Motywy kosmologiczne i teologiczne w "Poimandresie". Religijne przesłanie "Poimandresa" w aspekcie duchowym

Corpus Hermeticum, t. 1, ed. A.D. Nock, tł. A.J. Festugière, Paris 1945; Corpus Hermeticum, ed. A.D. Nock – A.J. Festugière, Milano 2014, tł. A. Tylak, Bóg – świat – człowiek w traktatach Corpus Hermeticum na tle greckiej tradycji filozoficznej, Łódź 2021.

Hermetica. The Greek Corpus Hermeticum and the Latin Asclepius in a new English translation, tł. B.P. Copenhaver, Cambridge 1992.

Hermetica II. The Excerpts of Stobaeus, Papyrus Fragments, and Ancient Testimonies in an English Translation with Notes and Introductions, tł. M.D. Litwa, Cambridge 2018.

Ermete Trismegisto. Corpo Ermetico e Asclepio, tł. B.M. Tordini Portogalli, Milano 1997.

Hermetica. The Ancient Greek and Latin Writings which contain Religious or Philosophic Teachings ascribed to Hermes Trismegistus, t. 1, tł. W. Scott, Oxford 1924.

Hermetica. The Ancient Greek and Latin Writings which contain Religious or Philosophic Teachings ascribed to Hermes Trismegistus, tł. W. Scott, Boston 1993.

Marsilio Ficino, Mercurii Trismegisti «Pimander sive de potestate et sapientia Dei», ed. M. Campanelli, Torino 2011.

Marsilio Ficino, La religione cristiana, ed. R. Zanzarri, Roma 2005.

Marsilio Ficino, Teologia Platonica, ed. E. Vitale, Milano 2011.

Poimandres, tł. W. Myszor, „Studia Theologica Varsaviensia” 15 (1977) s. 208‐216.

Apuleius, Metamorphoses, Apulei Platonici Madaurensis Opera Quae Supersunt, t. 1: Metamorphoseon libri XI, ed. R. Helm, Lipsiae 1955, tł. E. Jędrkiewicz, Apulejusz, Metamorfozy albo złoty osioł, Warszawa 1976.

Apulejusz z Madaury, O Bogu Sokratesa i inne pisma, tł. K. Pawłowski, Warszawa 2002.

Alkinous, Wykład nauk Platona (Didaskalikos), tł. K. Pawłowski, Kraków 2008.

Giamblico, I misterii (De Mysteriis Aegiptiorum, Chaelaeorum et Assyriorum), secondo la versione latina di Marsilio Ficino, tł. A. Boffino, b.m, b.d.

Allen M.J.B., Marsilio Ficino, Hermes Trismegistus and the Corpus Hermeticum, w: New Perspectives on Renaissance Thought. Essays in the History of Science, Education and Philosophy in Memory of C. B. Schmitt, red. J. Henry – S. Hutton, London 1990, s. 38‐47. (Crossref)

Amersfort J. van, Hermes, das Thomas-Evangelium und das Judenchristentum, w: Die

hermetische Gnosis im Lauf der Jahrhunderte, red. G. Quispel, Haarlem – Birnbach 2000, s. 187‐227.

Aufrère S.H., Welches Ägypten-Bild zeigt das Corpus Hermeticum?, w: Die Göttliche Weisheit des Hermes Trismegisos. Pseudo-Apuleius, Asclepius, red. D. Gall, Tübingen 2021, s. 109‐144.

Banek K., W kręgu Hermesa Trismegistosa. Rozważania na temat genezy mitu i kultu, Warszawa 2013.

Bernabé A., Aristotle and the Mysteries, w: Greek Philosophy and Mystery Cults, red. M.J. Martín-Velasco – M.J. García Blanco, Newcastle upon Tyne 2016, s. 27‐42.

Boys-Stones, G., Providence and Religion in Middle Platonism, w: Theologies of Ancient Greek Religion, red. E. Eidinow – J. Kindt – R. Osborne, Cambridge 2016, s. 317‐338. (Crossref)

Broek R. van den, Hermes und seine Gemeinde in Alexandria, w: Die hermetische Gnosis im Lauf der Jahrhunderte, red. G. Quispel, Haarlem – Birnbach 2000, s. 9‐26.

Broek R. van den, Hermetic Literature I, w: Dictionary of Gnosis & Western Esotericism, red. W.J. Hanegraaff et al., Leiden – Boston 2006, s. 487‐499.

