Princeps exegetarum a język hebrajski na podstawie "Quaestiones hebraicae in Genesim"
Magdalena Jóźwiak
Uniwersytet Wrocławski , PolskaAbstrakt
In this article we have tried to show St. Jerome’s knowledge of Hebrew language basing on selected fragments of Quaestiones Hebraicae in Genesim (PL 23, 935A - 1010A). First of all, we tried to show how St. Jerome deals with text during translation of the Bible from Hebrew into Latin. In his work, St. Jerome tries to give the etymology of almost every proper name that appears in a given verse commented by him. St. Jerome’s effort and merit in this field are of course enormous, but sometimes even he put wrong etymology. We have shown how the author of Vulgate explains the most common Hebrew expressions and how he attempts to improve the Septuagint, and we also put forward purely grammatical considerations that the commentator included in Quaestiones Hebraicae. St. Jerome’s knowledge of the sacred language – perfect for those times – is a reason that in case of any doubts he is in favor of the superiority of hebraica veritas over translations of the Bible.
Słowa kluczowe:
Św. Hieronim, Quaestiones Hebraicae in Genesim, hebraica veritasBibliografia
Ambrosius, De Noe et arca, PL 14, 361-416.
Augustinus, De civitate Dei, PL 41, 13-804.
Hieronymus, Apologia adversus libros Rufini, PL 23, 397-492.
Hieronymus, Commentarius in Ecclesiasten, PL 23, 1009-1116, tłum. K. Bardski: Hieronim: Komentarz do Księgi Eklezjastesa, BOK 5, Kraków 1995, 24-152.
Hieronymus, Epistulae, PL 22, 325-1224, ŹMT 54, 55, 61, 63 i 68 [wyd. łacińsko-polskie, tekst łac. i oprac. H. Pietras, tłum. J. Czuj, oprac. M. Ożóg, t. 1-5], Kraków 2010-2013.
Hieronymus, Liber hebraicarum quaestionum in Genesim, PL 23, 935A - 1010A, tłum. M. Jóźwiak: Kwestie hebrajskie w Księdze Rodzaju św. Hieronima. Przekład i komentarz, Wrocław 2010, 34-131.
Iosephus Flavius, Antiquitates Iudaicae, ed. B. Niese: Flavii Josephi opera edidit et apparatu critico instruxit Benedictus Niese, t. 1, Berlin 1887.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie polskim W.O. Jakuba Wujka, Kraków 1962.
Burstein E., La compétence de Jérôme en hébreu. Explication de certaines erreurs, REAug 21 (1975) 3-12. (Crossref)
Hayward C.T.R., Saint Jerome’s Hebrew Questions on Genesis, Oxford 1995.
Jakubiec Cz., Księga Hioba. Wstęp – przekład z oryginału. Komentarz – ekskursy, Poznań – Warszawa 1974.
Jay P., L’exégèse de saint Jérôme d’après son „Commentaire sur Isaïe”, Paris 1985.
Kamesar A., Jerome, Greek Scholarship and the Hebrew Bible. A study of the „Quaestiones Hebraice in Genesim”, Oxford 1993.
Kelly J.N.D., Hieronim. Życie, pisma, spory, tłum. R. Wiśniewski, Warszawa 2003.
Koehler L. – Baumgartner W. – Stamm J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, red. wyd. pol. P. Dec, t. 1-2, Warszawa 2008.
Nautin P., Hieronymus, TRE XV 304-315. (Crossref)
Nautin P., Origène: Sa vie et son oeuvre, Paris 1977.
Ravasi G., Hiob. Dramat Boga i człowieka, tłum. B. Rzepka, t. 1, Kraków 2004.
Rebenich S., Jerome. The „Vir Trilinguis” and the „Hebraica Veritas”, VigCh 47 (1993) 50-77. (Crossref)
Uniwersytet Wrocławski
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
