Chrystianizacja prawa po „edykcie mediolańskim”
Antoni Żurek
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie , PolskaAbstrakt
The Constantine breakthrough was the beginning of changes in the whole Roman Empire state system. In Roman Law that process meant the introduction of Christian elements into legislation. The process of Roman Law Christianization was started by the Emperor Constantine the Great and was proceeded by his successors. The scope of those changes is difficult to determine. It is even more difficult to determine those changes mechanism of introduction. It is sure that Church was not the initiator of them. Even priests not always had been satisfied with those changes. Simplifying, those changes could be reduced to three areas: law and rules regarding the Christian cult; respecting the Christian spirit laws, and, finally, to, so called, privileges which were bestowed to the Catholic Church. It seems to be that this process did not open the way to introduction of confessional state but strengthened its tolerant – in religious case – character. This article is a systematization attempt of these issues, especially in the face of the numerous appearing allegations.
Słowa kluczowe:
prawo rzymskie, prawo kościelne, chrystianizacja prawa, tolerancja, przywilejBibliografia
Bernard L.W., L’intolleranza negli apologisti cristiani con speciale riguardo a Firmico Materno, w: L’intolleranza cristiana nei confronti dei pagani, ed. P.F. Beatrice, Bologna 1990, 79-100
Cochrane C.N., Chrześcijaństwo i kultura antyczna, tłum. G. Pianko, Warszawa 1960
Codex Justinianus, ed. T. Mommsen – P. Meyer – P. Krueger, SCh 531, Paris 2009
Codex Theodosianus
Concilium Eliberitanum (306), w: Dokumenty synodów od 50 do 381 roku [wyd. grecko-łacińsko-polskie], układ i opracowanie A. Baron – H. Pietras, ŹMT 37 (= SCL 1), Kraków 2006
Dacquino P., Storia del matrimonio cristiano alla luce della Bibbia, Torino 1984
Dębiński A., Ustawodaw¬stwo karne rzymskich cesarzy chrześcijańskich w sprawach religijnych, Lublin 1990
Eusebius Caesariensis, Vita Constantini, PG 20, 1169, tłum. T. Wnętrzak: Euzebiusz z Cezarei, Życie Konstantyna, ŹMT 44, Kraków 2007
Falchi G.L., La diffusione della legislazione imperiale ecclesia¬stica nei secoli IV e V, w: Legislazione imperiale e religione nel IV secolo, Roma 2000
Gaudemet J., L’Église dans l’Empire romaine (IVe-Ve siècles), Paris 1958
Grzywacz J., Episcopalis audientia, EK IV 1035
Hilarius Pictaviensis, Ad Constantium Imperatorem, ed. A. Feder, CSEL 65, Vindobonae – Lipsiae 1916
Hilarius Pictaviensis, Contra Constantium Imperatorem, PL 10
Jóźwiak S., Państwo i Kościół w pismach św. Augustyna, Lublin 2004
Jurkiewicz J., Ambrozjańska koncepcja wolności religii chrześcijańskiej w świe¬tle relacji Ambrożego z Mediolanu z dworem cesarskim, Kraków 2006
Klauser Th., Fest, RACh VII 752-754
Kołosowski T., Od wolności wyboru wyznania do przymusu religijnego. Ewolucja poglądów biskupa Augustyna z Hippony podczas schizmy donatystycznej w Afryce rzymskiej, Piła 2000
Kowalski H., „Pontifex maximus” w reli¬gii i państwie rzymskim, VoxP 24 (2004) t. 46-46, 19-31
Mossakowski W., Azyl w późnym Cesarstwie Rzymskim, Toruń 2000
Munier Ch., Concilio, DPAC I 751-752
Pietras H., Sobór Nicejski [325]. Kontekst religijny i polityczny, dokumenty, komentarze, Kraków 2013
Piétri Ch., Konstantin und die Christianisirung des Reiches, w: Die Geschichte des Christentums, II: Das Ent¬stehen der einen Christenheit (250-430), hrsg. Ch. und L. Piétri, Fribourg im Breisgau 2005
Plöchl W.M., Storia del diritto canonico, I, Roma 1963
Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństw I-IV w., Warszawa 1979
Sozomenus, HE, ed. J. Bidez, SCh 306, Paris 1983, 146, tłum. S. Kazikowski: Sozomen, Historia Kościoła, Warszawa 1989
Stachura M., Heretycy, schizmatycy i manichejczycy wobec Cesarstwa Rzym¬skiego (lata 324-428 wschodnia część imperium), Kraków 2000
Stanula E., „Imperatoria sollicitudo” w ocenie św. Hilarego z Poitiers, w: Chrześ¬cijanie a życie publiczne w Cesarstwie Rzymskim III-IV w., red. J. Śrutwa, Lublin 1988, 116-121
Steinmetzer E., Arbeitsruhe, RACh I 590-591
Śrutwa J., Episcipalis audientia w Afryce rzymskiej, RTK 28 (1981) z. 4,
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
