Pastoralne przesłanie komentarza św. Cezarego z Arles do Apokalipsy św. Jana
Paweł Wygralak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , PolskaAbstrakt
The article discusses the commentary of St. Caesarius of Arles on the Apocalypse of St. John. The bishop of Arles wrote his commentary on the basis of the Ticonius’s study. Due to this fact, the work of Caesarius, which has been saved all in one piece, is an extremely important source of information about the commentary of Ticonius and may be very useful in the process of its reconstruction. The explication of the Apocalypse, written by the Gallic shepherd, is practical. The author tried to make comments on the Apocalypse in the context of the situation of the Church in Gaul. He was more interested in ecclesiological message of St. John’s text rather than in its eschatological message. In consequence, the commentary was very practical and might have been used by priests who had to face such problems as the schism of the Church, rebaptism and relations with heretics.
Słowa kluczowe:
Cezary z Arles, Tykoniusz, Apokalipsa św. Jana, eklezjologia, ortodoksja, heterodoksjaBibliografia
Andreas Caesariensis, Commentarii in Apocalypsin, PG 106, 215-458, 1387-1394.
Apokalipsa świętego Jana, Wstęp, przekład, komentarz A. Jankowski, Poznań 1959.
Apringius Pacensis, Tractatus in Apocalypsin, ed. R. Gryson, CCL 107, Turnhout 2003, 35-97.
Beatus Liebanensis, Tractatus de Apocalipsin, ed. R. Gryson – M.-C. de Bièvre, CCL 107B-C, Turnhout 2012.
BedaVenerabilis, Explanatio Apocalypsis, PL 93, 129-206.
Caesarius Arelatensis, Expositio in Apocalypsim, ed. G. Morin, w: S. Caesarii Arela¬tensis Opera omnia, vol. 2, Maredsous 1942, 210-277, tłum. A. Strzelecka: Cezary z Arles, Wykład Objawienia świętego Jana, w: Cezary z Arles, Pisma dogmatyczne i egzegetyczne, POK 29, Poznań 2004, 93-191.
Concilium Arausicorum (529), Canones, w: Dokumenty synodów od 506 do 553 roku, [wyd. łacińsko-polskie], układ i oprac. A. Baron – H. Pietras, tłum. A. Caba, ŹMT 73 = SCL 7, Kraków 2014, 128-135.
Concilium Arausicorum (529), Definitio fidei, w: Dokumenty synodów od 506 do 553 roku, [wyd. łacińsko -polskie], układ i oprac. A. Baron – H. Pietras, tłum. A. Caba, ŹMT 73 = SCL 7, Kraków 2014, 135-137.
Eusebius Caesariensis, Historia ecclesiastica, ed. G. Bardy, SCh 31, 41, 55, 73, Paris 1952-1960.
Hieronymus, De viris illustribus, PL 23, 601-720.
Primasius Hadrumetinus, Commentarius in Apocalypsin, ed. A.W. Adams, CCL 92, Turn¬holti 1985.
Tyconius, Expositio Apocalypseos, ed. R. Gryson, CCL 107A, Turnhout 2011.
Victorinus Poetovionensis, Commentarii in Apocalypsim Joannis, ed. M. Dulaey, SCh 423, Paris 1997.
Adamiak S., Eklezjologiczny charakter Komentarza do Apokalipsy donatysty Tykoniusza, BPTh 5 (2012) 151-162.
Apocalisse di Giovanni, con commento tratto dai Padri, Santi e Mistici della Chiesa, Montespertoli 1997.
The Apocalypse in the Middle Ages, ed. R.K. Emmerson – B. McGinn, New York 1993.
Baumgartner C., Łaska Chrystusowa, w: Tajemnica Chrystusa, tłum. R.Z. Karska, Studia Instituti Thomistici 3, Poznań – Warszawa – Lublin 1969, 311-566.
Correau J., L’exégèse allégorique de saint Césaire d’Arles, BLE 78 (1977) 181-206.
Częsz B., Związek Ducha Świętego z Kościołem w ujęciu świętego Ireneusza i w interpre¬tacji montanistycznej, Poznań 1991.
Diobounitis C. – Harnack A. von, Der Scholien Kommentar des Origenes zur Apokalypse Johannis, TU 38, 3, Leipzig 1911.
Dybczyńska J., Egzegeza alegoryczna w kazaniach Cezarego z Arles jako narzędzie głoszenia słowa Bożego, w: Refleksja Ojców Kościoła nad słowem Bożym, red. B. Częsz, Poznań 2009 = TPatr 6 (2009) 121-142.
\Gryson R., Fragments inedits du commentaire de Tyconius sur l’Apocalypse, RBen 107 (1997) 189-226.
Kelly J.F.T., Early Medieval Evidence for Twelve Homilies by Origen on the Apocalypse, VigCh 39 (1985) 273-266.
KimszaR., Cezarego z Arles, rozumienie symboli Apokalipsy św. Jana Apostoła (1-9), „Roczniki Teologii Katolickiej” 11 (2012) fasc. 2, 47-59.
Langärtner G., Der Apokalypse-Kommentar des Caesarius von Arles, ThG 57 (1967) 210-225.
Lo Bue F. – Wilis G.G., The Turin Fragments of Tyconius’ Commentary on Revelation, Text and Studies. New Series 7, Cambridge 1963.
MannaS., La Spirito Santo come dono fatto alla chiesa, „Nicolaus” 8 (1982) fasc. 2, 311-321.
Morin G., Le commentaire homilétique de S. Cesaire sur l’Apocalypse, RBen 45 (1933) 43-61.
Naumowicz J., Wstęp, w: Pierwsze łacińskie komentarze do Apokalipsy, Warszawa 2011, 12-30.
Pose E.R., Introducción, w: Cesáro de Arlés, Comentario al Apocalipsis, Madrid 1994, 7-19.
Strzelczyk J., Goci. Rzeczywistość i legenda, Poznań 2015.
Wygralak P., Formacja biblijna w duszpasterstwie VI wieku na przykładzie działalności św. Cezarego z Arles († 543), w: Ewangelia – Tajemna czy Dobra Nowina, red. T. Siu¬da, Biblia i Ekumenizm 3, Poznań 2006, 111-124.
Wygralak P., Postawa Cezarego z Arles wobec przemian religijnych i politycznych w Galii VI wieku, w: Starożytny chrześcijanin w obliczu przemian dziejowych, red. B. Częsz, Poznań 2011 = TPatr 8 (2011) 143-156.
Wygralak P., Święty Cezary z Arles jako egzegeta i teolog, w: Cezary z Arles, Pisma dogmatyczne i egzegetyczne, POK 29, Poznań 2004, 7-28.
Żurek A., Wstęp, w: Cezary z Arles, Homilie do Księgi Rodzaju, Objaśnienie Apokalipsy św. Jana, BOK 17, Kraków 2002, 5-20.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
