Chrystocentryczny wymiar postu i umartwienia w pismach św. Hieronima ze Strydonu
Abstrakt
Hieronim ze Strydonu, przedstawiany jest najczęściej jako wielki egzegeta i znawca oraz tłumacz Pisma Świętego. Niekiedy przypomina się również o jego znaczących dokonaniach w sporach teologicznych. Tymczasem sam Hieronim w swoich licznych pismach i działaniach, przedstawia się sobie współczesnym i potomnym jako bardzo wymagający od siebie i od drugich asceta. Praktykując mniszy styl życia na pustyni i poświęcając się pracy naukowej, dążył do jak najlepszego poznania Jezusa Chrystusa, aby Go jak najlepiej naśladować i przez swoje osobiste doświadczenia z Nim się jednoczyć. Dlatego też te dwie drogi, czyli studium Biblii oraz pokutę i wyrzeczenie, uznaje za najlepsze w tym celu. Poza tym – jak często podkreśla – wzajemnie się warunkujące i wspomagające. W jego teologii ascetycznej do głosu dochodzą tematy związane z zasługującym charakterem chrześcijańskiego umartwienia. Podstawę tego Strydończyk dostrzega w swoim bardzo wyraźnym wychyleniu eschatologicznym. Stanowi ono podstawowe kryterium w określaniu przez niego marnością wszystkiego co doczesne ze względu na to co wieczne i duchowe. Chrystocentrycznie rozumiana przez niego idea Królestwa Bożego, obecnego już w doczesności, staje się najważniejszym argumentem w wymaganiu od chrześcijan życia właściwego pełnej realizacji tej rzeczywistości w niebie. Najlepiej temu służy – w jego przekonaniu – wyrzeczenie aż po ofiarę z własnego życia. Najlepiej zaś to tłumaczy taka właśnie droga Zbawiciela, wzywającego do wspólnego z Nim życia w chwale nieba, przez wspólne z Nim umartwienie na ziemi.
Słowa kluczowe:
Chrystocentryzm, pokuta, post, dziewictwo, wdowieństwo, Hieronim ze StrydonuBibliografia
Hieronymus, Commentariii in IV epistulas Paulinas. Ad Titum, w: Ambrozjaster, Hieronim, Pelagiusz, Komentarze do Listu św. Pawła do Tytusa, tł. A. Baron, Kraków 2003, s. 125-190.
Hieronymus, Commentarii in Evangelium Matthaei, tł. J. Korczak, Kraków 2008.
Hieronymus, Epistulae, t. 1-5, tł. J. Czuj, Kraków 2010.
Hieronymus, Commentarius in Ecclesiasten, tł. K. Bardski, Kraków 1995.
Hieronymus, Adversus Helvidium de Mariae virginitate perpetua, w: Hieronim, Pisma polemiczne: Przeciw Helwidiuszowi; Przeciw Jowinianowi; Przeciw Wigilancjuszowi, tłum. W. Kania – L. Nieścior – G. Rurański, Tyniec 2013, s. 33-73.
Hieronymus, Adversus Iovinianum, w: Hieronim, Pisma polemiczne: Przeciw Helwidiuszowi; Przeciw Jowinianowi; Przeciw Wigilancjuszowi, tł. W. Kania – L. Nieścior – G. Rurański, Tyniec 2013, s. 115-384.
Hieronymus, Commentariorum in Ionam prophetam liber unus, tł. L. Gładyszewski, Kraków 1998.
Bartnik C.S., Fenomen Europy, Radom 2001.
Bourgeois H. – Sesboüé B. – Tihon P., Znaki zbawienia, t. 3, tł. P. Rak, w: Historia dogmatów, red. B. Sesboüé, Kraków 2001.
Chauffin Y., Święty Hieronim, tł. B. Durbajło, Warszawa 1977.
Czuj J., Św. Hieronim. Żywot – dzieła. Charakterystyka, Warszawa 1954.
Degórski B., Wstęp, w: Hieronim, Żywoty mnichów Pawła, Hilariona, Malchusa, tł. B. Degórski, Kraków 1995, s. 11-57.
Goodman M., Rzym i Jerozolima. Zderzenie antycznych cywilizacji, tł. O. Zienkiewicz, Warszawa 2007.
Hunter D., Marriage, Celibacy and Heresy in Ancient Christianity: The Jovinianist Controversy, Oxford 2007. (Crossref)
Jelonek T., Hieronim, Kraków 2003.
Labriolle P., La réaction païenne. Étude sur la polémique antichrétienne du ler au VIe siècle, Paris 1984.
Lieu J.M., Christian Identity in the Jewish and Graeco-Roman World, Oxford 2004. (Crossref)
López Amat A., La Vita consacrata. Le varie forme dalle origini ad oggi, Roma 2001.
Mara M.G., Paulo di Tarso e il suo Epistolario. Ricerche storico-esegetiche, L’Aquila 1983.
Nieścior L., Wstęp, w: Hieronim, Pisma polemiczne. Przeciw Helwidiuszowi. Przeciw Jowinianowi. Przeciw Wigilancjuszowi, red. L. Nieścior, ŹM 67, Tyniec 2013, s. 75-113.
Origene – Girolamo, 74 omelie sul Libro dei salmi, ed. G. Coppa, Milano 1992.
Paczkowski M.C., Chrystologia Hieronima na tle teologii palestyńskiej przełomu IV i V wieku, "Vox Patrum" 48 (2005) s. 159-186. (Crossref)
Rives J.B., The Decree of Decius and the Religion of Empire, „Journal of Roman Studies” 89 (1999) s. 135-154. (Crossref)
Rocca G., L’adversus Helvidium di san Girolamo nel contesto della letteratura ascetico-mariana del secolo IV, Bern 1998.
Rurański G., Wstęp, w: Hieronim, Pisma polemiczne: Przeciw Helwidiuszowi; Przeciw Jowinianowi; Przeciw Wigilancjuszowi, red. L. Nieścior, ŹM 67, Tyniec 2013, Tyniec 2013, s. 13-31.
Stark R., The Rise of Christianity. A Sociologist Reconsiders History, Princeton 1996. (Crossref)
Uniwersytet Szczeciński https://orcid.org/0000-0002-6711-9933
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