Broek R. van den, Hermetism, w: Dictionary of Gnosis & Western Esotericism, red. W.J. Hanegraaff et al., Leiden – Boston 2006, s. 558‐570.

Bugaj R., „Corpus Hermeticum” w historii, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 46/4 (2001) s. 6‐36.

Bugaj R., Hermetyzm, Warszawa 1998.

Bull C.H., The Notion of Mysteries in the Formation of Hermetic Tradition, w: Mystery and Secrecy in the Nag Hammadi Collection and Other Ancient Literature: Ideas and Practices. Studies for Einar Thomassen at Sixty, red. C.H. Bull et al., Leiden 2012, s. 399‐426. (Crossref)

Campanelli M., Ermete secondo Ficino, w: Mercurio Trismegisto. Pimander sive de Potestate et Sapientia Dei, red. M. Campanelli, Torino 2011, s. XXIII-LX.

Casel O., De philosophorum Graecorum silentio mystico, Berlin 1967. (Crossref)

Chrzanowska A., Ghirlandaio, Ficino and Hermes Trismegistus: the Prisca Theologia in the Tornabuoni Frescoes, „Laboratorio dell’ISPF” 13 (2016) s. 2‐28.

Colli, G., La sapienza greca, t. 1, Milano 1978.

Czerkawski J., Hermetyzm w Polsce w XVI wieku, „Roczniki Filozoficzne” 37‐38 (1989‐1990) s. 154‐169.

Czerkawski J., Hannibal Rosseli jako przedstawiciel hermetyzmu filozoficznego w Polsce, „Roczniki Filozoficzne” 15/1 (1967) s. 119‐139.

Dembińska-Siury D., Człowiek odkrywa człowieka, Warszawa 1991.

Dinkelaar B.M., Plato and the Language of Mysteries. Orphic/Pythagorean an Eleusinian Motifs and Register in Ten Dialogues, „Mnemosyne” 73 (2020) s. 36‐62. (Crossref)

Dodds E.R., Grecy I irracjonalność, tł. J. Partyka, Bydgoszcz 2002.

Drozdek A., Greek Philosophers as Theologians. The Divine Arche, Aldershot – Burlington 2007.

Drozdek A., Greccy filozofowie jako teolodzy, Warszawa 2011.

Drozdek A., In the beginning was the apeiron. Infinity in Greek philosophy, Stuttgart 2008.

Ebeling F., The Secret History of Hermes Trismegistus. Hermeticism from Ancient to Modern Times, tł. D. Lorton, Ithaca – London 2007.

Faivre A., Hermetic Literature IV: Renaissance – Present, w: Dictionary of Gnosis & Western Esotericism, red. W.J. Hanegraaff et al., Leiden – Boston 2006, s. 533‐544.

Faivre A., The Eternal Hermes: From Greek God to Alchemical Magus, tł. J. Godwin, Grand Rapids 1995.

Festugière A.J., La Révélation d’Hermès Trismégiste, t. 1‐4, Paris 1949‐1954.

Fowden G., The Egyptian Hermes: A Historical Approach to the Late Pagan Mind, Princeton 1986.

Garin E., Powrót filozofów starożytnych, tł. A. Dutka, Warszawa 1987.

Garin E., Zodiak życia. Astrologia w okresie Renesansu, tł. W. Jekiel, Warszawa 1997.

Gentile S. – Gilly C., Marsilio Ficino e il ritorno di Ermete Trismegisto, Firenze 2001.

Gentile S., Considerazioni attorno al Ficino e alla prisca theologia, w: Nuovi maestri e antichi testi: Umanesimo e Rinascimento alle origini del pensiero moderno. Atti del Convegno internazionale di studi in onore di Cesare Vasoli, red. S. Caroti – V. Perrone Compagni, Firenze 2012, s. 57‐72.

Gianotti G.F., Tra Platone e Iside: per una rilettura dell’ XI libro delle Metamorfosi di Apuleio, „Atti della Accademia delle Scienze” 148 (2014) s. 51‐103.

Gómez Iglesias M.R., The Echoes of Eleusis: Love and Initiation in Platonic Philosophy, w: Greek Philosophy and Mystery Cults, red. M.J. Martín-Velasco – M.J. García Blanco, Newcastle upon Tyne 2016, s. 61‐102.

Heiduk M., Offene Geheimnisse – Hermetische Texte und verborgenes Wissen in der mittelalterlichen Rezeption von Augustinus bis Albertus Magnus, Freiburg 2007.

