Dwie wersje Modlitwy Pańskiej odczytane w kluczu inicjacyjnym
Leszek Mateja
Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie , PolskaAbstrakt
The article attempts to prove the validity of Origen’s thesis that two versions of the Lord’s Prayer noted by evangelists Matthew and Luke represents two different prayers. To validate the thesis, the author interprets extracts from the New Testament by using the initiation method. Through this method he demonstrates that catechumens were probably taught the version of the Lord’s Prayer noted by Luke, while the version written by Mark could be destined for those who had been baptised.
Słowa kluczowe:
modlitwa, inicjacja, grzechBibliografia
Ambrosius Mediolanensis, De sacramentis, ed. B. Botte, SCh 25bis, Paris 1961, 60- 154, tłum. L. Gładyszewski: Św. Ambroży z Mediolanu, O sakramentach, w: Św. Ambroży z Mediolanu, Wyjaśnienie symbolu, O tajemnicach, O sakramentach, ŹMT 31, Kraków 2004, 67-104.
Cyrillus Hierosolymitanus, Mystagogiae, ed. A. Piédagnel, SCh 126, Paris 1966, tłum. W. Kania: Cyryl Jerozolimski, Katechezy mistagogiczne, w: Cyryl Jerozolimski, Ka¬techezy przedchrzecielne i mistagogiczne, BOK 14, Kraków 2000, 319-345.
Didache, ed. W. Rordorf – A. Tuilier, SCh 248, Paris 1978, tłum. A. Świderkówna: Nauka Dwunastu Apostołów, w: Ojcowie Apostolscy, PSP 45, Warszawa 1990, 56-65.
Grecko-polski Nowy Testament, tłum. R. Popowski – M. Wojciechowski, Warszawa 2014.
Gregorius Nyssenus, De oratione Dominica orationes, PG 44, 1119-1194, tłum. W. Kania: Grzegorz z Nyssy, Pięć homilii o Modlitwie Pańskiej, w: Modlitwa Pańska. Komen¬tarze greckich ojców Kościoła IV-V w., red. K. Bielawski, Kraków 1995, 37-79.
Hebrajsko-polski Stary Testament. Pisma, red. A. Kuśmirek, Warszawa 2009.
Origenes, Commentarii in Epistulam ad Romanos III-V, ed. C.P. Hammond Bammel, SCh 539, t. 2: Livres III-V, Paris 2010, tłum. S. Kalinkowski: Orygenes, Komentarz Listu św. Pawła do Rzymian, PSP 57, cz. 1-2, Warszawa 1994.
Origenes, De oratione, ed. P. Koetschau, GCS 3, Origenes Werke 2, Leipzig 1899, 295-403, tłum. W. Kania – H. Pietras: Orygenes, O modlitwie, w: Odpowiedź na Słowo. Najstar¬si mistrzowie chrześcijańskiej modlitwy, red. H. Pietras, Kraków 1993, 101-240.
Origenes, In Lucam hom., ed. H. Crouzel – F. Fornier – P. Perichon, SCh 87, Paris 1962, tłum. S. Kalinkowski: Orygenes, Homilie o Ewangelii św. Łukasza, PSP 36, Warsza¬wa 1986.
Pseudo-Chrysostomus, Commentariorum in Matthaeum 14, PG 56, 711-715, tłum. B. Szlagor: Pseudo Chryzostom, Niedokończony komentarz do Ewangelii Mateusza, w: Modlitwa Pańska. Komentarze greckich ojców Kościoła IV-V w., red. K. Bielawski, Kraków 1995, 120-129.
Tertullianus, De paenitentia, ed. J.G.P. Borleffs, CCL 1, Turnhout 1954, 319-340, tłum. E. Stanula: Tertulian, O pokucie, w: Tertulian, Wybór pism, PSP 5, Warszawa 1970, 175-192.
Bednarz M., Ojcze nasz, Tarnów 1999.
Bielawski K., Wprowadzenie, w: Modlitwa Pańska. Komentarze greckich ojców Kościoła IV-V w., red. K. Bielawski, Kraków 1995, 7-18.
Carré A.-M., Ojcze nasz. Modlitwa Chrystusa i chrześcijan, tłum. Z. Płońska, Warszawa 1975.
Flis J., Struktura i treść krótszej wersji modlitwy „Ojcze Nasz” (Łk 11, 2B-4), „Colloquia Theologica Ottoniana” 2 (2013) 21-41.
GórkaB., Hermeneutyka inicjacji wczesnochrześcijańskiej, Kraków 2007.
MatejaL., Wtajemniczenie w bezgrzeszność w „Pierwszym Liście” św. Jana, „Christiani¬tas Antiqua” 7 (2015) 29-38.
MatejaL., Wtajemniczenie w bezgrzeszność w „De paenitentia” Tertuliana, „Christiani¬tas Antiqua” 7 (2015) 39-50.
McDonnell K. – Montague G.T., Inicjacja chrześcijańska a chrzest w Duchu Świętym. Świadectwo z pierwszych ośmiu wieków, tłum. M. Górnicki – W. Kustra, Kraków 1997.
