Bóstwo osoby Ducha Świętego w nauczaniu Grzegorza z Nazjanzu
Eirini Artemi
University of Athens , GrecjaAbstrakt
Grzegorz z Nazjanzu musiał zmierzyć się z odwagą heretyckich twierdzeń dotyczących Boskiej natury Ducha Świętego. W swoich dziełach utożsamia on Ducha Świętego z trzecią osobą Trójcy Świętej. Zwraca uwagę, że Biblia wyraźnie naucza, iż Duch jest Bogiem. Duch Święty, tak jak Syn, pochodzi od Ojca, jest współwieczny z Ojcem i oświeca całe stworzenie. Trzecia Osoba Trójcy zasługuje na to, by być czczona jako Bóg i przebóstwia ludzi w momencie chrztu. Grzegorz rozważa: „Jeśli nie należy Mu oddawać czci, to jak może On przebóstwiać mnie przez chrzest? Ale jeśli należy oddawać mu cześć, to rzeczywiście staje się przedmiotem uwielbienia, a jeśli jest przedmiotem uwielbienia, to musi być Bogiem; jedno zależy od drugiego, prawdziwie złoty i zbawczy łańcuch. I rzeczywiście od Ducha pochodzą nasze nowe narodziny, a od nowego narodzenia nasze nowe stworzenie, a od nowego stworzenia nasze głębsze poznanie godności Tego, od którego to pochodzi” (Oratio 31, 28). Grzegorz podkreślał boskość Ducha Świętego, a także wyjaśnił soteriologiczny cel tej nauki: „Jeżeli jest w jednym szeregu ze mną, to jak może uczynić mnie Bogiem, albo jak złączyć z Bóstwem” (Oratio 31, 4).
Słowa kluczowe:
Grzegorz z Nazjanzu, Duch Święty, Trójjedyny Bóg, Biblia, chrzest, II Sobór Ekumeniczny, pneumatologiaBibliografia
Athanasius Alexandrinus, Orationes adversus Arianos, PG 26, 12-523.
Athenagoras, Legatio pro Christianis, PG 6, 870-974, transl. B.P. Pratten, ANF 2, ed. A. Roberts – J. Donaldson – A.C. Coxe, Buffalo – New York 1885, 129-148.
Irenaeus, Adversus haereses, PG 7, 9-1225, transl. A. Roberts – W. Rambaut, ANF 1, ed. A. Roberts – J. Donaldson – A.C. Coxe, Buffalo – New York 1885, 315-567.
Gregorius Nazianzenus, Epistulae 58, PG 37, 21-388, transl. C.G. Browne – J.E. Swallow, NPNF Series II, vol. 7, ed. P. Schaff – H. Wace, Buffalo – New York 1894, 437-482.
Gregorius Nazianzenus, Orationes, PG 36, 12-664, transl. C.G. Browne – J.E. Swallow, NPNF Series II, vol. 7, ed. P. Schaff – H. Wace, Buffalo – New York 1894, 203-434.
Gregorius Nyssenus, Epistula 189, PG 32, 684-694, transl. H.A. Wilson, NPNF Series II, vol. 5, ed. P. Schaff – H. Wace, Buffalo – New York 1893, 326-330.
Origenes, De Principiis, ed. P. Koetschau, transl. G.W. Butterworth: Origen, On First Principles, New York 1973.
Socrates, Historia ecclesiastica, PG 67, 30A - 841B, transl. A.C. Zenos, NPNF Series II, vol. 2, ed. P. Schaff – H. Wace, Buffalo – New York 1890, 1-178.
Artemi E., Gregory Nazianzen’s trinitarian teaching based on his Twentieth Theological Oration, “De Medio Aevo” 4 (2013) fasc. 2, 127-146.
Beeley Ch., Gregory of Nazianzus on the Trinity and the Knowledge of God, Oxford 2008. (Crossref)
Brown H.O.J., Heresies: Heresy and Orthodoxy in the History of the Church, Peabody 1988.
Cash B., Origen’s Trinitarian Theology, New York 2010.
Christou P., Patrologia, vol. 1, Thessaloniki 2005.
Feidas V., Ecclesiastic History, vol. 1, Athens 1992.
Lampe G.H., Christian Theology in Patristic Period, in: A History of Christian Doctrine, ed. H. Cunliffe-Jones – B. Drewery, Edinburgh 1978, 21-180. (Crossref)
Lo C.F. Gregory Nazianzen’s Pneumatology completes the 4th century trinitarian theology, The Johns Hopkins University, Charlotte, North Carolina 2011.
McGuckin J.A., St. Gregory of Nazianzus: An Intellectual Biography, Crestwood – New York 2001. (Crossref)
Nofziger Ch.J., Reign of heretics: Arianism and political power in the Vandal and Ostrogothic kingdoms, Western Washington University, Masters Thesis Collection, Washington 2012.
Papadopoulos S., Patrologia, vol. 1-2, Athens 1990-1992.
Papadopoulos S., Gregory the theologian and the presuppositions of his pneumatology, vol. 2, Athens 19893.
Reynolds S., Introduction, in: Gregory of Nazianzus, Five Theological Orations, Translated with an introduction and notes by S. Reynolds, Toronto 2011, V-VI [= https:// tspace.library.utoronto.ca/bitstream/1807/36303/1/Gregory%20of%20Nazianzus%20 Theological%20Orations.pdf (access 15.03.2017)].
Romanides J., Dogmatic and Symbolic Theology of the Orthodox Catholic Church, vol. 1, Athens 1960.
SchaffP., History of the Christian Church: Nicene and post-Nicene Christianity from Constantine the Great to Gregory the Great, A.D. 311–600, vol. 3, New York 1997.
Stefanides B., Church History, Athens 1959.
Swete H.B., The Holy Spirit in the Ancient Church, London 1912.
Trevett C., Montanism: Gender, Authority and the New Prophecy, Cambridge 1996. (Crossref)
Zurab J., Theologia and oikonomia: the soteriological ground of Gregory of Nazianzus trinitarian theology, Durham 2010.
University of Athens
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
