Twierdzenie powszechnie przyjęte (to omologoumenon) jako punkt wyjścia dyskusji teologicznej – Eunomiusz i Grzegorz z Nyssy
Marta Przyszychowska
Uniwersytet Warszawski , PolskaAbstrakt
W debacie Eunomiusza z Grzegorzem z Nyssy obie strony konfliktu używały jako podstawowego i nieodpartego argumentu stwierdzenia, że głoszone przez nich tezy są powszechnie przyjęte. Obaj stosowali na określenie twierdzenia powszechnie przyjętego termin tÕ ÐmologoÚmenon, który w tradycji filozoficznej wywodzącej się od Arystotelesa oznaczał prawdziwą i pewną przesłankę prowadzącą do wiedzy absolutnej. W takim znaczeniu termin ten był szeroko stosowany nie tylko w filozofii – zamiennie z wyrażeniem koinaˆ oennoiai – ale także w retoryce. Ta właśnie argumentacja używana zarówno przez Eunomiusza, jak i przez Grzegorza z Nyssy, dowodzi, że ich dyskusja nie była czymś, co dzisiaj nazwalibyśmy kwestią religijną, ale prawdziwą naukową/filozoficzną debatą, prowadzoną zgodnie z powszechnie przyjętymi (nomen omen!) zasadami.
Słowa kluczowe:
Grzegorz z Nyssy, Eunomiusz, Arystoteles, Chryzyp, sylogizm, dowodzenie, twierdzenie powszechnie przyjęte, wspólne pojęciaBibliografia
Alexander Aphrodisiensis, In Aristotelis topicorum libros octo commentaria, ed. M. Wallies, Berlin 1891, transl. J.M. van Ophuijsen, Alexander of Aphrodisias on Aristotle’s Topics, New York 2001. (Crossref)
Aristoteles, Analytica posteriora, ed. and transl. H. Tredennick, in: Aristotle, Posterior Analytics, Topica, LCL 391, London 1960, 24-264. (Crossref)
Aristoteles, Analytica priora, ed. and transl. H. Tredennick, in: Aristotle, The Categories, On Interpretation, Prior Analytics, LCL 325, London 1962, 198-532.
Aristoteles, Ethica Nicomachea, ed. I. Bywater, Oxonii 1890.
Aristoteles, Metaphysica, ed. W.D. Ross, vol. 1-2, Oxford 1924.
Aristoteles, Topica, ed. and transl. E.S. Forster, in: Aristotle, Posterior Analytics, Topica, LCL 391, London 1960, 272-740. (Crossref)
Athanasius Alexandrinus, De incarnatione Verbi, PG 25, 95-198.
Athanasius Alexandrinus, Orationes contra arianos, PG 26, 12-525.
Basilius Caesariensis, Adversus Eunomium, PG 29, 469-773.
Eunomius, Liber Apologeticus, ed. and transl. by R.P. Vaggione, in: Eunomius, The Extant Works, Oxford 1987.
Gregorius Nazianzenus, De moderatione in disputando (Oratio 32), PG 36, 173-212.
Gregorius Nyssenus, Contra Eunomium, ed. W. Jaeger, GNO 1-2, Leiden 1960, transl. S. Hall, A refutation of the first book of the two published by Eunomius after the decease of holy Basil, in: El “Contra Eunomium I” en la produccion literaria de Gregorio de Nisa: VI Coloquio Internacional sobre Gregorio de Nisa, ed. L.F. Mateo-Seco – J.L. Bastero, Pamplona 1988, 35-135.
Nemesius Emesenus, De natura hominis, PG 40, 483-846.
Plato, Cratylus, ed. J. Burnet, Oxford 1900.
Plato, Philebus, ed. J. Burnet, Oxford 1901.
Sextus, Adversus Mathematicos, ed. J. von Arnim, in: Stoicorum veterum fragmenta, II, Leipzig 1903, 1-82.
Aubenque P., Le problème de l’être chez Aristote, Paris 1966.
Barnes J. – Bonelli M., Method and Metaphysics: Essays in Ancient Philosophy, Oxford 2011.
Cassin M., L’écriture de la controverse chez Grégoire de Nysse. Polémique littéraire et exégèse dans le „Contre Eunome”, Paris 2012.
Dyson H., Prolepsis and Epinoia in the Early Stoa, Berlin – New York 2009. (Crossref)
Irwin T., Aristotle’s first principles, Oxford 1990. (Crossref)
Kwiatkowski T., Poznanie naukowe u Arystotelesa, Warszawa 1969.
Mignucci M., La teoria aristotelica della scienza, Firenze 1965.
ObbinkD., What All Men Believe – Must Be True: Common Conceptions and Consensio Omnium in Aristotle and Hellenistic Philosophy, “Oxford Studies in Ancient Philoso¬phy” 10 (1992) 189-231.
Sandbach F.H., Ennoia and Prolepsis in the Stoic Theory of Knowledge, CQ 24 (1930) 44-51. (Crossref)
Uniwersytet Warszawski
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
