Święty Józef w nauczaniu św. Hieronima ze Strydonu
Abstrakt
Artykuł podejmuje problematykę józefologiczną w pismach Hieronima ze Strydonu. Mnich z Betlejem w swoich rozważaniach nie poświęca miejsca temu świętemu w sposób bezpośredni. Józef zajmuje ważne miejsce w dyskusjach chrystologicznych oraz w obronie dziewictwa Maryi. Autor Wulgaty posługuje się również przykładem Józefa w dyskusjach dotyczących wyższości życia w dziewictwie nad życiem w małżeństwie. Można wyodrębnić kilka tematów związanych ze św. Józefem, które porusza Hieronim w swoich dziełach: odrzucenie wdowieństwa św. Józefa, podkreślanie jego dziewiczości, walka o prawdziwe a nie legendarne przedstawienie postaci Opiekuna Zbawiciela oraz uzasadnianie jego pozostania w stanie bezżennym spowodowane misją daną od Boga. Należy jednak stwierdzić, że Autor Wulgaty porusza wątki związane z Opiekunem Zbawiciela w celu przedstawienia prawdziwej chrystologii lub obrony dziewictwa Najświętszej Maryi Panny. Wartym podkreślenie jest fakt, że w tekstach Strydończyka możemy zaobserwować początki myśli teologicznej o misji św. Józefa.
Słowa kluczowe:
Hieronim ze Strydonu, św. Józef, dziewictwo Maryi, dziewictwo Józefa, Helwidiusz, Jowinian, Pelagiusz, apokryfyBibliografia
Hieronymus Stridonensis, Epistulae, red. I. Hilberg, CSEL 54‐56, Vindobonae – Lipsiae 1910‐1918.
Hieronymus Stridonensis, Commentarium in Evangelium Matthaei, PL 26, 15‐218.
Hieronymus Stridonensis, Liber de perpetua Virginitate Beatae Mariae, PL 23, 183‐206.
Hieronymus Stridonensis, Dialogus adversus Pelagianos, PL 23, 495‐590.
Hieronymus Stridonensis, Libri duo adversus Iovinianum, PL 23, 211‐338.
Protoevangelium Jacobi, w: Apokryfy Nowego Testamentu, t. 1: Fragmenty, Narodzenie i dzieciństwo Maryi i Jezusa, red. M. Starowieyski, Kraków 2003, s. 268‐290.
Historia Josephi Fabri Lignari, w: Apokryfy Nowego Testamentu, t. 1: Ewangelie apokryficzne, cz. II: Św. Józef i św. Jan Chrzciciel, Męka i Zmartwychwstanie Jezusa, Wniebowzięcie Maryi, red. M. Starowieyski, Kraków 2017, s. 560‐577.
Tertullianus, De carne Christi, PL 2, 751‐792.
Origenes, Homiliae in Leviticum, PG 12, 405A-574B.
Origenes, Homiliae in Lucam, PG 13, 1801‐1902.
Baron A., Łacińskie komentarze do Listu do Tytusa (Ambrozjaster, Hieronim, Pelagiusz) na tle recepcji myśli Pawłowej w starożytności, w: Ambrozjaster, Hieronim, Pelagiusz, Komentarze do Listu św. Pawła do Tytusa, tł. A. Baron, ŹMT 28, Kraków 2003, s. 9‐99.
Blinzler J., Die Brüder und Schwestern Jesu, Stuttgarter Bibelstudien 21, Stuttgart 1967.
Cavallera F., Saint Jérôme, sa vie et son oeuvre: première partie, t. 1‐2: Regesta hieronymiana, Louvain – Paris 1922.
Chauffin Y., Święty Hieronim, tł. B. Durbajło, Warszawa 1977.
Grzybek S., Czy Chrystus miał rodzonych braci, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 11 (1958) s. 231‐238. (Crossref)
Hagemann W., Sacramentum Scripture. Die christozentrische Schriftauslegung des Kirchenvaters Hieronymus, Romae 1967.
Holzmeister U., De Sancto Joseph quaestiones biblicae, Roma 1945.
Hunter D., Marriage, Celibacy, and Heresy in Ancient Christianity: The Jovinianist Controversy, Oxford 2007. (Crossref)
Kaczmarek T., Św. Józef w nauczaniu Ojców Kościoła: idee przewodnie, „Studia Włocławskie” 61‐70/1 (1998) s. 61‐70.
Kelly J.N.D., Hieronim. Życie, pisma, spory, tł. R. Wiśniewski, Warszawa 2003.
Kupisiński Z., Święty Józef w religijności i tradycji ludowej w Polsce, „Roczniki Teologiczne” 68/9 (2021) s. 99‐114. (Crossref)
Łach J., Bracia Jezusa, „Studia Theologica Varsaviensia” 11/2 (1973) s. 257‐264.
Łukaszczyk M., Walka Hieronima z herezjami chrystocentrycznymi w świetle nauczania o Chrystusie zawartym w jego Listach, „Vox Patrum” 90 (2024) s. 145‐164. (Crossref)
Mensbrugghe van der A., The Relatives of our Lord, „Sobornost” 11 (1952) s. 483‐494.
Mirri L., La verginità nel Mistero di Maria in san Girolamo, w: Papers presented at the Twelfth International Conference on Patristic Studies held in Oxford 1995: Augustine and his opponents, Jerome, other Latin Fathers after Nicaea, Orientalia, red. E.A. Livingstone, Studia Patristica 33, Leuven 1997, s. 325‐344.
Nehring P., Dlaczego dziewictwo jest lepsze niż małżeństwo? Spór o ideał w chrześcijaństwie zachodnim końca IV w. w relacji Ambrożego, Hieronima i Augustyna, Toruń 2005.
O’Connell J.P., The eschatology of Saint Jerome, Mundelein 1948.
Paczkowski M.C., Chrystologia Hieronima na tle teologii palestyńskiej przełomu IV i V wieku, „Vox Patrum” 48 (2005) s. 159‐186. (Crossref)
Penna A., Gerolamo, Torino 1949.
Rurański G., Wstęp, w: Hieronim ze Strydonu, Pisma polemiczne, tł. W. Kania – L. Nieścior – G. Rurański, Tyniec 2013, s. 13‐30.
Sienkiewicz E., Chrystologiczne aspekty w teologii św. Hieronima ze Strydonu, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 27 (2020) s. 293‐314. (Crossref)
Trzciński T., Die dogmatischen Schriften des hl. Jeronymus, Posen 1912.
Wysocki M., Maryja w pismach Tertuliana, „Salvatoris Mater” 2 (2009) s. 109‐135.
Badacz niezależny https://orcid.org/0000-0003-3321-039X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
