Il soggiorno di sant’Ilarione di Gaza in Dalmazia secondo La vita s. Hilarionis di san Girolamo
Bazyli Degórski
Pontificia Università S. Tommaso d’Aquino a Roma , WłochyAbstrakt
Opis pobytu mnicha Hilariona w Dalmacji, przekazany przez św. Hieronima w Vita S. Hilarionis, zdaje się zawierać i streszczać wszystkie główne przesłania i treści, które znajdują się w tej biografii świętego mnicha palestyńskiego: poszukiwanie samotności i bycia nieznanym pośród ludów w dalekich stronach, niemożność ukrycia się w imię miłości, Boża moc działająca poprzez wielkie cuda, która świadczy o tym, że w wiernym i rozmodlonym, pokutującym mnichu, pełnym pokory względem Boga i bliźniego jest obecny Pan, objawiający swoją chwałę za jego pośrednictwem. Nie bez znaczenia jest fakt, iż Hieronim nawiązuje tu wyraźnie do znanych fragmentów Ewangelii, które podkreślają znaczenie wiary mnicha. Święty kontynuuje dzieło Chrystusa na ziemi i jawi się jako “alter Christus”. Zwycięstwo odniesione nad morskim potworem jest zwycięstwem nad złem, diabłem i śmiercią. Panowanie nad siłami natury, w naszym przypadku: nad żywiołem rozhuczanego morza, które grozi zniszczeniem ziemi i ludzi, staje się przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie zwycięstwem życia nad pierwotnym chaosem i grzechem pierworodnym. Hilarion jawi się więc jako żyjąca „Ewangelia”, która głosi i jednocześnie objawia tajemnicę Królestwa istniejącego już wśród ludzi. W tych krótkich fragmentach ujawnia się także wielka erudycja Hieronima oparta na znajomości kultury klasycznej. Wydaje się, że właśnie na tych stronicach poświęconych ojczyźnie – Dalmacji – Hieronim złożył największy hołd temu palestyńskiemu mnichowi.
Słowa kluczowe:
san Girolamo, sant’Ilarione di Gaza, Dalmazia, agiografia, monachesimoBibliografia
Ammianus Marcellinus, Res gestae, ed. W. Seyfarth: Ammiani Marcellini Rerum gestarum libri qui supersunt, I-II, Leipzig 1978.
Athanasius Alexandrinus, Vita S. Antonii, ed. G.J.M. Bartelink, SCh 400, Paris 1994.
Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia, in: http://penelope.uchicago.edu/Thayer/L/ Roman/Texts/Pliny_the_Elder/8*.html (consultato il 9 I 2017).
Hieronymus, Epistulae, PL 22, 325-1224, trad. italiana di S. Cola, in: San Girolamo, Le Lettere, Introduzione, traduzione, note e indici di Silvano Cola, I-IV, Roma 1996-1997.
Hieronymus, Chronicorum Eusebii Caesariensis continuatio, ed. B. Degórski, in: Hieronymi, Historica et hagiographica. Vita Beati Pauli monachi Thebaei. Vita Hilarionis. Vita Malchi monachi captivi. Epistula praefatoria in Chronicis Eusebii Caesariensis. Chronicorum Eusebii Caesariensis continuatio. De viris inlustribus. In Regulae S. Pachomii versionem praefatio = Girolamo, Opere storiche e agiografiche. Vita di san Paolo, eremita di Tebe. Vita di Ilarione. Vita di Malco, l’eremita prigioniero. Prefazione alla traduzione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Continuazione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Gli uomini illustri. Prefazione alla traduzione della Regola di Pacomio, Hieronymi Opera 15 = Opere di Girolamo 15, Roma 2014, 236-307.
Hieronymus, Commentarii in Evangelium Matthaei, ed. D. Hurs – M. Adriaen, CCL 77, Turnhout 1969.
Hieronymus, Explanationes in Esaiam, ed. R. Maisano: Hieronymi, Explanationes in Esa¬iam. Girolamo = Commento a Isaia, Hieronymi Opera 4/1-4, Roma 2013.
Hieronymus, Vita S. Hilarionis, ed. B. Degórski, in: Hieronymi, Historica et hagiographica. Vita Beati Pauli monachi Thebaei. Vita Hilarionis. Vita Malchi monachi captivi. Epistula praefatoria in Chronicis Eusebii Caesariensis. Chronicorum Eusebii Caesariensis continuatio. De viris inlustribus. In Regulae S. Pachomii versionem praefatio = Girolamo, Opere storiche e agiografiche. Vita di san Paolo, eremita di Tebe. Vita di Ilarione. Vita di Malco, l’eremita prigioniero. Prefazione alla traduzione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Continuazione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Gli uomini illustri. Prefazione alla traduzione della Regola di Pacomio, Hieronymi Opera 15 = Opere di Girolamo 15, Roma 2014, 116-181.