Mickiewicz F., Ewangelia według św. Łukasza, rozdziały 1-11. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Nowy komentarz biblijny. Nowy Testament, t. 3, cz. 1, Częstochowa 2011.
Philonenko M., Le Notre Père. De la Prière de Jésus à la prière des disciples, Bibliothèque des Histoires, Paris 2012.
Cyrillus Hierosolymitanus, Mystagogiae, ed. A. Piédagnel, SCh 126, Paris 1966, tłum. W. Kania: Cyryl Jerozolimski, Katechezy mistagogiczne, w: Cyryl Jerozolimski, Ka¬techezy przedchrzecielne i mistagogiczne, BOK 14, Kraków 2000, 319-345.
Didache, ed. W. Rordorf – A. Tuilier, SCh 248, Paris 1978, tłum. A. Świderkówna: Nauka Dwunastu Apostołów, w: Ojcowie Apostolscy, PSP 45, Warszawa 1990, 56-65.
Grecko-polski Nowy Testament, tłum. R. Popowski – M. Wojciechowski, Warszawa 2014.
Gregorius Nyssenus, De oratione Dominica orationes, PG 44, 1119-1194, tłum. W. Kania: Grzegorz z Nyssy, Pięć homilii o Modlitwie Pańskiej, w: Modlitwa Pańska. Komen¬tarze greckich ojców Kościoła IV-V w., red. K. Bielawski, Kraków 1995, 37-79.
Hebrajsko-polski Stary Testament. Pisma, red. A. Kuśmirek, Warszawa 2009.
Origenes, Commentarii in Epistulam ad Romanos III-V, ed. C.P. Hammond Bammel, SCh 539, t. 2: Livres III-V, Paris 2010, tłum. S. Kalinkowski: Orygenes, Komentarz Listu św. Pawła do Rzymian, PSP 57, cz. 1-2, Warszawa 1994.
Origenes, De oratione, ed. P. Koetschau, GCS 3, Origenes Werke 2, Leipzig 1899, 295-403, tłum. W. Kania – H. Pietras: Orygenes, O modlitwie, w: Odpowiedź na Słowo. Najstar¬si mistrzowie chrześcijańskiej modlitwy, red. H. Pietras, Kraków 1993, 101-240.
Origenes, In Lucam hom., ed. H. Crouzel – F. Fornier – P. Perichon, SCh 87, Paris 1962, tłum. S. Kalinkowski: Orygenes, Homilie o Ewangelii św. Łukasza, PSP 36, Warsza¬wa 1986.
Pseudo-Chrysostomus, Commentariorum in Matthaeum 14, PG 56, 711-715, tłum. B. Szlagor: Pseudo Chryzostom, Niedokończony komentarz do Ewangelii Mateusza, w: Modlitwa Pańska. Komentarze greckich ojców Kościoła IV-V w., red. K. Bielawski, Kraków 1995, 120-129.
Tertullianus, De paenitentia, ed. J.G.P. Borleffs, CCL 1, Turnhout 1954, 319-340, tłum. E. Stanula: Tertulian, O pokucie, w: Tertulian, Wybór pism, PSP 5, Warszawa 1970, 175-192.
Bednarz M., Ojcze nasz, Tarnów 1999.
Bielawski K., Wprowadzenie, w: Modlitwa Pańska. Komentarze greckich ojców Kościoła IV-V w., red. K. Bielawski, Kraków 1995, 7-18.
Carré A.-M., Ojcze nasz. Modlitwa Chrystusa i chrześcijan, tłum. Z. Płońska, Warszawa 1975.
Flis J., Struktura i treść krótszej wersji modlitwy „Ojcze Nasz” (Łk 11, 2B-4), „Colloquia Theologica Ottoniana” 2 (2013) 21-41.
GórkaB., Hermeneutyka inicjacji wczesnochrześcijańskiej, Kraków 2007.
MatejaL., Wtajemniczenie w bezgrzeszność w „Pierwszym Liście” św. Jana, „Christiani¬tas Antiqua” 7 (2015) 29-38.
MatejaL., Wtajemniczenie w bezgrzeszność w „De paenitentia” Tertuliana, „Christiani¬tas Antiqua” 7 (2015) 39-50.
McDonnell K. – Montague G.T., Inicjacja chrześcijańska a chrzest w Duchu Świętym. Świadectwo z pierwszych ośmiu wieków, tłum. M. Górnicki – W. Kustra, Kraków 1997.
Mickiewicz F., Ewangelia według św. Łukasza, rozdziały 1-11. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Nowy komentarz biblijny. Nowy Testament, t. 3, cz. 1, Częstochowa 2011.
Philonenko M., Le Notre Père. De la Prière de Jésus à la prière des disciples, Bibliothèque des Histoires, Paris 2012.
Mateja, L. (2018). Dwie wersje Modlitwy Pańskiej odczytane w kluczu inicjacyjnym. Vox Patrum, 67, 389–401. https://doi.org/10.31743/vp.3406
Leszek Mateja
Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie
Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
