Святий-“єретик” Григорій Палама про внутрішнє буття пресвятої трійці
Viktor Zhukovskyy
Український Католицький Університет , UkrainaAbstrakt
W niniejszym artykule autor analizuje nauczanie św. Grzegorza Palamasa, znanego bizantyńskiego teologa, hezychasty i przywódcy duchowego Kościoła XIV wieku. Autor omawia problem wewnątrztrynitarnego bytu Boga w nauczaniu Palamasa i analizuje atrybuty kluczowe tego „ukrytego” wymiaru Trójcy Świętej. Szczególną uwagę zwraca na prezentację podejścia apofatycznego w odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób Bóg, który jest aktywnie obecny w świecie stworzonym i napełnia go, może jednocześnie być całkowicie oddalony od świata stworzonego pod względem ontologicznym? W tym kontekście autor analizuje kluczowe pojęcia, które wyrażają wewnątrztrynitarną transcendencję Bożego bytu: istota, substancja, wewnątrztrynitarna relacja, teologia, ekonomia zbawienia.
Słowa kluczowe:
Паламас, апофатика, природа, сутність, іпостась, теологіяBibliografia
Gregorius Palamas, Capita physica, theologica, moralia et practica CL, ed. R.E. Sinkewicz: Saint Gregory Palamas, The One Hundred and Fifty Chapters, Studies and Texts 83, Toronto 1988.
Gregorius Palamas, De processione Spiritus Sancti orationes duae, ed. B. Bobrinsky – P.K. Chrestou, Thessalonica 1962.
Gregorius Palamas, Pro sanctis hesychastis, ed. J. Meyendorff: Grégoire Palamas, Défense des saints hésychastes, Spicilegium Sacrum Lovaniense. Études et documents 30-31, Louvain 1959.
Gregorius Palamas, Theophanes, PG 150, 909-960.
Aghiorgoussis M., Christian Existentialism of the Greek Fathers: Persons, Essence, and Energies in God, GOTR 23 (1978) 15-41.
Anastos T.L., Gregory Palamas’ Radicalization of the Essence, Energies, and Hypostasis Model of God, GOTR 38 (1993) 335-349.
Barrois G., Palamism Revisited, VTQ 19 (1975) 211-235.
Collins P.M., Trinitarian Theology: West and East, Karl Barth, the Cappadocian Fathers, and John Zizioulas, Oxford 2001. (Crossref)
Cugna C.M. La, God for Us, The Trinity and Christian Life, San Francisco 1993.
Every G., Theosis in Later Byzantine Theology, “Eastern Church Review” 2 (1968-1969) 243-252.
Florovsky G., St. Gregory Palamas and the Tradition of the Fathers, GOTR 2 (1959- 1960) 119-131.
Grondijs L.H., The Patristic Origins of Gregory Palamas’, StPatr 5 (1962) 323-328.
Gross J., La divinisation du chrétien d’apres les Peres grecs, contribution historique à la doctrine de la grâce, Paris 1938.
Halleux A. De, Orthodoxie et Catholicism: du Personnalisme en Pneumatologie, RTL 6 (1975) 3-30. (Crossref)
Halleux A. De, Personnalisme ou essentialisme trinitaire chez les Pères cappadociens? Une mauvaise controverse, RTL 17 (1986) 129-155, 265-292. (Crossref)
Jugie M.F., Palamas Grégoire, DThC XI 1735-1818.
Kern C., Les Eléments de la Théologie de Grégoire Palamas, “Irénikon” 20 (1947) 6-33, 164-193.
Kotiranta M., The Palamite Idea of Perichoresis of the Persons of the Trinity in the light of Contemporary neo-Palamite Analysis, “Byzantium and the North-Acta Byzantina Fennica” 9 (1999) 59-69.
Krivosheine V., The Ascetic and Theological Teaching of Gregory Palamas, “Eastern Church Review” 3 (1938) 26-33, 71-84, 138-156, 193-214.
Lossky V., In The Image and Likeness of God, New York 1974.
Lossky V., Orthodox Theology: An Introduction, Crestwood 1978.
Mantzarides G.I., The Deification of Man, New York 1984.
MeyendorffJ., A Study of Gregory Palamas, Crestwood 1998.
Meyendorff J., Byzantine Hesychasm: historical theological and social problems, London 1974.
Meyendorff J., Introduction à l’étude de Grégoire Palamas, Paris 1959.
Radovitch A., Le Mystère de la Sainte Trinité Selon Saint Grégoire Palamas, “Messager de l’Exarchat du Patriarchat Russe en Europe Occidentale” 91-92 (1975) 159-170.
Reid D., Energies of the Spirit, Trinitarian Models in Eastern Orthodox and Western Theology, Atlanta 1997.
Russell N., The Doctrine of Deification in the Greek Patristic Tradition, Oxford 2006. (Crossref)
Russell N., Theosis and Gregory Palamas: Continuity or Doctrinal Change? VTQ 4 (2006) 357-379.
Sinkewicz R. E., Gregory Palamas, в: La Théologie Byzantine et sa tradition (XIII-XIX s.), ed. C.G. Conticello – V. Conticello, Turnhout 2002, 131-188.
Smolarski D.C., How not to Say Mass. A Guidebook for All Concerned about Authentic Worship, New York 1986
Stiernon D., Bulletin sur le Palamisme, REB 30 (1972) 231-337. (Crossref)
Ware K., God Hidden and Revealed: The Apophatic Way and the Essence-Energies Distinction, “Eastern Churches Review” 2 (1975) 125-136.
Ware K., The Orthodox Way, Crestwood 1995.
Williams A. N., The Ground of Union, Deification in Aquinas and Palamas, New York – Oxford 1999.
Williams R.D., The Philosophical Structures of Palamism, “Eastern Church Review” 9 (1977) 27-44. (Crossref)
Український Католицький Університет
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
