%2C%20tekst%20ZŁA%20SAMOTNOŚĆ.pdf?sequence=1 (dostęp: 08.04.2024).
Drever M., Augustine on Hope in Times of Suffering, „Vox Patrum” 82 (2022) s. 145-165.
Grabowski S., The Church. Introduction to the Theology of St. Augustine, New York 1957.
Grossi V., La Chiesa di Agostino. Modeli e simboli, Bologna 2012.
Heidegger M., Interpretacja fenomenologiczna „Confessiones”, liber X, w: M. Heidegger, Fenomenologia życia religijnego, tł. G. Sowinski, Kraków 2002, s. 167-241.
Jędraszewski M., Poznać Boga i człowieka. Augustyn, Marcel, Stein, Levinas, Poznań 2007.
Kenney J.P., Augustine and the Platonists, w: Augustine and Tradition. Influences, Contexts, Legacy, red. D.G. Hunter – J.P. Yates, Michigan 2021.
Kopania J., Samotność metafizyczna, „Zeszyty Naukowe Centrum badań im. Edyty Stein – Wobec samotności” 12 (2014) s. 71-89.
Kowalczyk S., Człowiek i Bóg w nauce św. Augustyna, Lublin 2007.
Mejzner M., „Droga serca” w doświadczeniu i refleksji św. Augustyna, „Collectanea Theologica” 86/2 (2016) s. 85-114.
Ortlund G., Retrieving Augustine’s Doctrine of Creation, Downers Grove 2020.
Plezia M., Słownik łacińsko-polski, t. 1-5, Warszawa 2007.
Ratzinger J., Lud i dom Boży w nauce św. Augustyna o Kościele, w: J. Ratzinger, Opera omnia, t. 1, tł. W. Szymona, red. K. Góźdź – M. Górecka, Lublin 2014.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 4, tł. E.I. Zieliński, Lublin 1999.
Souza H.A.Q de, Being, Human Being and Truth in Augustine’s De Magistro: A Christian „Ontoanthropology” of the Self, w: Explorations in Augustine’s Anthropology, red. F. Dalpra – A.Ch. Jacobsen, Early Christianity in the Context of Antiquity 23, Berlin 2021, s. 67-89.
Terka M., Nauczyciel – mędrzec – przewodnik. Kilka uwag o relacji nauczyciela i ucznia w poszukiwaniu Prawdy w świetle pism św. Augustyna i jego duchowego nawrócenia, w: Nullum referenda gratia maius est officium. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu profesorowi Jerzemu Pałuckiemu z okazji 65-lecia urodzin i 30-lecia pracy naukowej, red. M. Szram – M. Wysocki, Lublin 2020, s. 375-401.
Terka M., Spotkanie ze śmiercią jako doświadczenie nie-obecności w świetle „Wyznań” św. Augustyna, „Vox Patrum” 78 (2021) s. 269-292.
Ticciati S., On Signs, Christ, Truth and the Interpretation of Scripture, London 2022.
Tuninetti L.F., Ideale della felicitá e politeismo, „Studia Ephemeridis Augustinianum” 54 (1996) s. 183-190.
Turzyński P., Piękno w teologii świętego Augustyna. Próba systematyzacji augustyńskiej estetyki teologicznej, Radom 2013.
Turzyński P., Zasada wewnętrzności w myśli świętego Augustyna, „Vox Patrum” 75 (2020) s. 485-506.
Wnętrzak T., Znaczenie pojęć filozoficzno-politycznych w De civitate Dei św. Augustyna, Kraków 2002.
Zarzycki S.T., Prawda o Bogu Stwórcy, stworzeniu i jego odnowie według Wyznań św. Augustyna, „Vox Patrum” 71 (2019) s. 543-571.
Wyższy Instytut Teologiczny w Częstochowie https://orcid.org/0000-0002-2376-579X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