Helderman J., Licht, Leben und das Wort, w: Die hermetische Gnosis im Lauf der Jahrhunderte, red. G. Quispel, Haarlem – Birnbach 2000, s. 261‐290.

Hornung E., Egipt ezoteryczny. Tajemna wiedza Egipcjan i jej wpływ na kulturę Zachodu, tł. A. Niwiński, Warszawa 2023. (Crossref)

Jaeger W., Teologia wczesnych filozofów greckich, tł. J. Wocial, Kraków 2007.

Jagiełło M., Hermes Trismegistos według Marsilia Ficina. Argumentum – przekład i komentarz, „Roczniki Humanistyczne” 69 (2021) s. 31‐46. (Crossref)

Jonas H., Religia gnozy, tł. M. Klimowicz, Kraków 1994.

Kristeller P.O., Il pensiero filosofico di Marsilio Ficino, Firenze 2005.

Kuczyńska A., Uzdrawiające moce filozofii według Marsilia Ficina, „Estetyka i Krytyka” 9/10 (2005‐2006) s. 196‐209.

Lucentini P. – Perrone V., Hermetic Literature II: Latin Middle Ages, w: Dictionary of Gnosis & Western Esotericism, red. W.J. Hanegraaff et al., Leiden – Boston 2006, s. 499‐529.

Moreschini C., Apuleio e il platonismo, Firenze 1978.

Moreschini C., Storia dell’ermetismo cristiano, Brescia 2000.

Moreschini C., Dall’ Asclepius al Crater Hermetis. Studi sull’ ermetismo latino tardo-antico e rinascimentale, Agnano Pisano – Pisa 1985.

Mylonas G.E., Eleusis and the Eleusinian Mysteries, London 1961. (Crossref)

Nowakowski D., Hermetyczna wizja zbawienia. Lodovico Lazzarelli (1447‐1500) na tle kultury włoskiego odrodzenia, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 56 (2012) s. 135‐159. (Crossref)

Nowakowski D., Prisca theologia i jej znaczenie w systemie Marsilia Ficina, „Kronos – metafizyka, kultura, religia” 27 (2013) s. 93‐109.

Niwiński A., Mity i symbole religijne starożytnego Egiptu, Warszawa 1984.

Niziński R.S., Miłość jako podstawa poznania Boga u mistyków. Nauka św. Jana od Krzyża, „Filozofia chrześcijańska” 11 (2014) s. 81‐94. (Crossref)

Olejnik M., „De vita coelitus comparanda” Marsilia Ficina jako przedstawienie hermetycznych praktyk odnowy człowieka, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica” 24 (2011) s. 19‐43. (Crossref)

Pleše Z., Die Hintergründe des Corpus Hermeticum: Autoren, Leser, Gemeinschaften, w: Die Göttliche Weisheit des Hermes Trismegisos. Pseudo-Apuleius, Asclepius, red. D. Gall, Tübingen 2021, s. 145‐170.

Quispel G., Gnoza, tł. B. Kita, Warszawa 1988.

Rahner K., Podstawowy wykład wiary. Wprowadzenie do pojęcia chrześcijaństwa, tł. T. Mieszkowski, Warszawa 1987.

Reitzenstein R., Zum Asclepius des Pseudo-Apuleius, „Archiv für Religionswissenschaft” 7 (1904) s. 393‐411.

Reitzenstein R., Die hellenistischen Mysterienreligionen nach ihren Grundgedanken und Wirkungen, Leipzig 1927.

Reitzenstein R., Poimandres. Studien zur griechisch-ägyptischen und frühchristlischen literatur, Stuttgart 1966.

Scarpi P., La divina auctoritas di Ermete Trismegisto: Per una nuova religione di tolleranza, w: From Source to History. Studies on Ancient Near Eastern Worlds and Beyond. Dedicatet to Gionanni Battista Lanfranchi on the Occasion of His 65th Birthday on June 23, 2014, red. S. Gaspa et al., Münster 2014, s. 647‐654.

Schmitt C.B., Prisca theologia e philosophia perennis: due temi del Rinascimento italiano e la loro fortuna, w: Il pensiero italiano del Rinascimento e il tempo nostro. Atti del V Convegno internazionale del Centro di studi umanistici (Montepulciano 1968), red. G. Tarugi, Firenze 1970, s. 211‐236.

Sfameni Gasparro G., La gnosi ermetica come iniziazione e mistero, „Studi e Materiali di Storia delle Religioni” 36 (1965) s. 43‐62.