Hieronymus, Vita S. Pauli Primi Eremitae, ed. B. Degórski, in: Hieronymi, Historica et hagiographica. Vita Beati Pauli monachi Thebaei. Vita Hilarionis. Vita Malchi monachi captivi. Epistula praefatoria in Chronicis Eusebii Caesariensis. Chronicorum Eusebii Caesariensis continuatio. De viris inlustribus. In Regulae S. Pachomii versionem praefatio = Girolamo, Opere storiche e agiografiche. Vita di san Paolo, eremita di Tebe. Vita di Ilarione. Vita di Malco, l’eremita prigioniero. Prefazione alla traduzione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Continuazione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Gli uomini illustri. Prefazione alla traduzione della Regola di Pacomio, Hieronymi Opera 15 = Opere di Girolamo 15, Roma 2014, 72-115.
Marcus Tullius Cicero, Philippicae, in: https://la.wikisource.org/wiki/In_M._Antonium _Oratio_-_Philippica_II#.5B29.5D (consultato il 9 I 2017).
Paulus Orosius, Historia adversus paganos, ed. C. Zangemeister, CSEL 5, Vindobonae 1982, 1-600.
Publius Terentius Afer, Hecyra, in: http://latin.packhum.org/loc/134/5/4#4 (consultato il 9 I 2017).
Socrates, Historia ecclesiastica, PG 67, 29-872.
Sozomenus, Historia ecclesiastica, PG 67, 843-1630.
Tertullianus Carthaginensis, Adversus Marcionem, ed. A. Kroymann, CCL 1, Turnhout 1954, 437-726.
Boblitz H., Die Allegorese der Arche Noah in der frühen Bibelauslegung, “Frühmittelalterliche Studien” 6 (1972) 159-170. (Crossref)
Daniélou J., Déluge, baptême, jugement, “Dieu vivant” 8 (1947) 97-112.
Daniélou J., Sacramentum futuri. Études sur les origines de la typologie biblique, Paris 1950, 55-94 (Noé et le déluge).
Degórski B., Le tematiche teologiche delle tre Vitae geronimiane, in: The Spirituality of Ancient Monasticism. Acts of the International Colloquium held in Cracow-Tyniec 16- 19th November 1994. Specialized Contributions, ed. M. Starowieyski, Pontificia Aca¬demia Theologica Cracoviensis, Facultas Theologica, Studia IV/1, Tyniec – Cracow 1995, 183-196.
Degórski B., La natura del deserto nelle “Vitae” di san Girolamo, in: La cultura scientifico-naturalistica nei Padri della Chiesa (I-V sec.). XXXV Incontro di studiosi dell’antichità cristiana, Roma, 4-6 maggio 2006, Istituto Patristico “Augustinianum”, SEA 101, Roma 2007, 549-578.
Degórski B., Przyroda pustyni jako „stworzenie” u św. Hieronima, in: Wiedza w służbie dobra człowieka, ed. M. Włosiński, Włocławek 2010, 71-82.
Dinkler E., Signum crucis, Tübingen 1967.
Dölger F.J., Beiträge zur Geschichte des Kreuzzeichens, JbAC 1 (1958) 5-19; 4 (1961) 5-17; 5 (1962) 5-22; 6 (1963) 7-34; 7 (1964) 5-38; 8-9 (1965-1966) 7-52; 10 (1967) 7-29.
Féghali P., La figura di Noè secondo i SS. Padri (Contributo alla storia della esegesi), “Studii biblici Franciscani liber annuus” 20 (1970) 138-165.
Féghali P., Note sur l’exégèse de Saint Éphrem. Commentaire sur le déluge (Gn 6, 19-9. 17), ParOr 8 (1977-1978) 67-86.
Gribomont J., Ilarione di Gaza, DPAC II 1753 (anche in: NDPAC II 2528).
Leoni B., La croce e il suo segno. Venerazione del segno e culto della reliquia nella antichità cristiana, Verona 1968.
Mohrmann Ch., Introduzione, in: Vita di Martino [Sulpicio Severo]. Vita di Ilarione [Girolamo]. In memoria di Paola [Girolamo], introd. di Ch. Mohrmann, testo critico e commento a cura di A.A.R. Bastiansen – J.W. Smit, traduzioni di L.Canali – C. Moreschini, Vite dei Santi IV, Milano 1975, IX-LXI.
Opelt I., Des Hieronymus Heiligenbiographien als Quellen der historischen Topographie des östlichen Mittelmeerraumes, RQ 74 (1979) 145-177.
PragaG., La leggenda di S. Ilarione a Epidauro, “Archivio Storico della Dalmazia” 25 (1938) 81-91.
Reijner G.Q., The Terminology of the Holy Cross in Early Christian Literature, Nijmegen 1965.
Grossi V., Croce, Crocifisso, DPAC I 864-867 (anche in: NDPAC I 1295-1298).
Wilmart A., Arca Noë, RBen 26 (1909) 1-12. (Crossref)
Pontificia Università S. Tommaso d’Aquino a Roma
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
