Inimici nostri: żydzi jako heretycy i heretycy jako judaizujący u Hieronima i Augustyna
John Y.B. Hood
the independent scholar , Stany ZjednoczoneAbstrakt
Hieronim i Augustyn w swych polemicznych, jak również rzekomo niepolemicznych pismach, odnoszą się do wrogów Kościoła jako do bezbożnej triady: Żydzi, poganie i chrześcijańscy heretycy. Twierdzą, że łączy ich (inimici) ze sobą negacja Ewangelii ortodoksyjnego Kościoła katolickiego, a także przyczyna ich niewiary – pycha, która prowadzi do odrzucania prawdy. W tym artykule autor skupia się na powiązaniach, które Hieronim i Augustyn zdają się znajdować między judaizmem i chrześcijańską herezją. Korzysta z dzieł polemicznych i niepolemicznych obu pisarzy, w tym biblijnych komentarzy i antypelagiańskich traktatów Hieronima oraz De civitate Dei Augustyna, jak również jego pism przeciw Żydom, donatystom i pelagianom. Oprócz identyfikacji doktrynalnych podobieństw, które Hieronim i Augustyn wykazują między judaizmem i chrześcijańską herezją, autor analizuje również podobne często retoryczne figury stosowane przez nich w oskarżeniach na temat inimici. Na koniec zaś zastanawia się, czy możliwe przyczyny tego rodzaju wypowiedzi leżą w wątpliwościach tych i Augustyna doprowadziła ich do zachowania pewnej nadziei dla swych teoloOjców, oraz zauważa, że paradoksalnie, niepewność epistemologiczna Hieronima gicznych wrogów, a w ten sposób do zalecania tolerancji względem nich.
Słowa kluczowe:
Hieronim, Augustyn, Żydzi, heretycyBibliografia
Augustinus, De civitate Dei, ed. D. Dombart – A. Kalb, CCL 47-48, Turnhout 1955.
Augustinus, De gratia et libero arbitrio, PL 44, 881-912.
Augustinus, Enarrationes in Psalmos, ed. E. Dekkers – J. Fraipont, CCL 38-40, Turnhout 1956.
Augustinus, Epistulae 1-100, ed. K.-D. Daur, CCL 31, Turnhout 2004, CCL 31A, Turnhout 2005, CCL 31B, Turnhout 2009; Epistulae 124-184A, ed. A. Goldbacher, CSEL 44, Vindobonae – Lipsiae 1904; Epistulae 185-270, CSEL 57, Vindobonae – Lipsiae 1911.
Augustinus, Sermones, PL 39.
Hieronymus, Commentarioli in Psalmos, ed. G. Morin, CCL 72, Turnhout 1959, 177-245.
Hieronymus, Commentariorum in Osee prophetam libri, ed. M. Adriaen, CCL 76, Turn¬hout 1969, 1-158.
Hieronymus, Dialogi contra Pelagianos, ed. C. Moreschini, CCL 80, Turnhout 1990.
Hieronymus, Liber quaestionum hebraicarum in Genesim, ed. P. de Lagarde, CCL 72, Turnhout 1959, 1-56.
Iustinus Martyr, Dialogus cum Tryphone Judaeo, PG 6, 469-800.
Brown P., Augustine of Hippo, Berkeley 2000.
Cohen J., Living Letters of the Law, Berkeley 1999. (Crossref)
Fredriksen P., Augustine and the Jews, New York 2008.
Hunter D.G., The Virgin, the Bride and the Church: Reading Psalm 45 in Ambrose, Jerome and Augustine, in: The Harp of Prophecy: Early Christian Interpretation of the Psalms, ed. B.E. Daley – P.R. Kolbet, Notre Dame 2015, 149-174. (Crossref)
Jews and Christians: The Parting of the Ways, A.D. 70-135, ed. J.D.B. Dunn, Grand Rapids 1999.
Kelly J.N.D., Jerome: His Life, Writings and Controversies, London 1975.
O’Donnell J.J., Augustine: A New Biography, New York 2005.
Partings: How Judaism and Christianity Became Two, ed. H. Shanks, Washington 2013.
Salinero R.G., Biblia y polémica antijudía en Jerónimo, Madrid 2003.
Schmid J., SS. Eusebii Hieronymi et Aurelii Augustini epistulae mutuae, Bonn 1930.
Shaw B., Sacred Violence, Cambridge 2011. (Crossref)
Simon M., Verus Israel, Paris 1948.
Williams M.H., The Monk and the Book: Jerome and the Makings of Christian Scholarship, Chicago 2006. (Crossref)
the independent scholar
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