Sfameni Gasparro G., L’ermetismo nelle testimonianze dei Padri, „Rivista di Storia e Letteratura Religiosa” 7 (1971) s. 215‐251.

Sfameni Gasparro G., Il Logos demiurgo del Poimandres (CH I) e il Prologo del Vangelo di Giovanni. Un problema di comparazione storico-religiosa, w: Dal Logos dei Greci e dei Romani al Logos di Dio. Ricordando Marta Sordi, Temi metafisici e problemi del pensiero antico, Studi e testi 122, red. R. Radice – A. Valvo, Milano 2011, s. 179‐209.

Sfameni Gasparro G., Tra scrittura e rituale. Scrivere, dialogare, pregare: tre aspetti dell’esperienza ermetica, w: Hierarchie und Ritual. Zur philosophischen Spiritualität in der Spätantike, red. C.O. Tommasi et al., Heidelberg 2018, s. 111‐139.

Sfamenti Gasparro G., Cosmo, male, salvezza nel «Poimandres» (CH I): Tra apokalypsis e gnosis, w: Apocalittica e gnosticismo. Atti del Colloquio Internazionale Roma, 18‐19 giugno 1993, red. M.V. Cerutti, Roma 1995, s. 107‐138.

Sowińska A., Magnum Miraculum est homo... The Phenomenon of Man in the Light of Hermetic Excerpts: Lactantius, Div.inst. 7.13.3, „Biblical Annals” 10/4 (2020) s. 707‐733. (Crossref)

Sowińska A., [Hermes Trismegistos]O tym, że żaden z bytów nie ginie, lecz w błędzie są ci, którzy mówią, że przemiany są „zniszczeniem” i „śmiercią”, „Vox Patrum” 79 (2021) s. 541‐552. (Crossref)

Sowińska A., [Hermes Trismegistos] Stobaei Hermetica XI (Joannis Stobaei Anthologium: Hermetica, excerptum XI), „Vox Patrum” 81 (2022) s. 233‐280. (Crossref)

Sternberg-el Hotabi H., Ägyptische Religion und Hermetismus am Beispiel des Asclepius, w: Die Göttliche Weisheit des Hermes Trismegisos. Pseudo-Apuleius, Asclepius, red. D. Gall, Tübingen 2021, s. 223‐263.

Suk Fong Jim T., Salvation (Soteria) and Ancient Mystery Cults, „Archiv für Religionsgeschichte” 18‐19 (2017) s. 255‐281. (Crossref)

Trzcińska J., Logos, mit i ratio. Wybrane koncepcje racjonalności od XV do XVII wieku, Kraków 2011.

Trzcińska I., Koncepcja Logosu w Poimandresie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica” 39 (2006) s. 141‐156.

Turchi N., Le religioni dei misteri nel mondo antico, Genova 1987.

Tylak A., Bóg – świat – człowiek w traktatach Corpus Hermeticum na tle greckiej tradycji filozoficznej, Łódź 2021. (Crossref)

Tylak A., Corpus Hermeticum V, „Collectanea Philologica” 15 (2012) s. 103‐108. (Crossref)

Tylak A., Corpus Hermeticum XVI, „Collectanea Philologica” 17 (2014) s. 29‐36. (Crossref)

Vasoli C., Dalla pace religiosa alla „prisca theologia”, w: Atti del Convegno di studi (Firenze, 19 novembre-2 dicembre 1989), red. P. Viti, Firenze 1994, s. 3‐25.

Vasoli C., Quasi sit deus: Studi su Marsilio Ficino, Lecce 1999.

Vasoli C., „Prisca theologia” e scienze occulte nell’umanesimo fiorentino, w: Storia d’Italia. Annali 25. Esoterismo, red. G.M. Cazzaniga, Torino 2010, s. 175‐205.

Vasoli C., Da Giorgio Gemisto a Ficino: nascita e metamorfosi della „prisca theologia”, w: Miscellanea di studi in onore di Claudio Varese, red. G. Cerboni Baiardi, Roma 2001, s. 787‐800.

Yates F., Giordano Bruno and the Hermetic Tradition, London – New York 2002.

Zandee J., Der Hermetismus und das alte Ägypten, w: Die hermetische Gnosis im Laufe der Jahrhunderte, red. G. Quispel, Haarlem – Birnbach 2000, s. 98‐176.

Zieliński T., Hermes Trismegistos, Sandomierz 2017.